نیازی به تقویم نیست هر سال با آغاز ماه مبارک رمضان، از هر کوچه و گذر که عبور میکردیم حال و هوای دیگر شهر کاملا به چشم میآمد، نیمه رمضان که از راه میرسید فضا، فضای دیگری میشد روشنایی خانهها، مساجد و فضاآرایی متفاوت شهر خبر از سه شبی میداد که با تمام سیصد و شصت و چند شب سال تفاوت داشت، حتی با شبهای دیگر ماه رمضان هم شباهت چندانی نداشت. امسال، اما ماه رمضان دیگری را تجربه میکنیم ماهی که با وجود روزهداری دیگر امکان تجمع و برگزاری مراسمها در جوار بارگاه مطهر رضوی و مساجد از ما گرفته شده و تنها دلیل آن هم شیوع یک بیماری است.
اگر گذرتان به خیابانهای اطراف حرم مطهر رضوی افتاده باشد حتما افرادی را دیدهاید که دست بر سینه گذاشته یا از دور در حال خواندن صلوات خاصه حضرت رضا (ع) هستند. ما مشهدیها اعتقاد داریم هر چه که داریم از وجود پربرکت حضرت است و برای بسیاری از ما که سالهای قبل شبهای قدر را در کنار سرورو و مولای خود مراسم احیا برپا میکردیم، سخت است که امسال بخواهیم در منازل یا با استفاده از فضای مجازی قرآن به سر بگیریم. این روزها وقتی با روزهداران صحبت میکنیم با ناراحتی خاصی از این موضوع یاد میکنند که چرا قدر گذشته را ندانستند، روزهایی که بهراحتی میتوانستند در کوچه و خیابان قدم زده و برای عبادت و زیارت به حرم حضرت رضا (ع) و مساجد بروند. شاید امسال شرایط خاص دیگری را تجربه میکنیم، اما این باعث نمیشود که نتوانیم اعمال ماه مهمانی خدا و بهویژه شبهای قدر را به جا آوریم.
برخی تصور میکنند که بسیاری از اعمال ماه رمضان ماهیت گروهی دارد و نمیتوان قید برگزاری آنها را زد، اما کارشناسان امور مذهبی معتقدند که نباید ماهیت و هویت اعمال مذهبی را به انجام گروهی آنها وابسته دانست و از هدف اصلی تمام این اعمال غافل شد. این کارشناسان بهصراحت بیان میکنند هدف اصلی اعمال و عبادت یا مناجات، اتصال با ذات احدیت و ارتباط قلبی با خداوند است به همین دلیل هم نمیتوان تحقق این هدف را وابسته به جمعیت دانست بنابراین حتی اگر جمعی انجام شدن این اعمال توصیه شده باشد در شرایط خاص که سلامت اجتماعی به خطر میافتد این انتظار وجود دارد که به توصیه کارشناسان بهداشتی و مذهبی عمل شود.
میتوان در خلوت و تنهایی هم این اتصال معنوی را ایجاد کرد و از امکانات به روزی مانند فضای مجازی برای برقراری ارتباطات معنوی بهره برد به ویژه اینکه نرمافزارهای زیادی در این حوزه وجود دارد که محصولات زیادی برای انجام اعمال دینی و مذهبی تولید کردهاند. البته رسانه ملی هم با ارائه برنامههای مختلف در زمانهای متفاوت و مناسب میتواند بستری برای جایگزینی اعمال عمومی ماه رمضان مانند شبهای قدر باشد.
با تمام این گفتهها هنوز هم برخی خانوادهها دغدغهمند این موضوع هستند، بنابراین یکی دیگر از اقداماتی که میتوان انجام داد تا حال و هوای شب قدر نیز حفظ شود این است که اعمال را همراه با خانواده خود در منزل به جا آوریم، چون جایی قید نشده که انجام اعمال حتما باید در جمع و با حضور مداح و یا روحانی باشد. حتی در مفاتیحالجنان آمده که هر کسی میتواند اعمال را خودش انجام دهد و اگر هم بتواند برای اهل خانه انجام دهد بهتر است.