ابوعطا- جلائیان | شهرآرانیوز؛ بیمارستان گاندی تهران در طول سال‌های مختلف پنج‌بار اخطاریه ناایمنی گرفته بود، اما هر بار این اخطار را پشت گوش انداخته و به نوعی جان بیماران و مراجعه‌کنندگان را به بازی گرفته بود، درست شبیه بیمارستان‌ها و دیگر ساختمان‌های ناایمن مشهد که بار‌ها آتش‌نشانی به آن‌ها اخطار داده است، اما انگار درِ این مراکز روی یک پاشنه می‌چرخد و هیچ اتفاقی برای آن‌ها نخواهد افتاد.
شبیه این تفکر را سازندگان برج تجاری سلمان مشهد نیز پیش از تیرماه سال ۱۳۹۵ داشتند و انتخاب نمای قابل اشتعال این برج، این ساختمان را به اولین برج سوخته مشهد تبدیل کرد. البته پس از آن چند هتل و ساختمان مرتفع دیگر نیز در مشهد دچار حریق شدند که علت برخی از آن‌ها نیز همچنان استفاده از کامپوزیت قابل اشتعال در نما بود.
این روند ادامه داشت تا جایی که در سال ۱۳۹۹، یازده سرای تجاری در محدوده خیابان ۱۷شهریور، بازار حضرتی واقع در خیابان نواب صفوی، بازار مرکزی واقع در چهارراه شهدا، پاساژ مدرس واقع در خیابان مدرس، بازار مولوی در بلوار مصلی، پاساژ فردوسی در نبش چهارراه خسروی، بازار حکیم و مجتمع تجاری امینی واقع در ابتدای خیابان امام خمینی (ره)، بازار رضا واقع در میدان بیت‌المقدس و مجتمع مسکونی تجاری زیست خاور واقع در میدان شریعتی، از سوی مسئولان وقت آتش‌نشانی مشهد به‌عنوان مجتمع‌های ناایمن در مشهد معرفی شدند.
دیروز برای به‌روز کردن این فهرست دوباره به سراغ سرپرست سازمان آتش‌نشانی مشهد رفتیم که حمیدرضا کافی‌نیا با اعلام این جمله که «ساختمان‌های ناایمن زیادی در مشهد داریم» به‌نوعی آب پاکی را روی دست ما ریخت و یک‌بار دیگر درباره وقوع حوادث در ساختمان‌های مرتفع و پرمخاطب شهر هشدار داد.
وجود بیش از صد ساختمان ناایمن در مشهد، موضوعی است که ما را به‌سراغ سرپرست آتش‌نشانی مشهد می‌برد و این مسئول ایمنی در شهر معتقد است که قریب به اتفاق بیمارستان‌ها، بانک‌ها و مجتمع‌های تجاری مشهد که همه دارای نمای کامپوزیت هستند، مشکل ایمنی دارند.
حمیدرضا کافی‌نیا با بیان اینکه نمای کامپوزیت، چون قیمتش مناسب‌تر است به نسبت نما‌های کندسوز، بیشتر در ساختمان‌سازی مشهد کاربرد دارد، بیان کرد: به‌تمامی این ساختمان‌ها اخطار داده‌ایم که یا باید نما را تغییر بدهند یا در نما به‌نوعی بحث کندسوزی را مدنظر قرار بدهند، اما، چون برای نمای ساختمان‌ها هزینه کرده‌اند و ما هم به دنبال این نیستیم که کل نما را تعویض کنند، بنابراین به آن‌ها پیشنهاد داده‌ایم که در نما‌ها به‌نوعی آب پیش‌بینی کنند و پشت نما اسپرینکلر (سامانه پاششی اطفای حریق) که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود، نصب کنند تا به هر دلیل در مواقع آتش‌سوزی، آن را خاموش یا تحت کنترل قرار دهند.
وی با بیان اینکه قریب به اتفاق ساختمان‌های نماشده در مشهد کامپوزیت هستند، درباره سرنوشت برج‌های تجاری گفت: در مسئله برج سلمان مسئولان آن اعلام کرده‌اند که بحث ایمن‌سازی را انجام داده‌اند، اما هنوز برای پایان‌کار مراجعه نکرده‌اند که بتوانیم این موضوع را بررسی کنیم. اما ساختمان‌هایی هستند مثل بازار اطلس یا برج آرمیتاژ که امسال پایان‌کار گرفته‌اند و نمای آن‌ها کندسوز است و در برابر حریق مقاوم هستند.
کافی‌نیا درباره نام ساختمان‌های ناایمن مشهد تصریح کرد: نمی‌توانیم نام ساختمان‌های در معرض خطر را بگوییم، ولی ساختمان‌های ناایمن با تمام کاربری‌ها در مشهد وجود دارد که پیشنهاد می‌کنیم نما را اصلاح و کندسوز کنند یا از مشاوره‌های ایمنی ما استفاده کنند و خطر اشتعال را کاهش بدهند.
وضعیت ساختمان‌های در حال ساخت، موضوع دیگری است که سرپرست آتش‌نشانی مشهد در این زمینه گفت: تمام ساختمان‌های ناایمن همه قبلا ساخته شده‌اند و در بازسازی از نما‌های ناایمن استفاده کرده‌اند. اما در ساختمان‌های جدید، چون با نظام‌مهندسی هماهنگ هستیم، مالکان باید در دو مرحله به منظور پایان‌کار و عدم خلاف به آتش‌نشانی مراجعه کنند و از ما استعلام بگیرند. مسئولان سازمان نظام مهندسی هم در بحث نمای ساختمان‌ها به موضوع واقف هستند و می‌دانند درصورت وقوع حادثه، آن‌ها نیز باید پاسخگو باشند.
کافی‌نیا در پاسخ به این سؤال که در ساختمان‌های جدید دیگر مشکل نداریم؟ بیان کرد: نه مشکل نداریم، مشکل در ساختمان‌های موجود است که زیبا‌سازی شده است. این ساختمان‌ها در سامانه منتاک معرفی شده‌اند و از نامه‌های اخطار داده شده به این ساختمان‌ها یک رونوشت به شهرداری منطقه و یک رونوشت نیز به دستگاه قضا داده شده است.
وی درباره اهمیت نما در ساختمان‌ها تصریح کرد: این موضوع آن‌قدر اهمیت دارد که سه‌شنبه و چهارشنبه این هفته یک همایش آموزشی برای مهندسان خراسان‌رضوی داریم که یکی از مباحثی که در این همایش از سوی مدرسان کشوری تدریس می‌شود، بحث نما‌های ساختمان است.
رئیس اداره اجرایی استاندارد استان درباره آتش‌سوزی در نمای ساختمان‌ها گفت: نمای ساختمان به‌خودی‌خود آتش‌زا نیست، چیزی که باعث آتش‌سوزی در نمای ساختمان می‌شود، اتصالات برقی است که در نورپردازی‌های نمای ساختمان به کار گرفته می‌شود.
حامد دادگر درباره وضعیت استاندارد این نما‌ها بیان کرد: درباره کیفیت نما‌های ساختمانی مانند کامپوزیت اطلاعات خاصی نداریم، زیرا آن‌ها شامل استاندارد اجباری نمی‌شوند، شورای‌عالی استاندارد تصمیم می‌گیرد که چه محصولی در دسته استاندارد قرار بگیرد.
عضو هیئت مدیره و دبیر سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان‌رضوی، دیگر مسئولی است که در این گزارش به او مراجعه می‌کنیم و در پاسخ به اینکه آیا استفاده از نما‌های کامپوزیت قابل اشتعال در ساختمان‌سازی مشهد مجاز است؟ گفت: طبق بند ۳-۷-۵ مبحث سوم مقررات ملی، نمای دیوار‌های خارجی ساختمان باید به‌گونه‌ای باشد که خطر افروزش آن‌ها در صورت قرارگرفتن در معرض منبع حرارتی پایین باشد و در صورت اشتعال، گرمای کمی آزاد کند و پیشروی شعله بر روی سطوح آن‌ها محدود باشد. در واقع صرفا مصالح ساختمانی که این شرایط را داشته باشند، می‌توانند به‌عنوان مصالح نما استفاده شوند.
ترانه مهاجر کوهستانی افزود: در صورت وجود فاصله بین جداره ساختمان و نما باید در فواصل مناسب آتش‌بند اجرا شود تا محل اشاره‌شده به عنوان دودکش عمل نکند و منجر به گسترش آتش نشود.
وی درباره برخورد‌های لازم با سازندگان نما‌های ناایمن بیان کرد: با توجه به ممنوعیت استفاده از نمای کامپوزیت بدون گواهی‌نامه‌های مجاز، مهندسان ناظر باید از تأیید کار امتناع کنند و مراجع صدور پروانه و پایان‌کار مانند شهرداری و آتش‌نشانی نیز از صدور پایان‌کار خودداری کنند.
مهاجر درباره اقداماتی که سازمان نظام مهندسی در بحث نما می‌تواند انجام دهد، تصریح کرد: طبق ماده ۵۵قانون شهرداری‌ها برای ساختمان‌های موجود دارای پایان‌کار، متولی ایمن‌سازی شهرداری‌ها هستند، سازمان نظام مهندسی نیز برای ساختمان‌های در حال احداث می‌تواند با بهره‌گیری از توان مهندسان ناظر، آگاهی‌بخشی و... اجرای نما‌های قابل اشتعال را محدود کند.
دبیر سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان‌رضوی در پاسخ به اینکه بیشتر کدام نهاد‌ها در مشهد دچار آتش‌سوزی می‌شوند، بیان کرد: آمار آتش‌سوزی‌ها به‌طور دقیق در اختیار سازمان آتش‌نشانی است، اما به طور کلی می‌توان گفت که استفاده از کامپوزیت بدون گواهی‌نامه در نما از شایع‌ترین علل آتش‌سوزی در نمای ساختمان‌هاست.
وی در پاسخ به اینکه امروز برای ساختمان‌سازی چه نمایی را توصیه می‌کنید، بیان کرد: برای ناظر و معمار ساختمان طبیعتا نما‌هایی که از مصالح غیرقابل اشتعال مانند سنگ و... باشد بهتر از نما‌های قابل‌اشتعال است.
عضو هیئت‌مدیره سازمان نظام‌مهندسی استان، دلیل استفاده گسترده از کامپوزیت را هزینه کمتر که برایشان به‌صرفه است و همچنین سرعت اجرای کار بیشتر بیان کرد.
***
ایمنی ساختمان‌های عمومی و شخصی در مشهد با تعارف برقرار نخواهد شد و باید قوانین موجود به‌طور جدی‌تر پیگیری شود. اگر امروز ساختمان‌های در معرض خطر پیش از وقوع حادثه پلمب شود یا مالکان آن به دستگاه قضایی فراخوانده شوند و اخطار‌های جدی به آن‌ها داده شود و مسئولیتشان در قبال جان و مال افراد به آن‌ها گوشزد شود، قطعا قطار ایمن‌سازی صد‌ها ساختمان ناایمن مشهد سریع‌تر روی ریل قرار می‌گیرد.
محمد کاملان | شهرآرانیوز؛ دی ماه ۱۳۹۵ ساختمان پلاسکو، ۲۱ تیرماه ۱۳۹۵ برج سلمان مشهد، ۱۰ تیر ۱۳۹۹ کلینیک سینا اطهر تهران، ۲ خرداد ۱۴۰۱ ساختمان متروپل آبادان و ۶ بهمن امسال بیمارستان گاندی تهران...
تقریبا عادت کرده‌ایم که سالی یا هر دو سه سال یک‌بار شاهد آتش‌سوزی یا یک حادثه در یکی از ساختمان‌های مهم و بزرگ کشور باشیم و هم‌زمان با آن حادثه، موج برخورد با ساختمان‌های ناایمن و اعلام اسامی‌شان در شهر‌های مختلف به ویژه در کلان‌شهری مثل مشهد راه می‌افتد. با آتش‌سوزی هتل بیمارستان گاندی یک بار دیگر ماجرای ساختمان‌های ناایمن مشهد و اعلام اسامی آن‌ها داغ شد.
براساس آخرین آماری که سازمان آتش‌نشانی شهرداری مشهد در مهرماه ۱۴۰۲ منتشر کرده است، ۱۲۸ ساختمان ناایمن در مشهد به دستگاه قضایی معرفی شده‌اند، اما با وجود پافشاری و اصرار شورای شهر و مردم هنوز کسی نام این ناایمن‌ها را نمی‌داند. ماجرای ساختمان‌های ناایمن در مشهد از سال ۱۳۹۵ جدی شد که نمای برج سلمان در آتش سوخت. آن زمان اعلام شد که مشهد فقط ۴۸ ساختمان ناایمن دارد.
«متروپل فروریخت»؛ این تیتر رسانه‌ها در فروریختن این برج نوساز به دلیل شکست سازه آن بود. همان روز‌ها بود که برخی اعضای شورای شهر مشهد درخواست کردند تا مهر محرمانگی از نام ساختمان‌های ناایمن شهر برداشته شود، اما مثل سال‌های قبل، فقط تعداد آن‌ها اعلام شد.
البته اسفندماه همان سال حمیدرضا کافی‌نیا که آن زمان معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی شهرداری بود، از اعلام نام ٢٠٩ساختمان ناایمن با «درجه اهمیت بالا» به دستگاه قضایی خبر داد. اما ششم بهمن‌ماه یک آتش‌سوزی دیگر باعث شد تا یک بار دیگر مطالبه‌ای عمومی برای اعلام نام ساختمان‌های ناایمن شکل بگیرد و این بار مجید طهوریان‌عسکری، رئیس کمیسیون حاشیه شهر شورای شهر، در توئیتی درخواست سال گذشته‌اش را تکرار کرد و از شهرداری خواست تا نام ساختمان‌های ناایمن مشهد را اعلام کند.
حالا حمیدرضا کافی نیا، سرپرست سازمان آتش‌نشانی مشهد، با اشاره به بازدید مستمر از ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد، اهمیت زیاد و متوسط گفت: از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا دی ماه، ۱۲۸۸ بازدید برای بررسی ایمنی این ساختمان‌ها توسط آتش‌نشانی انجام شده است که ۷۶۳ ساختمان اخطار گرفته‌اند و ۹۴ ساختمان هم به مراجع قضایی معرفی شده‌اند.