دانش‌آموخته دکترای اقتصاد مالی می‌گوید: اگر مؤلفه‌های اثرگذار بر بورس تغییر جدی نداشته باشند، پیش‌بینی می‌شود که بازار سرمایه صعودی برای سال ۱۳۹۹ شاهد باشیم اما ورود یک‌باره حجم بالای نقدینگی با هیجان بسیار بالا و رشد بی‌محابای شاخص در کنار ناآگاهی افراد تازه‌وارد نگران‌کننده است.
به گزارش شهرآرانیوز، محمد رضایی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج‌فارس، بیان کرد: در کنار تحلیل‌ها، گزارش‌ها و تبلیغاتی که در رسانه‌های پر‌مخاطب و دنیای مجازی در ارتباط با بورس تهیه شده است، آن چیزی که بیشتر موجب تبلیغ بورس شده بازدهی این بازار در مقایسه با سایر بازارها در سال گذشته بوده، علاوه بر این سیاست‌های دولت نسبت به بازار سرمایه نیز تغییر کرده است.
وی افزود: دولت از یک‌سو تلاش می‌کند نقدینگی به سمت بازارهایی همچون طلا و ارز نرود و از سویی با توجه به اتفاقات سال‌های اخیر اقتصاد ایران به این بازار با دید تأمین مالی نیز نگاه می‌کند. کاهش قیمت نفت و بازگشت تحریم‌ها موجب شده که دولت برای تأمین بودجه خود به سمت بازار سرمایه گرایش پیدا کند و بارها مردم را به سرمایه‌گذاری در این بازار تشویق کرده است.
چقدر می‌توان بر روی بازار بورس حساب کرد
این استاد دانشگاه در پاسخ به اینکه چقدر می‌توان برای مدیریت اوضاع بحرانی رکود اقتصادی بر روی این بازار حساب کرد، اظهار کرد: این استقبال از بازار که در ۵۲ سال اخیر بی‌سابقه بوده است و ارزش بالا و بی‌سابقه معاملات بورس می‌تواند در شرایط بحرانی کاهش قیمت نفت و تحریم، کمک حال دولت باشد، ولی نمی‌توان از آن به عنوان ابزاری بلندمدت برای خروج از رکود نگاه کرد. در شرایط فعلی آنچه مهم است، مدیریت این بازار و حفظ اعتماد صورت گرفته است.
از او می‌پرسیم با توجه به احتمال کاهش نرخ سود بانک‌ها چقدر احتمال دارد سرمایه‌ها به سمت بورس برود؟ رضایی پاسخ می‌دهد: همان‌طور که می‌دانید از اول اردیبهشت نرخ سپرده‌های بلندمدت یک ساله کاهش یافته و به میزان ۱۵ درصد تعیین گردید. در ارتباط با اثر آن بر بازار سرمایه باید توجه داشت که درصدی از این پول‌های سرمایه‌گذاری شده در سیستم بانکی همواره مشتری دائمی بانک‌ها هستند. بدین معنی که سپرده‌گذار فرصت سرمایه‌گذاری دیگری به جز سیستم بانکی ندارد. این افراد ممکن است حتی با نرخ‌های پایین‌تر نیز همچنان سپرده‌گذار در سیستم بانکی باشند، چرا که اگر فرصت سرمایه‌گذاری بهتری می‌شناختند، با تورم بالای ۴۰ درصد، با دریافت سود زیر ۲۰ درصد پول خود را در بانک سپرده‌گذاری نمی‌کردند. اما این کاهش نرخ سود برای بازارهای دیگر قطعا اثرگذار است و انتظار می‌رود که به سمت بازارهایی همچون طلا و ارز و بورس حرکت کند. در این بین به دلیل رونق فعلی بازار بورس، این بازار درصد زیادی از این پول را جذب خواهد کرد.
محرک اصلی رشد بازار بورس، تورم است
این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد مالی با اشاره وضعیت بورس در سال جاری گفت: قبل از هر چیز توجه شما را به سیاست‌های دولت در سال‌های اخیر جلب می‌کنم. از سال ۱۳۹۲ تا سال ۱۳۹۷ دولت سیاست‌های کنترل تورم را اجرا می‌کرد و از آن به عنوان یکی از دستاوردهای مهم خود نام می‌برد. فشرده‌شدن فنر تورمی در طی این سال‌ها در کنار انتظارات تورمی شکل گرفته، زمینه را برای شروع دوران تورمی فراهم کرد. در سال ۱۳۹۷ تورمی که بسیاری از کارشناسان آن را پیش‌بینی کرده بودند، محقق شد. در بازارها نیز ابتدا بازار مسکن و سپس ارز و طلا نسبت به این تورم واکنش نشان دادند و در نهایت بازار سرمایه نیز متأثر شد. در حقیقت یکی از دلایل رشد ۲ سال اخیر بازار سرمایه، رشد تورم و نرخ ارز بوده است.
وی یادآور شد: از سوی دیگر بنا بر آمارهای رسمی بانک مرکزی همچنان شاهد نرخ رشد بالای نقدینگی هستیم، به طوری که نقدینگی در آذر ماه سال ۱۳۹۸ نسبت به آذرماه سال ۱۳۹۷ بیش از ۲۸ درصد رشد داشته است. همچنین با توجه به اینکه فعالان بازار، انتظارات خود را نسبت به دلار ۱۰ هزار تومانی شکل داده بودند، بنابراین در کنار رشد نقدینگی و رشد اخیر نرخ ارز و همچنین بودجه تورمی سال ۱۳۹۹ همچنان انتظار این تورم وجود دارد.
محمد رضایی خاطرنشان کرد: در کنار تورمی که در سال‌های اخیر یکی از محرک‌های اصلی رشد بازار بوده است، تغییر نگرش مسئولان دولتی به بازار سرمایه و تلاش در واگذاری ۱۸ شرکت بزرگ دولتی در قالب صندوق‌های قابل معامله (ETF) در بورس از جمله محرک‌های دیگر بازار است. مطمئنا دولت برای موفقیت در واگذاری این شرکت‌ها همچنان نیازمند به رونق بورس است.
علت استقبال مردم از بورس چیست؟
این مدرس دانشگاه عنوان می‌کند: با توجه به آنچه گفته شد، اگر مؤلفه‌های اثرگذار بر بورس تغییر جدی نداشته باشند، این پیش‌بینی انتظار می‌رود که بازار سرمایه صعودی برای سال ۱۳۹۹ شاهد باشیم که البته تا کنون درصد زیادی از آن محقق شده است. در این بین ورود یک‌باره حجم بالای نقدینگی با هیجان بسیار بالا و رشد بی‌محابای شاخص در کنار ناآگاهی این افراد تازه‌وارد نگران‌کننده است. متأسفانه این افراد فاقد آموزش و دانش کافی برای حضور در بازار هستند و بعضا چیزی از ارزش بازار و سهام نمی‌دانند.
وی بیان کرد: این امر موجب شده رشد بازار شتابان باشد که اصلا برای بازار مناسب نیست. بازار برای ادامه حرکت خود نیازمند یک اصلاح و کاهش هیجانات است.
عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر در پاسخ به اینکه علت استقبال مردم از بورس چیست و چرا مردم پولشان را برای خرید دارایی‌های دیگر مثل خودرو، سکه و مسکن نمی گذارند، توضیح داد: آنچه بازار سرمایه را از سایر بازارها متمایز کرده است، تنوع سهام از صنایع مختلف برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری متفاوت و همچنین وجود صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای افراد کم‌ریسک در کنار عرضه‌های اولیه است که فرصت‌های مختلفی را در مقابل سرمایه‌گذاران قرار داده و از سویی این بازار نسبت به بازارهای دیگر نقدشوندگی بالاتری نیز داراست.
جو روانی ناشی از رشد بازار، سیاست‌های دولت و کاهش جذابیت سایر بازارها
وی ادامه داد: در کنار عوامل ذکر شده که در سال‌های قبل نیز وجود داشت، آنچه موجب استقبال بی‌سابقه مردم به بازار شده است را باید در جو روانی شکل گرفته ناشی از رشد بازار و به طور ویژه سیاست‌های دولت و نیز کاهش جذابیت سایر بازارها جست‌وجو کرد.
این دانش‌آموخته اقتصاد تصریح کرد: برنامه سیاست حمایتی دولت از بازار سرمایه به‌گونه‌ای است که علاوه بر حمایت مکرر رئیس جمهور و وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی به عنوان رئیس نهاد ناظر بازار پول نیز در مصاحبه‌ها و یادداشت‌های خود سعی در هدایت پول به سمت بازار سرمایه دارد. البته ذکر این نکته هم ضرورت دارد که نهایتا آنچه موجب رشد این بازار شده سیل بالای نقدینگی است، اما دولت نیز حامی بوده و سعی در هدایت آن به این سمت داشته است.
دلایل سودآوری بازار سرمایه
رضایی دلایل سودآور بودن بازار سرمایه را این‌گونه بیان می کند: یک سهام‌دار ممکن است در بازار بورس از خرید یک سهم از دو محل بازدهی به دست آورد، نخست سود تقسیمی در مجمع عمومی شرکت و دیگری افزایش قیمت، که البته هیچ کدام یک از این‌ها قطعیت ندارد. به لحاظ بنیادی به جز چند صنعت و شرکت خاص تغییر مهمی در بازار رخ نداده و سود تقسیمی چندان تغییر نکرده و بیشتر سودی که سرمایه‌گذاران طی سال قبل و ماه نخست امسال به دست آورده‌اند از محل افزایش قیمت سهام‌ها بوده است.
این عضو هیئت علمی می گوید: همچنان که در پاسخ به سؤالات قبل گفتم آن چیزی که موجب شد طی سال گذشته و امسال بورس اوراق بهادار نسبت به بازارهای دیگر بازدهی بهتری داشته باشد، عقب ماندگی آن از سایر بازارها بوده است که این عقب ماندگی با افزایش قیمت و تورم تا حدودی جبران شد. اما بودجه تورمی در کنار سیاست دولت در تأمین کسری بودجه از بازار بورس و نوع سیاست انتخابی و تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار موجب شد شاهد هجوم نقدینگی به بازار باشیم. این هجوم نقدینگی و افزایش تقاضا خود موجب رشد قیمت سهام‌ها و رشد شاخص قیمت شده است. به نظرم مسئولان می بایست از اعتماد و سرمایه اجتماعی شکل گرفته حداکثر استفاده را کنند و با استفاده از راهکارها و ابزارهای مختلف سعی در مدیریت بازار نمایند.
توصیه به تازه‌واردان بورس
توصیه این استاد دانشگاه به تازه‌واردان بورس این است که سعی کنید هیجانی عمل نکنید و علاوه بر سرمایه‌گذاری در بازار بر روی خود نیز سرمایه‌گذاری کنید. به این معنی که درصدی از پول خود را خرج دوره‌ها و کلاس‌های آموزشی کنید. چرا که این بازار، بازار علمی است و فردی موفق خواهد شد که با دانش سرمایه‌گذاری آشنا باشد. البته بسیاری از دوره‌ها و کارگاه‌های رایگان آنلاین و آفلاین در کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که می‌تواند به آن‌ها کمک کند.
وی اظهار کرد: بر خلاف بانک که سود تضمین شده‌ای پرداخت می‌کند، در این بازار ممکن است با ضرر مواجه شوید و لذا اگر فرد ریسک‌پذیری نیستید و در عین حال مایل به حضور در بازار سرمایه هستید، علاوه بر خرید عرضه اولیه‌ها، سرمایه‌گذاری بر روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های با درآمد ثابت جز بهترین گزینه‌ها برای شماست.
رشد سهام‌های کوچک با حباب مواجه است
محمد رضایی عنوان می‌کند: همچنین پول قرض، وام، فروش املاک و خودرو و به طور کلی پول ترسو را وارد بورس نکنید، چرا که نهایتا محکوم به باخت خواهید بود، و نیز به اندازه‌ای پول وارد بورس کنید که تحمل از دست‌دادن آن را داشته باشید. سعی کنید در ابتدای ورود به بورس کل این سرمایه را وارد نکنید و با مبلغ پایین شروع کنید.
این استاد دانشگاه ادامه داد: سعی کنید از افراد با تجربه و دانش مشاوره بگیرد و سهام‌های بنیادی رشد نکرده، پیشرو و با قدرت نقد شوندگی بالا را انتخاب کنید. در شرایط فعلی بسیاری از سهام‌های کوچک رشد زیادی کرده‌اند و با حباب مواجه هستند.
منبع: ایسنا