رمضان نهمین ماه قمری است که روزه‌گرفتن در این ماه بر مسلمانان واجب است. این ماه را بهترین زمان برای نزدیک‌شدن انسان به خداوند دانسته‌اند. ماه رمضان، عبادت و روزه‌داری در آن را بخشی از هویت مسلمانان در جهان امروز برشمرده‌اند.
ماه رمضان بنا به گفته پیامبر اسلام (ص) و اهل‌بیت (ع)، ماه میهمانی خداست که در‌های آسمان در آن گشوده شده و ارزش نماز در آن، چند برابر نماز در ماه‌های دیگر است. قرآن و برخی دیگر از کتاب‌های آسمانی، در این ماه نازل شده‌اند.
این ماه تنها ماهی است که نام آن در قرآن آمده است. این ماه، نزد مسلمانان احترام و جایگاه ویژه‌ای دارد. از مهم‌ترین عبادت‌های این ماه، تلاوت قرآن، احیای شب‌های قدر، دعا و استغفار، افطاری‌دادن و کمک به نیازمندان است.
رمضان ماه نزول قرآن بر پیامبر اعظم (ص) است. «انزال قرآن» و نزول دفعی بر قلب رسول خدا در ماه مبارک رمضان بوده است. در سوره دخان آیه سوم انزال قرآن در شب مبارک، در سوره بقره آیه ۱۸۴ انزال قرآن در ماه مبارک رمضان و در سوره قدر آیه یکم انزال در شب قدر بیان شده است. از این رو ماه مبارک رمضان و قرآن پیوند اساسی دارند و سزاوار است در این ماه، قرائت، حفظ، ترتیل، تدبیر و تفسیر قرآن رایج باشد و از ظرفیت‌های این ماه در ارتباط با قرآن بهره‌برداری و مقدمه‌ای برای تداوم تفکر و تدبر در قرآن باشد.
این فرصت استثنایی و ظرفیت قرآنی ماه رمضان را اهل بیت (ع) با واژه زیبای «ربیع» به معنای بهار تبیین کرده‌اند، جابر گفته است، امام باقر (ع) فرمودند: لکل شی ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان برای هر چیز بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است.
دقت در تعبیر زیبای بهار برای ماه رمضان یادآور الزامات بهار و ظرفیت‌های بی‌پایان ماه رمضان برای رویش‌های قرآنی در همه شئون و زمینه‌ها و ابعاد زندگی بشر است.
انسان همیشه باید با قرآن مأنوس باشد و برنامه تلاوت قرآن در هر روز در طول سال داشته باشد و از ترجمه و تفسیر قرآن برای چگونه زیستن و بهتر زیستن در طول عمر بهره ببرد. باید شناخت و اندیشه و آرمان و اراده انسان از قرآن و عترت سرچشمه بگیرد. سزاوار است هر مسلمان با استفاده از تأثیر قرائت و تلاوت قرآن به نگرش و دیدگاه جامع برای زندگی فردی و خانوادگی برتر برسد و با تمرکز برآن و طرح و برنامه برای اجرای آن سرشار از انرژی معنوی شود.
از این رو امام رضا (ع) فرموده‌اند: هرکس در ماه رمضان آیه‌ای از کتاب خدای عزوجل قرائت کند همانند ختم قرآن درغیر ماه رمضان است. (بحارالانوار، ج ۹۶، ص ۳۴۱) آری تأثیر قرائت قرآن در ماه رمضان زیادتر از ماه‌های دیگر است.
آثار معنوی و مادی قرائت قرآن و تدبر در آن برای روزه‌داران ماه رمضان فراوان و متنوع است. اجر تلاوت یک آیه در ماه رمضان مثل اجر تلاوت تمام قرآن در ۱۱ ماه دیگر سال است. باید از این پاداش و این ظرفیت بالا برای رشد و خلق دیدگاه دینی و قرآنی برای خویش استفاده کرد واز این فرصت طلایی سود جست.