به گزارش شهرآرانیوز؛ با ۵۰ هزارتومان و یک کلیک ساده طلا بخرید! ۲۴ ساعته و بدون اجرت طلا معامله کنید! اما آیا طلایی در کار است یا فقط یک عدد در حساب کاربری شما ثبت می‌شود که ممکن است فردا ناپدید شود؟ ماجرای خرید و فروش آنلاین طلا و خطر خالی‌فروشی مربوط به امروز و دیروز نیست. پای این نوع معامله سال‌هاست که در بازار‌های مجازی باز شده است و فعالان این حوزه درباره معامله غیرحضوری این فلز ارزشمند هشدار می‌دهند.
نیمه‌های سال ۱۳۹۹ بود که به دنبال شیوع کرونا و افزایش چشمگیر فروش اینترنتی طلا در گزارشی به این موضوع پرداختیم و درباره خطرات آن هشدار دادیم، اما حالا با گسترش چشمگیر این نوع معامله از کمیسیون اصل ۹۰ مجلس بگیرید تا دادستانی و پلیس اقتصادی، درباره احتمال فروش بدون پشتوانه این فلز ارزشمند و خطرات آن گوشزد می‌کنند.
کافی است عبارت «خرید طلا به‌صورت اینترنتی» را در مرورگر خود جست‌و‌جو کنید تا از تعداد سایت‌های پیشنهادی متوجه شوید که این نوع خرید و فروش، طرف‌داران کمی ندارد. پلیس می‌گوید تا آنجا که آمار ثبت شده نشان می‌دهد بیش از ۱۰ میلیون نفر از این پلتفرم‌ها طلای آب‌شده خریداری کرده‌اند. این یعنی یک‌ششم جمعیت فعال کشور به‌سمت این نوع معامله رفته‌اند.
از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا پایان دی‌ماه بازدهی بازار طلای ۱۸ عیار حدود ۳۸۵ درصد بوده و بعد از سکه در رتبه دوم قرار دارد. در ۱۰ ماه امسال، طلای ۱۸ عیار بیشترین بازدهی را در میان بازار‌های مختلف به خود اختصاص داد و با رشد ۶۲.۳درصدی در صدر قرار گرفت. حالا همه اینها را به قیمت روز طلا اضافه کنید. تا لحظه تهیه این گزارش قیمت طلای ۱۸ عیار ۵ میلیون و ۶۵۶ هزارتومان است. از فعلان بازار طلا درباره علت استقبال مردم از معامله طلای آب‌شده در پلتفرم‌ها می‌پرسیم.
با توجه به رشد چشمگیر قیمت طلا و مشکلات نقدینگی مردم، اکنون یکی از نگرانی‌های فعالان بازار طلا، گرایش شدید افراد با سرمایه‌های اندک به خرید طلای آب‌شده است. بسیاری از این افراد قادر به خرید طلای مستعمل یا طلای ساخته‌شده با وزن کم نیستند. موجودی طلای ساخته‌شده با وزن یک گرم و کمتر به‌شدت محدود است و همین امر باعث می‌شود که مردم به‌سمت خرید طلای آب‌شده روی آورند.
این معضل تنها محدود به تقاضا نمی‌شود؛ ورود گسترده مردم به معاملات آنلاین طلا، به‌ویژه در قالب خرید طلای آب‌شده، آسیب جدی به بخش تولید وارد خواهد کرد. این طلا‌های آب‌شده نه‌تنها از لحاظ کیفیت و استاندارد‌های لازم، دارای مشکلاتی هستند، بلکه می‌توانند تهدیدی برای چرخه تولید طلا در کشور به‌شمار آیند. چرا که این نوع معاملات به‌شدت قدرت تولیدکنندگان داخلی را کاهش می‌دهد.
به گفته فعالان این بازار، ورود بی‌رویه مردم به خرید و فروش طلای آب‌شده می‌تواند به کاهش اعتبار صنعت طلا در کشور منجر شود و به‌طورکلی به نفع قاچاق و سوءاستفاده‌های اقتصادی باشد. در شرایط فعلی، تقلب و جعل در زمینه معاملات طلا به‌ویژه در فضای مجازی افزایش یافته و مردم باید با دقت و آگاهی بیشتری وارد این بازار شوند. فعالان بازار تأکید دارند که باید قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌تری برای نظارت بر فروش آنلاین طلا وضع شود تا از گسترش این نوع فروش‌های غیررسمی جلوگیری شود.
اصطلاح «خالی‌فروشی» که این روز‌ها تکرار می‌شود به معنای فروش کالا یا دارایی‌ای است که فروشنده آن را ندارد. در این نوع معاملات، فروشنده با وعده پرداخت سود یا تحویل کالا، پول مشتریان را می‌گیرد بدون اینکه دارایی واقعی در اختیار داشته باشد. هدف اصلی این فروشندگان، بهره‌برداری از کاهش قیمت‌ها یا افزایش تقاضاست تا بتوانند به سود سریع و آسان دست یابند.
در شرایط اقتصادی ناپایدار و تورم بالا، بسیاری از مردم برای حفظ ارزش پول خود به دنبال سرمایه‌گذاری در بازار‌های مختلف هستند. یکی از بازار‌هایی که این روز‌ها توجه زیادی را به خود جلب کرده، بازار طلاست. اما در این میان، نوعی از معاملات به نام «خالی‌فروشی» در حال گسترش است که می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بسیار دردسرساز باشد.
حالا برخی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های فروش طلا در فضای آنلاین، اقدام به این نوع فروش‌ها می‌کنند. بسیاری از این سایت‌ها و شرکت‌ها نه‌تنها طلای واقعی در اختیار ندارند، بلکه به‌طور کلی قادر به پرداخت اصل سرمایه و سود وعده‌داده‌شده نیستند. در واقع، این نوع معاملات به شکلی از کلاهبرداری تبدیل شده که در آن تنها بازار وعده و وعید‌های کاذب داغ است.
بانک مرکزی در آذرماه، با صدور بخش‌نامه‌ای اعلام کرد که فروش آنلاین طلا باید همراه با ذخیره‌سازی آن در بانک مرکزی باشد. طبق این بخش‌نامه، تمام طلای فروخته‌شده باید موجود و در بانک ذخیره شود. این تصمیم به‌منظور مقابله با خالی‌فروشی و جلوگیری از بروز مشکلات مشابه به کوروش کمپانی و دیگر کلاهبرداری‌ها در این حوزه اتخاذ شد. اما متأسفانه این بخش‌نامه به‌طور کامل اجرا نشد و بسیاری از سایت‌های فروش آنلاین طلا همچنان بدون داشتن ذخایر کافی و فقط با وعده‌های سود روزشمار، اقدام به فروش می‌کنند.
«اصلا «قلک‌های طلا» و «آنلاین‌فروشی» در صنف طلا، هیچ جایگاهی ندارند. دلیلش هم واضح است؛ با نوسانات شدیدی که در بازار طلا داریم، نمی‌توانیم بگوییم مردم طلای مجازی بخرند. چرا باید آب‌شده‌ها به دست مردم برسد؟ اگر قرار است این صنعت نابود شود، خب این آب‌شده‌ها به خانه مردم برود. اگر قرار است سرمایه‌ها از کشور خارج شود، از طریق همین آب‌شده‌ها این‌کار انجام می‌شود.
اگر بحث قاچاق باشد، باز هم آب‌شده‌ها می‌توانند جابه‌جا شوند، معاوضه شوند و از کشور خارج شوند. همه این بلا‌ها درصورتی است که طلایی در کار باشد که اگر نباشد هم درنهایت، این نوع فروش کمر مردم را می‌شکند و سرمایه آنها را نابود می‌کند و همچنین تورم‌زاست.» این برشی از گفته‌های رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد است که یعنی پلتفرم‌های فروش طلای آب‌شده چه طلایی داشته باشند، چه نه، برای این صنعت، اقتصاد و مردم ضرر است.
یوسف تقی‌زادگان با تأکید براینکه خرید و فروش طلای آب‌شده و شکسته ممنوع است، به شهرآرا می‌گوید: این نوع معاملات که بدون نظارت و بدون داشتن مجوز‌های لازم انجام می‌شود، آسیب‌های جدی به مردم و بازار وارد کرده است.
وی در ادامه به مسئله تبلیغات نادرست در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: مثلا اعلام می‌شود که با کمتر از ۵۰ هزار تومان می‌توان طلا خرید، اما در واقع، قیمت یک گرم طلا بیش از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان است، یعنی یک سوت طلا حدود ۶۰ هزارتومان قیمت دارد آن‌وقت چطور با این مبالغ طلا خریدو فروش می‌شود.
رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره مشهد می‌افزاید: خرید آنلاین طلا به دلیل نوسانات شدید قیمت‌ها و شکایات متعدد، مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد کرده است. به عنوان مثال، فردی به من مراجعه کرد که طلا را به‌صورت آنلاین خریداری کرده بود، اما طلا به دستش نرسید. این مسائل ناشی از نبود نظارت دقیق بر این فروشگاه‌هاست.
تقی‌زادگان همچنین درباره تأثیرات منفی طلا‌های آنلاین بر بازار طلا می‌گوید: طلای آنلاین هیچ‌گونه مشخصات دقیقی ندارد. افرادی که از طریق سایت‌های مختلف طلا می‌خرند، به‌راحتی نمی‌توانند عیار طلا را تشخیص دهند. این نوع خرید می‌تواند باعث ضرر‌های مالی زیاد شود. درباره طلای آب‌شده نیز در بسیاری از موارد عیار آن به‌درستی سنجیده نمی‌شود و ناخالصی دارد.
وی همچنین تأکید می‌کند: مردم نباید با خرید طلای آب‌شده یا خرید آنلاین طلا، سرمایه خود را به خطر بیندازند. این نوع خرید فقط موجب ضرر و زیان به مردم می‌شود. باید به مردم اطلاع‌رسانی کنیم که انتخاب‌های مطمئن‌تری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد از جمله خرید طلای مستعمل است که اجرتی ندارد یا سکه‌های طلا در وزن‌های پایین می‌تواند گزینه خوبی باشد.
از ابتدای راه‌اندازی «درگاه ملی مجوزها»، تعداد ۱۳۳۷درخواست برای مجوز پلتفرم‌های خریدوفروش طلا ثبت شده که ۲۶۱مورد منجر به صدور مجوز شده است. از این میان، ۱۹۰مورد مربوط به سال ۱۴۰۳ بوده‌اند. معاون مرکز بهبود محیط کسب‌وکار وزارت اقتصاد در واکنش به انتقادات درباره صدور آسان این مجوزها تأکید می‌کند که این فرایند بر اساس کاربرگ‌های مصوب مراجع تخصصی انجام شده است.
محمدرضا حاجی‌جعفری می‌افزاید که هیئت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور، مرجع اصلی تعیین شرایط صدور مجوز‌های صنفی است و هیئت مقررات‌زدایی تنها مصوبات این هیئت را بررسی و تصویب می‌کند. درباره مجوز‌های پلتفرم‌های طلا نیز هیچ تغییری در کاربرگ‌ها ایجاد نشده بود. در جلسه۸۵ هیئت مقررات‌زدایی تصمیم گرفته شد که صدور این مجوزها به مدت پنجاه روز متوقف شود تا ضوابط لازم تدوین شود.
وزارت صنعت، معدن و تجارت در مردادماه امسال سامانه هوشمند معاملات و انبارداری فلزات گران‌بها را برای انجام نظارت‌های بیشتر در فضای مجازی ایجاد کرده است، اما هنوز برخی فروشگاه‌های اینترنتی بدون دریافت مجوز‌های لازم اقدام به عرضه طلا در فضای مجازی می‌کنند. در سامانه هوشمند معاملات و انبارداری فلزات گران‌بها خرید و فروش طلا تحت نظارت دستگاه‌های ذی‌ربط قرار دارد و سرمایه خریداران در انبار هوشمند طلا و در بانک کارگشایی (بانک ملی) به امانت نگهداری شده و امکان دسترسی به طلا در هر زمان را فراهم می‌کند.