حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ روایت‌ها می‌گویند آن‌قدر اهل مدارا و محبت بود که همه آنها که او را می‌شناختند، دوستش داشتند. روایت‌ها می‌گویند که خوش‌خلق‌ترین بود و کلام خدا هم شهادت می‌دهد که زیباترین نسخه اخلاق بود. روایت‌ها می‌گویند نیک‌ترین مردم زمانه‌اش بود و خویشان و نزدیکانش شهادت می‌دهند که او محمد، رسول خدا (ص)، با همه این چنین بود.
عجیب هم نبود؛ چون برای به کمال رساندن اخلاق آمده بود. آمده بود تا به ما بگوید نیکی اگر اهلش باشیم، چقدر زیبا و چقدر ماندگار است. آمده بود تا برای ما الگو باشد؛ الگویی از زیست اخلاقی، الگویی برای همه شئون و همه مراحل زندگی. این است که مثل یک کتاب مرجع هر وقت و در هر زمینه می‌شود به او مراجعه کرد. دهم ربیع‌الاول، سالروز ازدواج حضرت محمد مصطفی (ص) و حضرت خدیجه (س) و با توجه به نزدیک بودن روز میلاد ایشان فرصتی فراهم شد تا به این نسخه بی‌نظیر اخلاق مراجعه کنیم و از او چگونگی رفتار با همسر و خانواده‌مان را بیاموزیم. در ادامه شاخص‌های رفتاری رسول گرامی اسلام (ص) را با همسرانشان براساس روایات و احادیث بررسی می‌کنیم.
به فرموده محمد رسول خدا (ص)، در وقت جاری شدن خطبه عقد میان زن و مرد، در‌های رحمت آسمان گشوده می‌شود. رسول گرامی، زندگی مشترک را عامل ایجاد امنیت روحی و روانی زن و شوهر می‌دانست و در این‌باره می‌فرمود: «بنده مسلمان پس از اسلام، به فایده‌ای بالاتر از زن باایمان دست نیافته است که وقتی به او نگاه می‌کند، خوشحال شود و به آرامش برسد و اگر به او امر کند، اطاعت کند». (وسائل‌الشیعه، ج ۱۴، ص ۲۳).
سیره پیغمبر (ص) به گونه‌ای است که انس‌بن‌مالک که خادم پیغمبر (ص) بوده و در خانه ایشان خدمت می‌کرده است، درباره آن حضرت می‌گوید: من فردی را مهربان‌تر از پیغمبر به خانواده ندیدم و ما نیز باید سیره آن پیامبر (ص) بزرگوار را الگو و سبک زندگی‌مان قرار دهیم. ایشان در حدیثی درباره اهمیت محبت به خانواده می‌فرمایند: «مؤمن‌ترین مردم، کسانی‌اند که با خانواده خود، خوش‌خلق‌تر باشند و بیشتر از همه به آنان لطف و محبت کنند و من بیشتر از شما به خانواده‌ام لطف و مهربانی می‌کنم» (وسائل‌الشیعه، ج۸، ص۵۰۷).
در سیره پیامبر (ص) آمده است که ایشان زمان‌هایی را به هم‌نشینی با خانواده اختصاص‌می‌دادند و با آنها به صحبت و گفتگو می‌پرداختند. در نگاه رسول خدا (ص)، خانه و خانواده چنان جایگاهی دارد که هر عملی در جهت تکریم و محبت به آنان را هم‌ردیف با عملی عبادی می‌دانند. ایشان در حدیثی در این زمینه می‌فرمایند: «در پیشگاه خداوند تعالی، نشستن مرد درکنار همسر خود، از اعتکاف در این مسجد من، محبوب‌تر است.»
رسول خدا (ص) خدمت به خانواده را تنها کار انسان «صدیق» یا «شهید» یا مردی که خداوند خواسته است خیر دنیا و آخرت را به او برساند، می‌شمارند (بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۳۲). ایشان با همه عظمت و موقعیت ممتازشان در منزل، به افراد خانواده کمک می‌کردند و کار‌های شخصی‌شان را خودشان به‌عهده می‌گرفتند و از کودکان نگهداری می‌کردند. (بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۲۷). عایشه، همسر آن حضرت، مى‌گوید: «پیامبر لباس خود را مى‌دوخت و کفش خویش را وصله مى‌کرد» (مکارم‌الاخلاق، ص۱۵).
پیامبر (ص) تا زمانی که حضرت خدیجه (س) زنده بود، همسر دیگری نداشت و تا پایان عمر به یاد ایشان بود و با دادن صدقه، همواره یاد و فداکاری‌های همسرشان را گرامی می‌داشت. (مناقب آل ابیطالب، ج۳، ص ۹۰). ایشان در حدیثی در وصف حضرت خدیجه (س) فرمود: «پروردگار، بهتر از او را به من نداده است. وی زمانی به من ایمان آورد که مردمان، کافر بودند. او مرا راستگو شمرد هنگامی که مردم، مرا دروغگو شمردند» (کنزالعمال، ج۱۲، ص۱۳۲).
اعیاد و مناسبت‌ها در آموزه‌های دینی، فرصتی برای ایجاد محبت و نشاط در خانواده است؛ فرصتی که در آن دادن هدیه و فراهم کردن موجبات شادی همسر و فرزندان توصیه شده است. یکی از ویژگی‌های رسول خدا (ص) این بود که برای همسران و خانواده خویش هدیه می‌خریدند، از این‌رو در روایتی آورده‌اند که خاتم انبیا (ص) هدایایی از بازار می‌خریدند و به منزل می‌بردند. (المحجه‌البیضاء، ج۶، ص۲۴۸). همچنین امام‌صادق (ع) در این‌باره فرمودند: «رسول اکرم (ص) هرگاه در روز عید عطری به‌دست می‌آورد، ابتدا آن را به همسرانش می‌داد» (مستدرک‌الوسائل، ج۷، ص۴۴۶).
خداوند در قرآن کریم درباره رسول خدا (ص) می‌فرماید: «وَإِنَّکَ لَعَلى خُلُقٍ عَظیمٍ: و تو اخلاق عظیم و برجسته‌ای داری». همان رسولی که برای مکارم اخلاق آمده بود، مرد بزرگی که درباره چگونگی رفتار با خانواده در حدیثی فرمود: «خَیرُکُم خَیرُکُم لأَهلِهِ و َأَنَا خَیرُکُم لأَهلى؛ بهترین شما فردی است که براى خانواده‌اش بهتر باشد و من از همه شما براى خانواده‌ام بهترم». اوج ظهور و بروز این خلق عظیم که خدای متعال در قرآن کریم از آن سخن گفته است، در خانواده و خانه پیامبر (ص) نمود داشته است.