به گزارش شهرآرانیوز، طالبان پس از به قدرت رسیدن در مواجهه با مردم افغانستان همان مسیر سرکوب و خفقان را که در دوره اول حکومت خود در پیش گرفته بودند، تکرار کردند. محروم کردن دختران و زنان از مدارس، محل کار و حتی زندگی اجتماعی به علاوه سرکوب هزاره‌ها و شیعیان و برخورد همه جانبه با زبان فارسی به شمول جمع آوری کتاب‌هایی که به این زبان نوشته شده اند، تنها مشتی نمونه خروار از افغانستان پس از بازگشت طالبان به قدرت است. چرا طالبان سر ستیز با زبان فارسی دارد؟ از دست کشورهای همسایه و به ویژه هم زبان با افغانستان برای مقابله با چنین سیاستی چه کاری ساخته است؟ مقاومت فرهنگی در کنار مقاومت نظامی در برابر طالبان از چه ظرفیت‌هایی برای تحت فشار قرار دادن این گروه برخوردار است؟ و این‌ها پرسش‌هایی هستند که روزنامه شرق از شمس الحق آریانفر، مسئول دفتر فرهنگی بنیاد مسعود، پرسیده است. آنچه در ادامه می‌آید بخشی از این گفت وگوست.
چرا معتقد هستید طالبان با زبان فارسی سر دشمنی دارند؟ چرا باید با این زبان مشکل داشته باشند؟
دشمنی با زبان فارسی، فرهنگ فارسی و هر چه به فارسی و فارسی زبان‌ها تعلق دارد، برنامه طالبان است. یکی از دلایل این ستیز طالبان با زبان فارسی این است که فارسی نقطه پیوند کشورهای منطقه با یکدیگر است. فارسی در افغانستان با ایران یگانگی دارد و طالبان نخستین مسئولیتی که برای خود تعریف کرده، قطع این حلقه پیوند و اتصال منطقه‌ای است. آن‌ها می‌خواهند از افغانستان جزیره‌ای بسازند که با دیگر کشور‌ها در منطقه هیچ پیوند و اتصالی نداشته باشد و از این جزیره به عنوان یک مرکز تروریستی علیه همین کشورهای منطقه استفاده کنند. اگر مردم در افغانستان علایق مشترک زبانی، تاریخی و فرهنگی با دیگر کشورهای منطقه داشته باشند، کار برای قدرت‌های استعماری برای استفاده از افغانستان سخت خواهد شد؛ بنابراین آن‌ها گروهی را در افغانستان در رأس امور گذاشته اند که بیشترین دشمنی را با زبان فارسی دارند و در حالی که ادعا می‌کنند مسلمان هستند، اما اتفاقا با مسلمانان دشمنی بیشتری دارند. طالبان نه تنها با شیعیان بلکه با اهل تسنن هم دشمنی دارند. می‌توان گفت که طالبان آپارتاید زبانی، فرهنگی، مذهبی، قومی و جنسیتی در افغانستان به راه انداخته است. طالبان بسیاری از اقوام افغانستان را وادار به کوچ‌های اجباری می‌کند. طالبان در آپارتاید جنسیتی که به راه انداخته، دختران و زنان را از تحصیل و کار محروم کرده است. در چنین شرایطی ما دو راه داریم: یا باید تسلیم چنین جهالتی در قرن بیست و یکم شویم؛ جهالتی که در هیچ نقطه دیگری از دنیا نظیر ندارد. گاهی اوقات وقتی شعار درخواست تعامل با طالبان را از کشورهای استعماری مانند ایالات متحده و کشورهای اروپایی می‌شنویم، این سؤال به ذهن ما خطور می‌کند که اگر این نظام را قابل تعامل و پذیرش می‌دانید، چرا برای خودتان چنین نظام‌های سیاسی را تجویز نمی‌کنید؟ سیاست مداران در این کشور‌ها چنین نظامی را برای خود و مردم خود نمی‌پسندند، اما همان را بر مردم افغانستان روا می‌دارند. اگر در برابر چنین جهالتی تسلیم نشویم، تنها یک راه باقی می‌ماند و آن هم ایستادگی در برابر این جهالت است. ما ناگزیر بودیم که برای دفاع از زبان، فرهنگ و تاریخ خود و به ویژه آنکه طالبان را گروهی تروریستی می‌دانیم، به ایستادگی در برابر آن‌ها بپردازیم. طالبان یک گروه تروریستی است و در حال حاضر هم قریب به ۳۰ گروه تروریستی از کشورهای منطقه و فرامنطقه در افغانستان آزادانه زندگی می‌کنند. طالبان، افغانستان را به لانه تروریست‌ها در جهان تبدیل کرده و هدف آن‌ها هم تبدیل کردن افغانستان به نقطه داغ و بحران در منطقه است. طالبان برای آمریکا سربازانی هستند که می‌توانند تا مدت‌ها در خدمت ایالات متحده باشند و به همین دلیل است که آمریکا امکانات فراوانی را در اختیار طالبان قرار داده است. [.]ما جز مبارزه و مقاومت در برابر طالبان راهی نداریم. یک نوع مبارزه و مقاومت مسلحانه است و نوع دیگر هم مقاومت فرهنگی و علمی است که ما در حال تمرین همین مقاومت هستیم.
امروز مردم در داخل افغانستان با بحران امنیتی، اقتصادی و حتی اجتماعی وسیعی روبه رو هستند؛ در چنین شرایطی محافظت از زبان فارسی تا چه اندازه در اولویت آن‌ها قرار دارد؟
[.]بله مردم در افغانستان گرسنه هستند، اما دغدغه اصلی آن‌ها این است که زبان و فرهنگ ما در حال نابودی است و باید آن را نجات بدهیم. در چنین شرایطی می‌بینیم که یک هماهنگی کامل در داخل و خارج از افغانستان برای پاسداری از زبان فارسی و فرهنگ وجود دارد. در افغانستان خشونت بی حدوحصری در جریان است و مخالفان و منتقدان طالبان بدون پرس وجو همه سرکوب می‌شوند. در افغانستان به شکل سنتی کسی به زنان در بیرون از خانه بی حرمتی نمی‌کند، اما اکنون طالبان روزانه صد‌ها دختر را در خیابان‌ها بازداشت می‌کند و می‌برد. این روز‌ها در افغانستان شاهد این پدیده بی سابقه هستیم که افراد را به همراه خانواده‌های آن‌ها بازداشت می‌کنند. برای مثال، اگر دختری را به دلیل اعتراض او به وضعیت زنان بازداشت کنند، همین سرنوشت در انتظار همسر و فرزندان و وابستگان او هم خواهد بود. در افغانستان آمار خودکشی دختران بسیار بالاست و بسیاری از آن‌ها هم ناپدید شده اند؛ این در حالی است که کشوری همچون آمریکا، نقض حقوق زنان را در کشور‌هایی که بخواهد بزرگ می‌کند و به آن واکنش نشان می‌دهد، اما در کشوری مانند افغانستان صد‌ها دختر و زن روزانه آزار می‌بینند و صدایی بلند نمی‌شود. برنامه آمریکا برای طالبان این است که از این گروه برای پیشبرد اهداف خود که یکی از آن‌ها ناآرام کردن ایران و ایجاد مزاحمت برای روسیه است، استفاده کند.
چه مسئولیتی برای دولت‌های کشورهای فارسی زبان دیگر که تهدید طالبان برای زبان فارسی را چندان جدی نگرفته اند، قائل هستید؟
یکی از کار‌هایی که دولت ایران می‌تواند با استفاده از نفوذی که بر طالبان دارد انجام دهد، این است که حداقل به آن‌ها توصیه کند که فارسی زبان بدنه بزرگی از یک کشور و زبان دوم جهان اسلام است و ما هم در این زمینه دغدغه داریم. گذشته از این، جمهوری اسلامی در ایران باید بداند که با مرگ فارسی، تشیع هم از افغانستان خواهد رفت. در افغانستان امروز که طالبان ادعای دوستی با جمهوری اسلامی ایران را هم دارد، در هر هفته شاهد یک تا دو انفجار در جمع شیعیان هستیم. این حملات در مکان‌هایی مانند مدرسه، دانشگاه یا محل زندگی شیعیان در افغانستان انجام می‌شود و نه در محل‌هایی که ادعا کنند اعتراض‌هایی علیه طالبان در آن‌ها در جریان بوده است. کار دیگری که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند انجام دهد، این است که فرصت‌هایی را برای نهاد‌های فرهنگی که در ایران فعال هستند، ایجاد کنند. اکنون قریب به شش تا هفت میلیون افغانستانی در ایران هستند و جمهوری اسلامی می‌تواند فرصت شکل گیری نهاد‌های فرهنگی برای این افراد را فراهم کند.
جمهوری اسلامی می‌تواند برای چاپ کتاب تسهیلاتی را برای افغانستانی‌های مقیم ایران فراهم کند. طالبان اخیرا در افغانستان جمع آوری کتاب‌های فارسی را آغاز و در یکی از تازه‌ترین این موارد ۳۰ هزار کتاب را در یک روز جمع آوری کرده اند. طالبان این کتاب‌های فارسی را غیراسلامی خوانده و باید گفت که موضوع بیشتر این کتاب‌ها هم مذهب تشیع بوده است. یکی از کار‌های دیگری که ایران می‌تواند انجام دهد، فعال سازی یک دانشگاه مجازی برای افغانستانی هاست. فرضا اگر ۱۰ میلیون دختر داخل افغانستان با آمدن طالبان از شرکت در دانشگاه محروم شده اند، می‌توانند در این دانشگاه‌های مجازی ثبت نام و شرکت کنند.