شهرداری‌ها و مشارکت با بخش خصوصی

بخش دوم| در این راستا شهرداری‌ها از جمله شهرداری مشهد به‌منظور جذب سرمایه‌های بخش خصوصی، علاوه بر انعقاد قرارداد‌های BOT، BOST، BOLT و... برای اجرای پروژه‌های زیرساختی و عمرانی با تعریف فرصت‌های سرمایه‌گذاری ساختمانی به‌روی زمین‌های متعلق به‌خود و انعقاد قرارداد مشارکت مدنی، به کسب درآمد و ایجاد ارزش افزوده برای دارایی‌های متعلق به خویش اقدام کرده است و با انتخاب این روش قسمتی از هزینه‌های مدیریت شهر را نیز تأمین می‌کند.
قرارداد‌های مشارکتی توافقی است بین بخش عمومی (شهرداری) و بخش خصوصی (سرمایه‌گذاران) که همکاری بخش خصوصی را برای ارائه خدمات عمومی و مشارکت در انجام پروژه‌های زیربنایی و ساختمانی امکان‌پذیر کرده است و با قرارداد‌های پیمانکاری تفاوت دارد. در حقیقت مشارکت عمومی‌خصوصی یا همان PPP مدلی برای تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی، زیربنایی و ساختمانی است. سرمایه‌گذاری مشارکتی انواع مختلفی دارد که هرازگاهی مدل‌هایی نیز ابداع و به انواع آن اضافه می‌شود. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از «مشارکت مدنی»، «ساخت و بهره‌برداری و تحویل»، «ساخت و بهره‌برداری و اجاره و تحویل»، «ساخت و اجاره و تحویل»، «ساخت و بهره‌برداری و مالکیت»، «روش‌های ترکیبی» و ده‌ها روش دیگر.
مهم‌ترین دلیل استفاده از روش‌های مشارکت عمومی و خصوصی، دستیابی به ارزش کسب‌شده بیشتر در مقابل منابع صرف‌شده نسبت به روش‌های متعارف انجام پروژه (تأمین مالی دولتی و خرید خدمات مشاوره و پیمانکاری) است. از منافع مشارکت مدنی برای شهرداری‌ها می‌توان به کاهش هزینه‌ها، افزایش کمیت و کیفیت، انتقال و تخصیص بهتر ریسک‌ها، ایجاد درآمد‌های ثانویه و ایجاد رقابت در انتخاب سرمایه‌گذاران اشاره کرد و همچنین تعریف پروژه‌های شهری و اجرای آن‌ها و انعقاد قرارداد برای هریک از پروژه‌ها موجب اشتغال افراد زیادی، مستقیم و غیرمستقیم، می‌شود؛ بنابراین «مشارکت» اقتصاد شهر‌ها را تحت‌تأثیر قرارخواهد داد. برای نمونه، شهرداری مشهد با استفاده از ظرفیت‌های موجود در دارایی‌های خود و استفاده از پتانسیل بخش خصوصی و تعریف پروژه‌های مسکن ارزان‌قیمت در حاشیه شهر، اقدام به تحقق اهداف توسعه شهری و سامان‌دهی نواحی حاشیه شهر و محرومیت‌زدایی، توسعه فضای مناسب شهری و همسان‌سازی ارائه خدمات در مناطق برخوردار و کم‌برخوردار، ایجاد الگو و طراحی مناسب مسکن با کیفیت کرده است. از سوی دیگر، شهرداری مشهد با تدوین آیین‌نامه مشوق‌های سرمایه‌گذاری شرایطی را محیا کرده است که بر اساس آن، با مشارکت بخش خصوصی و تعریف بسته‌های اقتصادی جذاب به‌دنبال تأمین سرانه‌های خدماتی، آموزشی و فضای سبز شهری است. از جمله اقدامات دیگری که شهرداری مشهد برای استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در دهه اخیر انجام داده، تأسیس مدیریت مشارکت‌های کلان اقتصادی در سال ۱۳۸۴ و تأسیس معاونت اقتصادی و سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌ها در سال ۱۳۹۱ به‌منظور جذب و شناسایی سرمایه‌گذاران و اجرای پروژه‌های مشارکتی در سطح کلان است که از آن میان می‌توان برای نمونه به انعقاد قرارداد مشارکت و سرمایه‌گذاری پروژه‌های بلندمرتبه و شاخص شهری برج تجاری‌اداری سلمان، برج تجاری‌اداری آرمیتاژ گلشن، برج تجاری آبان هاشمیه، مجتمع تجاری خورشید، مجتمع تجاری آفتاب، مجتمع پزشکان مریم، مجتمع مسکونی یاس، مجتمع مسکونی رسالت، مجتمع مسکونی پرنیان و همچنین تعریف و انعقاد قرارداد‌های زیرساختی همچون تصفیه‌خانه‌های لوکال، باغ گیاه‌شناسی، پارک مینیاتوری و... اشاره کرد.