به گزارش شهرآرانیوز؛ بیش از بیست‌سال است که در کشف‌رود به‌جای آب، انواع و اقسام فاضلاب شهری و خانگی و صنعتی جاری است. یکی از تلاش‌های کارآمد و جدید برای سامان‌دادن به وضعیت ناگوار و اسفناک این رودخانه، از یکی‌دو سال پیش در مدیریت‌شهری آغاز شده است؛ تلاش‌هایی که با آزادسازی زمین‌های تصرف‌شده و نابودکردن مزارع سبزی و صیفی‌جاتی که با فاضلاب صنعتی و شهری آبیاری شده بود، همراه شد، اما نتیجه‌ای نداشت و درِ کشف‌رود همچنان بر پاشنه تخلیه و استفاده از فاضلاب می‌چرخید.
آبان سال ۱۳۹۸، زمانی که اوضاع کشف‌رود بدتر از قبل شده بود، با دستور استانداری خراسان‌رضوی یازده سازمانی که مستقیم و غیرمستقیم در ساماندهی کشف‌رود نقش داشتند، تفاهم‌نامه‌ای امضا کردند که برای ۹ سازمان دولتی تعهدات و تکالیف در قبال ساماندهی کشف‌رود مشخص کرده و فرماندهی این ماجرا هم به شهرداری مشهد سپرده شده بود. حدود شش‌سال از امضای این تفاهم‌نامه می‌گذرد و از آن تاریخ تا امروز اتفاقات زیادی در کشف‌رود افتاده و پروژه‌های زیادی برای حل‌وفصل مشکل فاضلاب در این رودخانه انجام شده که باعث شده است دست‌کم وضعیتش از یک دهه قبل بهتر شود.
آن‌طور که معاون محیط‌زیست و خدمات‌شهری شهرداری مشهد گفته، شهرداری در این مدت بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان برای ساماندهی کشف‌رود خرج کرده و بیش از ۲۹۰ هکتار از اراضی حاشیه این رودخانه را برای جلوگیری از برداشت فاضلاب و کشاورزی با پساب غیراستاندارد و تصرف درخت‌کاری کرده است. علاوه بر آن، حدود ۲۰ میلیارد تومان برای نظارت در این رودخانه هزینه شده است.
تفاهم‌نامه آبان ۱۳۹۲ برای ساماندهی کشف‌رود اولین موضوعی است که معاون محیط‌زیست و خدمات‌شهری شهرداری مشهد درباره آن صحبت کرد و پیرامون تعهدات سازمان‌های مرتبط با ساماندهی کشف‌رود این‌گونه توضیح داد: آبان ۱۳۹۸ تفاهم‌نامه‌ای با محوریت استانداری بین سازمان‌هایی که نقش نظارتی یا اجرایی در کشف‌رود داشتند، امضا شد؛ از آبفا گرفته تا محیط‌زیست و قوه‌قضائیه و آب منطقه‌ای و صداوسیما. براساس این تفاهم‌نامه، هر سازمان وظایفی به عهده گرفت و البته هدف از امضای این تفاهم‌نامه این بود که کار هدفمند جلو برود.
مهدی یعقوبی با اشاره به یکی از بند‌های مهم تفاهم‌نامه شش سال پیش، ادامه داد: براساس آن تفاهم‌نامه و از آنجا که آب منطقه‌ای متولی کال‌ها و مسیل‌هاست، این سازمان مکلف شد تا بستر و حریم را آزادسازی کند و تحویل شهرداری بدهد تا برای اینکه دوباره دستخوش تصرف نشود، درخت‌کاری کنیم. ما از همان سال اول وارد میدان شدیم و برنامه‌ریزی کردیم تا متناسب با تحویل حریم و بستر کشف‌رود به شهرداری مشهد، اعتبارات پیش‌بینی شود و درخت‌کاری صورت بگیرد.
براساس آخرین آمار‌ها تا امروز فقط شهرداری مشهد بیش از ۳۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای کشف‌رود هزینه کرده است و ۲۹۰ هکتار درخت‌کاری کرده‌ایم. برنامه مدیریت‌شهری برای ادامه کار هم این است که تا ۴۴۰ هکتار درخت‌کاری شود و همه فضای مدنظر پوشش گیاهی داشته باشد.
وی افزود: امسال هم برای درخت‌کاری اعتبار کنار گذاشتیم و قرار است در محدوده شاهنامه تا پرکندآباد این کار انجام شود.
معاون محیط‌زیست و خدمات‌شهری شهرداری مشهد در بخش دیگری از صحبت‌هایش به مسئله نظارت در کشف رود اشاره کرد و با بیان اینکه امسال برای این کار ۲۲ میلیارد تومان هزینه شده است، تأکید کرد: نزدیک به پنجاه نیروی حفاظت در کشف‌رود داریم. البته گشت‌های موتوری و خودرویی در محدوده کشف‌رود به‌صورت منظم از محل بازدید می‌کنند تا برداشت فاضلاب با موتور‌پمپ و اتفاقات سال‌های گذشته تکرار نشود.
در مهرماه گذشته پانزده پمپ از کشف‌رود جمع‌آوری شد. ضمن اینکه ۲ هزارو ۵۰۰ قطعه بتنی هم برای جلوگیری از تخلیه نخاله‌های ساختمانی نصب شده است.
یعقوبی ادامه داد: امسال هم نظارت تصویری با جدیت انجام خواهد شد تا کنترل دقیق‌تری در این محدوده داشته باشیم و هشتاد دوربینی که خریده شده است، به‌زودی نصب خواهد شد.
یعقوبی با تأکید بر اینکه شهرداری برای کم‌کردن فاضلاب در کشف‌رود ساخت چندین تصفیه‌خانه را به عهده گرفته است، توضیح داد: براساس همان تفاهم‌نامه، ساخت تصفیه‌خانه سپتاژ را به عهده گرفتیم و اکنون این پروژه ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد. ساخت تصفیه‌خانه کالورت التیمور را هم متعهد شدیم که سیصد لیتربرثانیه ظرفیت دارد.
البته قرار شد تا این تصفیه‌خانه‌ها به‌وسیله بخش خصوصی ساخته شود. علاوه بر اینها پنج تصفیه‌خانه هم با ظرفیت بخش خصوصی در حال ساخت است تا بخشی از فاضلابی که به کشف‌رود ریخته می‌شود، کاهش پیدا کند. در این میان تصفیه‌خانه سیدی ۵۰ درصد پیشرفت دارد و دو تصفیه‌خانه در مرحله انعقاد قرارداد است و یک تصفیه‌خانه در میدان قائم (عج) در مرحله تجهیز کارگاه است.
«کشف‌رود دیگر منطقه حفاظت‌شده نیست.» این خبر را معاون محیط‌زیست و خدمات‌شهری شهرداری مشهد اعلام کرد و با تأکید بر اینکه با این اقدام راه برای درخت‌کاری و ایجاد گلخانه در کشف‌رود باز شده است، تصریح کرد: در کشف‌رود یکی از مواردی که مشکل ایجاد کرده بود، اعلام کشف‌رود به‌عنوان یکی از مناطق حفاظت‌شده بود که مدتی پیش این محدوده از مناطق حفاظت‌شده خارج شد و اکنون می‌توانیم به‌راحتی در این محدوده درخت بکاریم و گلخانه ایجاد کنیم.
یعقوبی با اشاره به لزوم ترویج کشت جایگزین برای کشاورزان کشف‌رود، افزود: یکی از وظایفی که در تفاهم‌نامه مربوط به جهاد کشاورزی است، ترویج کشت جایگزین است و آنها باید در این بازه زمانی کشت‌وکاری را ترویج بدهند که نه خوراک انسانی باشد، نه خوراک دام. جهاد کشاورزی استان تا امروز فهرست همه کشاورزان حاشیه کشف‌رود را تهیه کرده و قرار است کشت‌های جایگزین به آنها معرفی شود که هم صرفه اقتصادی داشته باشد و هم اینکه متناسب با این پساب تصفیه شده باشد.
وی در پاسخ به اینکه از سال ۱۳۹۸ تا امروز کشت جایگزین به‌صورت عملی در حاشیه کشف‌رود انجام شده است یا نه، توضیح داد: شهرداری وارد ماجرای کشت جایگزین شد و در اقدامی ابتکاری، در اراضی کشف‌رود جاروی موردنیازش را در سطح ۱۰ هکتار کاشت و از آن استفاده کرد. اشکالی ندارد که از این ظرفیت برای این تولید استفاده شود که ضرری برای شهروندان ندارد و علاوه بر آن، درآمد هم دارد و بخشی از نیاز مدیریت‌شهری را تأمین می‌کند.
اگر جهاد کشاورزی مثل قبل گلخانه ایجاد کند و در آن گل و گیاه زینتی و درختچه و... تولید شود، ما در شهرداری حاضریم خرید تضمینی انجام بدهیم. اگر کشاورز بداند که با تولید گل زینتی و درخت و درختچه بازار فروش آن هم وجود دارد، وارد این ماجرا خواهد شد.