به گزارش شهرآرانیوز؛ ماجرای مهاجران خارجی در کشور یکی از مباحث داغ این روز‌های محافل مختلف خبری و سیاسی است. عده‌ای با گلایه از حضور تعداد زیاد اتباع غیرمجاز کشور افغانستان، خواستار طرد این افراد هستند و در ازای این خواسته شان نیز دلایل سیاسی و اجتماعی زیادی را مطرح می‌کنند، از طرفی سیاست کشور در سال‌های مختلف به گونه‌ای بوده که تعداد زیادی از این افراد به کشور ما پناهنده شده و به نوعی مهمان ما هستند و عده‌ای هنوز خواستار نگاه رئوفانه به این مهاجران هستند.
تمام این موضوعات موجب شد تا دیروز که به مناسبت هفته نیروی انتظامی مهمان سردار مجید شجاع، فرمانده مرزبانی خراسان رضوی باشیم، بخش زیادی از مصاحبه درباره مهاجران قانونی و غیرقانونی کشور افغانستان باشد. تا جایی که مشخص شد به طور میانگین روزی تا سه هزار نفر از اتباع خارجی غیرمجاز از سراسر کشور جمع آوری شده و از مرز‌های خراسان رضوی به کشورشان بازگردانده می‌شوند. البته این بخش کوچکی از این مصاحبه بود که در ادامه می‌توانید ماحصل این گفتگو را بخوانید.
در مرز‌های استان با توجه به اقداماتی که انجام شده و اشراف اطلاعاتی که داریم و با موضوع انسداد مرزی، هیچ مشکل امنیتی نداریم و مرزبانان با هوشیاری صددرصد از مرز‌ها مراقبت می‌کنند، چون مرزبانی تعطیلی یا استراحت ندارد. در تمام طول شبانه‌روز مراقبت دیداری و الکترونیکی صورت می‌گیرد و شب‌ها کمین و گشت و حضور فیزیکی توسط مرزبانان انجام می‌شود.
حوزه انسداد مرز مطالبه سال‌های گذشته فراجا بوده و اکنون با موافقت فرمانده کل قوا، اعتبار آن تأمین شده که در حال اجراست. الان مرزبانی حالت کارفرما را دارد و کار اجرا را گروه‌های مهندسی ارتش و قرارگاه خاتم انجام می‌دهند که این دیوار در پنج متری نقطه صفر مرزی در حال احداث است.
برابر پروتکل‌های مرزی که در قوانین مرزی داریم، نقطه صفر مرزی نباید تغییر کند. یعنی توپوگرافی مرز نباید تغییر کند. امروز با توافق ضمنی با کشور افغانستان، استحکامات و دیوار مرزی ما در پنج متری نقطه صفر مرزی شروع می‌شود. قبل از دیوار نیز در همان پنج متر، سنسور‌های هشداردهنده نصب خواهد شد که اگر فردی از نقطه صفر مرزی عبور کرد، هشدار می‌دهد. با ایجاد دیوار و این سنسورها، در سه لایه مدیریتی، فرماندهی و کنترل در بعد از مرز قابل کنترل است. سطح اول در هنگ مرزی، سطح دوم در مراکز استان و سطح سوم در فرماندهی مرزبانی فراجا قابل کنترل است که آنها نیز می‌توانند وضعیت را رصد کنند.
برآورد ما برای این طرح سه ساله بوده است. یک سال آن گذشته است و تا دوسال دیگر باید تمام سیصدکیلومتر مرز افغانستان با خراسان رضوی دیوارکشی شود. بعد هم ادامه‌اش در استان‌های دیگر اجرا خواهد شد. بخش زیاد اعتبارات تکمیل شده و کار در حال انجام است. پیشرفت این طرح در یک‌سال گذشته قابل قبول بوده است. در برخی نقاط نیز طرف افغانستانی ابهاماتی دارد که باید برطرف شود و این موضوع وظیفه قانونی مرزبان است. در مجموع مانعی برای انسداد وجود ندارد.
ما در این حوزه دو تکلیف داریم. یکی ممانعت از ورود غیرمجاز است که بخشی پیشگیری وضعی است، یعنی وقتی افرادی را دستگیر می‌کنیم و برمی گردانیم، به تبع همان عده‌ای نیز نمی‌آیند. از ابتدای سال تاکنون نزدیک به ۲۱ هزار دستگیری متجاوزان مرزی داشته‌ایم، یعنی افرادی که بدون هیچ مدرک قانونی از کشور مبدأ وارد کشور ما شده بودند. در کنار همه اینها ورود قانونی به کشور ۶۳۲ هزار نفر بوده است.
این افراد گذرنامه و ویزا گرفته و وارد شده اند. امروز هیچ محدودیتی برای ویزا دادن و ورود به کشور وجود ندارد، به شرطی که آن طرف شرایط قانونی را مهیا کند و به موقع گذرنامه بدهد. همچنین تخمین زده می‌شود که امسال حدود یک میلیون نفر وارد کشور شوند. گذشته از این موضوع، ما یک وظیفه دیگر نیز داریم و آن تحویل دادن اتباع غیرمجاز جمع‌آوری‌شده از کل کشور به مسئولان کشور افغانستان است. این تعداد هم از ابتدای سال تاکنون نزدیک به ۳۹۴ هزار نفر بوده است. همین امروز حدود دو هزار نفر از اتباع غیرمجاز طرد شده‌اند.
بله، روزانه به صورت متوسط بین دو تا سه هزار نفر از کشور طرد می‌شوند، البته این ویژه افرادی است که تردد غیرقانونی داشته‌اند، آنهایی که قانونی حضور پیدا کرده اند، مهمان ما هستند و تا زمانی که مجوز دارند، از تمام حقوق قانونی یک تبعه خارجی برخوردار هستند.
در شهر‌های مرزی استان، توقف و اقامت اتباع خارجی ممنوع است. به همین دلیل به هیچ عنوان اقامت را نمی‌پذیریم، یعنی اگر هم باشد، شامل اقامت غیرمجاز می‌شود.
بله، کلاً برای تمام اتباع خارجی اقامت در شهر‌های مرزی ممنوع است. حتی برخی شهر‌های داخل نیز این محدودیت وجود دارد.
ما مهمان شهر داریم ولی نیاز به زیرساخت دارد و این شهر‌ها باید توسعه پیدا کند. به نظر من در آینده یکی از راهکار‌هایی که می‌شود سامان‌دهی بهتری کرد توسعه مهمان‌شهرهاست. الان مهمان‌شهر تربت‌جام را داریم، اتباع به صورت خانوادگی در حال زندگی هستند و برایشان شرایط مهیا شده است، مدرسه و مرکز بهداشتی درمانی نیز دارند.
این امکانات برای افرادی است که به صورت قانونی و موقتی وارد کشور شده اند و به غیرمجاز‌ها هیچ خدماتی داده نمی‌شود.
یکی دیگر از اشکالات تنوع و تعدد مجوز‌های اقامتی دست اتباع است. امروز چندین مدل مدارک اقامتی با اعتبار‌های مختلف دست اتباع خارجی است، حالا اینکه تمدید می‌شوند یا نه، بحث دیگری است. این مجوز‌ها نیز باید سامان‌دهی شود. یعنی گذشته از توسعه مهمان‌شهرها، این مدارک باید یکسان‌سازی شود که وقتی مأموران در مقابل اتباع خارجی قرار می‌گیرند، گذشته از ملیت افراد، بدانند این فرد مجاز است یا غیرمجاز، این تعداد هم دچار اشکال است.
برای ما مهم است که بدانیم این تبعه خارجی مجاز است یا غیرمجاز، حالا اینکه برابر تصمیمات داخلی کشور افراد چند ماه یا چند سال می‌توانند بمانند، اولویت دوم است. اولویت اول ما این است که جایی ثبت شده باشد این فرد چه زمانی وارد شده و کجا اقامت داشته است. اما اینکه فردی غیرقانونی بیاید و هیچ مدرکی نداشته باشد و در طرح سرشماری شرکت نکند تا ما بدانیم اصلاً وجود خارجی دارد یا نه، مشکل ایجاد می‌کند.
البته در موضوع طرد اتباع غیرقانونی کشور افغانستان، بداخلاقی‌های زیادی در فضای مجازی و برخی از کانال‌های خاص که علاقه‌مند به گسترش روابط دو کشور نیستند انجام و اخبار دروغ منتشر می‌شود. اما افرادی که از کشور طرد می‌شوند همه غیرقانونی وارد شده‌اند. حتی یک نفر از اینها قانونی وارد ایران نشده است.
به هیچ عنوان چنین نیست. بخشی در داخل کشور دستگیر می‌شوند که با عزت و احترام تا مرز منتقل می‌شوند. برای اینها نیز ما داریم هزینه می‌کنیم؛ برای نگهداری، خوراک و همچنین بهداشتشان. این افراد تا مرز منتقل می‌شوند و با احترام تحویل مرزبانان کشورشان می‌شوند. این ویدئو‌ها هیچ کدام معتبر نیست. غیر از اینها تعدادی نیز خودمعرف مراجعه می‌کنند که در سراسر کشور به اردوگاه‌های مشخص مراجعه کرده و ثبت نام می‌کنند و با اتوبوس به مرز‌های خراسان رضوی منتقل می‌شوند.
اگر هم داریم تعدادشان خیلی کم است و در خراسان رضوی کم‌تر. شاید در استان‌های جنوبی مشکلاتی داشته باشند، ولی در استان ما عمدتاً افرادی که داریم افغانستانی هستند.
به دلیل رصد خوبی که در مرز‌ها دارد انجام می‌شود، در معابر غیررسمی هیچ قاچاق کالایی انجام نمی‌شود. حتی قاچاق موادمخدر هم خیلی محدود و در مقادیر خیلی کم است که عمدتاً کشف می‌شود. همین چندماه گذشته چهار مورد ورود موادمخدر حاوی شصت کیلو شیشه و پنجاه کیلو تریاک به‌صورت پیاده و کوله‌ای داشته ایم که همکاران من به موقع حاضر شده و قاچاقچیان را دستگیر کرده‌اند.
اما قاچاق کالا نداریم. به ویژه که در آن سوی مرز کالای خاصی که بخواهد وارد کشور ما شود وجود ندارد، اگر هم کالایی خارج می‌شود با دست کاری اوراق گمرکی و شگرد‌های مختلف تلاش می‌کنند تا آن را از مبادی رسمی خارج کنند. مثلاً سوختی که دارد قاچاق می‌شود، ممکن است در مقدار کم و خیلی کم انجام شود، اما به دلیل بی انضباطی در مرز، نمی‌توانیم بی تفاوت باشیم. همین مقدار کم از ابتدای سال بالغ بر ۲۰۸ هزار لیتر بوده است. یعنی هفت تانکر ۳۲ هزار لیتری که میزان زیادی است.
بیشترش گازوئیل و بنزین است و کمی هم نفت است. از ابتدای سال تاکنون ۶ هزار و ۸۷۸ تانکر سوخت به صورت قانونی از کشور خارج و به کشور افغانستان منتقل شده است که میزان گازوئیل دو برابر بنزین بوده است. اینها بدون هیچ مشکل قانونی صادر شده است.
ما درباره طلا و ارز تابع مقررات کشور هستیم، اگر فرد در هنگام ورود، میزان طلا یا ارز را اعلام کند، مشکلی برای ورود ندارد، اما اگر اظهار نشود و ما کشف کنیم، غیرقانونی است و با آن برخورد می‌شود. از ابتدای سال ۳۳ کیلو طلای غیرمجاز در خودرو‌ها جاسازی شده و ما کشف کرده‌ایم که محموله هم توقیف شده است.
بیشتر به خاطر سوء استفاده است، چون اگر فرد اظهار کند، باید مقداری به عنوان تعرفه گمرکی بدهد. اما عده‌ای، چون نمی‌خواهند این مبلغ را بپردازند، از اعلام آن خودداری می‌کنند که در صورت کشف، طلا‌ها توقیف و خود فرد نیز جریمه می‌شود. تفاوت در همین سودجویی است و الا می‌شود به‌راحتی با خوداظهاری طلا را وارد کرد. این‌هایی که کشف شده تقریباً همه جاساز بوده است. این موضوع را اطلاع رسانی هم کرده‌ایم و چگونگی آن را همه می‌دانند.
کشفیات موادمخدر از ابتدای سال به نسبت سال قبل کاهش یافته است. امسال ۱۸۰۰ کیلوگرم موادمخدر کشف شده که بخش عمده آن در بخش فنی و همکاری با سایر استان‌ها کشف شده است.
۱۱۳ قاچاقچی موادمخدر دستگیر شده‌اند. برخی از آنها به صورت جاساز در خودرو‌های کشور افغانستان مبادرت به ورود کرده بودند که محموله آنها کشف شد.
امیدواریم این اتفاق بیفتد، البته بی‌اطلاع نیستیم که در این زمینه تلاش‌هایی دارد انجام می‌شود. اما باید بپذیریم که افغانستان سال‌ها زیر سلطه آمریکایی‌ها بوده است و نه تنها مقابله نکردند، بلکه توسعه هم دادند. حالا تا طالبان بخواهد اوضاع را سامان بدهد، زمان می‌برد و توقع ما این است که این موضوع را تسریع کنند. هر محموله‌ای که کشف شود، مرزبان ما به طور رسمی اعتراض می‌کند. اما مسئولان مرزبانی افغانستان می‌گویند امکانات نداریم و قول داده اند که مجهز شوند و ما پیگیر این موضوع هستیم.
این طور نیست، اگر ما ظن به قاچاق داشته باشیم، هیچ فردی نمی‌تواند مانع بازدید ما شود. قوانین این اجازه را به ما می‌دهد و با هماهنگی قضایی و حضور مسئولان گمرک بازدید انجام می‌شود و محموله دوباره پلمب می‌شود. اینکه بگوییم به‌هیچ‌وجه چنین اتفاقی نمی‌افتد، صحت ندارد. البته این نیست که تمام محموله‌ها را بازرسی کنیم، مثلا اگر مدارک مخدوش یا اظهارات متفاوت باشد و ما مظنون به قاچاق شویم، پلمب باز می‌شود و بعد از بررسی دوباره پلمب می‌شود.
گاهی پیدا می‌شود، ولی از ابتدای امسال چیزی کشف نشده است. البته همه تلاش ما در مرزبانی این است که توقفی بین مبادلات دو کشور به وجود نیاید و مرزبانان تمام تلاششان را می‌کنند تا توقف صورت نگیرد. ماحصل همین تلاش‌ها بود که موجب برگزیده شدن مجموعه مرزبانی در جشنواره شهید رجایی و قدردانی استانداری از ما شد.
خدمت در مرز خطرناک نیست، اتفاقاً خدمت در مرزبانی بسیار راحت‌تر و کوتاه‌تر از سایر نیرو‌های نظامی است و همچنین حقوقش بیشتر است. اینجا سربازان وقت بیشتری دارند. سربازی اینجا بوده که موقع ترخیص، حافظ کل قرآن شده است. سربازانی داشته‌ایم که کنکور قبول شده اند و به راحتی توانسته‌اند وقتشان را مدیریت کنند.
البته قبول داریم که از شهر‌ها دور هستند، ولی پاسگاهی نیست که کولر گازی نداشته یا مشکلات رفاهی داشته باشد. اتفاقا سربازان جیره بهتری دارند، الان انبار پاسگاه‌ها شبیه خواروبار فروشی است و مرغوب‌ترین مواد غذایی را برای سربازان تهیه می‌کنیم.