قاهره، پایتخت مصر، سومین کلان‌شهر بزرگ آفریقا قرار است در آینده نزدیک یکی از رؤیا‌های شهرسازی را به واقعیت تبدیل کند. شهر جدیدی، جایی کمی دورتر از پایتخت و در بیابان در حال ساخت است و اگر کرونا اجازه دهد، به‌زودی حدود ۷ میلیون مصری خانه و زندگی خود را جمع می‌کنند و در این شهر فوق مدرن سکونت خواهند کرد.
کلان‌شهر بودن مترادف است با دست‌وپنجه نرم کردن با مشکلات شهری. معضلاتی مانند ترافیک قفل‌شده، آلودگی افسارگسیخته و البته ایجاد زاغه‌ها و حاشیه‌نشینی. رشد شهر‌های قدیمی همیشه هم‌پای گسترش آن‌ها نیست. توسعه زیرساخت‌ها و اصلاح بافت فرسوده هم چندان آسان نیست و رشد جمعیت و مهاجرت به این شهر‌ها چنان است که راهی جز جابه‌جایی شهر‌ها باقی نمی‌گذارد. پس یکی از راهکار‌ها ساخت یک شهر جدید است.
شهر جدید قاهره که ممفیس جدید یا پایتخت جدید اداری هم گفته می‌شود در سال ۲۰۱۵ و در ۴۵ کیلومتری غرب قاهره، به مساحت ۷۰۰ کیلومترمربع (چیزی حدود ۲ برابر مساحت مشهد) در حال ساخت است. طبق برنامه قرار است وزارتخانه و ادارات دولتی، همه سفارت‌خانه‌های خارجی و سایر امور اداری و مالی پایتخت به این شهر منتقل شود.
این شهر که در بیابان‌های بی‌حاصل بنا شده است، ۲۱ منطقه مسکونی و برج‌هایی هم‌تراز ساختمان‌های مشهور پاریس و لندن خواهد داشت. این شهر یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های جهان را در خود جای می‌دهد و ۲۰۰۰ مؤسسه آموزشی، یک دریاچه مصنوعی، ۶۶۳ بیمارستان و درمانگاه، ۱۲۵۰ مسجد و کلیسا و یک شهربازی به وسعت ۴ برابر دیزنی‌لندِ کالیفرنیا در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد. انرژی این شهرِ هوشمند را یک مزرعه انرژی خورشیدی به مساحت ۹۰ کیلومترمربع تأمین خواهد کرد و یکی از مدرن‌ترین فرودگاه‌های دنیا در این شهر احداث خواهد شد.
اما ساخت چنین شهری هزینه‌های هنگفتی خواهد داشت. مصر برای پوشش این هزینه‌ها ۲ راهکار اصلی در نظر گرفته است. اول پیش‌فروش زمین‌ها و ساختمان‌ها. این برنامه البته موفق بوده است و بخش‌های زیادی از بیابان به‌عنوان شهر جدید پیش‌فروش شده و پیش‌بینی می‌شود استقبال از خرید ملک در این شهر همچنان ادامه داشته باشد. راه‌حل دوم برای جبران هزینه‌ها، دریافت وام از چین است. از همان ابتدای شروع پروژه در سال ۲۰۱۵، شرکت‌ها و بانک‌های چینی سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در این شهر کرده‌اند. از سوی دیگر بسیاری از ملاقات‌های دیپلماتیک و سفر‌های مقامات به مصر با بازدید از این کلان‌پروژه همراه می‌شود تا از طریق دیپلماسی، جهان با این پروژه جاه‌طلبانه آشنا شود.
مصری‌ها در کنار تأمین مالی پروژه باید به مشکلات دیگری هم فکر کنند. چنین شهری هر اندازه هم هوشمندانه طراحی شود روزانه به ۶۵۰ هزار مترمکعب آب نیاز دارد که در مصرِ بیابانی تأمینش چندان آسان نخواهد بود. علاوه بر این، ساخت این شهر نیازمند دانش، تخصص و مهارت نیروی کار حرفه‌ای است. به این‌ها باید شیوع کرونا را هم اضافه کرد که تا کنون خیلی از برنامه‌ها را یکی‌دو سالی عقب انداخته است. از سوی دیگر اگر قرار باشد ۷ میلیون نفر از طبقه متوسط و بالاتر به شهر مدرن مهاجرت کنند، چه چیزی در قاهره فرسوده و فقیر باقی خواهد ماند؟
ساخت شهری جدید از صفر، اقدام جدیدی نیست. شهر‌های جدید نسل اول و دوم در ایران مانند گلبهار و بینالود در شمال و جنوب مشهد از این دست هستند. اما ساخت یک کلان‌شهرِ هوشمند و مدرن موضوع دیگری است. باید منتظر ماند و دید، پایتخت اداری مالی جدید مصر، یک شهر مدرن به جهان اضافه می‌کند یا مانند بسیاری از پروژه‌های کشور‌های در حال توسعه، صرفا تلاشی است بی‌سرانجام.