وکالت؛ حرفه‌ای پرمخاطره در مسیر اجرای عدالت

به گزارش شهرآرانیوز، حرفه وکالت یکی از ارکان اساسی تحقق عدالت در هر جامعه‌ای محسوب می‌شود، اما در کشور ما وکلا با چالش‌های متعددی در مسیر اجرای صحیح قوانین مواجه‌اند. از نگاه منفی برخی نهاد‌ها تا عدم حمایت قانونی، عواملی هستند که این حرفه را به یکی از پرمخاطره‌ترین مشاغل تبدیل کرده‌اند. در این میان، موضوعاتی همچون هزینه‌های بالای وکالت، محدودیت‌های قانونی و افزایش خشونت علیه وکلا نیز بر مشکلات این قشر افزوده است. احمد ظریفیان، وکیل پایه‌یک دادگستری، در این گفت‌و‌گو به بخشی از موانع، چالش‌های پیش‌روی وکلا و لزوم اصلاح قوانین پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

چالش‌های قانونی و حمایت از وکلا

احمد ظریفیان حرفه وکالت را یکی از پرریسک‌ترین مشاغل می‌داند و می‌گوید: یکی از مشکلات عمده وکلا، نبود حمایت قانونی از این قشر است. این موضوع موجب شده که وکالت، به‌ویژه در شرایط خاص اجتماعی، به شغلی پرریسک تبدیل شود. در حالی که مأمورین قضایی و قضات تحت حمایت قانونی هستند، وکلا از این حمایت‌ها برخوردار نیستند.

ظریفیان در ادامه با اشاره به ماده ۴۸ قانون آیین دادرسی کیفری تصریح کرد: این ماده در جرایم امنیتی و سیاسی، حق دسترسی به وکیل را محدود کرده و این امر منجر به نقض حقوق موکلان و کاهش دسترسی عادلانه به وکیل می‌شود.

نگاه منفی به وکلا در سیستم قضایی

این وکیل پایه یک دادگستری یکی از چالش‌های اساسی را نگاه منفی برخی قضات و دستگاه قضایی به حرفه وکالت دانست و افزود: سیستم قضایی هنوز وکلا را به عنوان یکی از ارکان اجرای عدالت چندان به رسمیت نشناخته است. برخی قضات، وکلا را مزاحم روند پرونده‌ها می‌دانند و این دیدگاه، کار آنها را در فرآیند دادرسی دشوارتر کرده است. برخورد‌هایی که با وکلا صورت می‌گیرد، در برخی موارد در شأن این حرفه نیست.

افزایش خشونت علیه وکلا

وی با اشاره به افزایش خشونت علیه وکلا تصریح کرد: در سال‌های اخیر شاهد حملات فیزیکی و حتی قتل همکاران خود بوده‌ایم. طرف‌های دعوا که توان پذیرش رأی دادگاه را ندارند، خشم خود را متوجه وکیل طرف مقابل می‌کنند، در حالی که وکیل تنها وظیفه قانونی خود را انجام می‌دهد. این مسئله امنیت شغلی وکلا را به شدت تهدید می‌کند.

هزینه‌های وکالت و دسترسی عادلانه به وکیل

ظریفیان همچنین یکی از چالش‌های اساسی را هزینه‌های وکالت دانست و گفت: بسیاری از همکاران ما با توجه به شرایط اقتصادی کنونی تلاش می‌کنند امکان دسترسی افراد کم‌برخوردار به وکیل را فراهم کنند. کانون وکلا و مرکز وکلای قوه قضائیه در تلاش هستند تا خدمات حقوقی ارزان‌تر به نیازمندان ارائه دهند.

وی با اشاره به عدم آگاهی مردم از شرایط وکالت تصریح کرد: بسیاری از افراد به دلیل تصورات نادرست درباره هزینه‌های وکالت، از مراجعه به وکیل منصرف می‌شوند. این باور اشتباه باعث کاهش مراجعه به وکلا و در نتیجه مشکلات بیشتر برای افراد می‌شود.

وکالت در پرونده‌های حقوق بشری

وی در خصوص پرونده‌های حقوق بشری گفت: وکالت در این حوزه نیازمند دانش و آگاهی ویژه‌ای است. وکیل باید به حساسیت‌های سیاسی و اجتماعی این پرونده‌ها واقف باشد و در عین حال از حقوق قانونی موکل دفاع کند.

این وکیل پایه‌یک دادگستری افزود: امروزه وکالت به شغلی تخصصی تبدیل شده و کمتر وکیلی در تمامی زمینه‌ها تبحر دارد. در مشهد نیز وکلای متخصصی در حوزه‌هایی، چون فضای دیجیتال و رسانه فعالیت دارند. با این حال، برخی تغییرات اخیر در قوانین، به ضرر جامعه وکالت بوده و این حرفه را با چالش مواجه کرده است.

نقش وکیل در مقابله با فساد اداری

ظریفیان با اشاره به نقش وکیل در مقابله با فساد اداری خاطرنشان کرد: وکلای آگاه نه‌تنها در سیستم قضائی، بلکه در سایر ادارات نیز می‌توانند مانع از وقوع فساد و تخلفات قانونی شوند. تسلط وکلا بر قوانین، آنها را در موقعیتی قرار می‌دهد که بتوانند فساد را شناسایی کرده و نسبت به آن هشدار دهند. در این راستا، نقش وکیل بسیار تعیین‌کننده است و می‌تواند تأثیر بیشتری نسبت به سایر اقشار جامعه داشته باشد.

فرهنگ سازی درباره جایگاه وکلا

با توجه به نقش کلیدی وکلا در تحقق عدالت، ضروری است که قوانین حمایتی مناسبی برای این حرفه تدوین شود تا وکلا بتوانند بدون دغدغه و تحت فشار‌های بیرونی، از حقوق موکلان خود دفاع کنند. در کنار آن، فرهنگ‌سازی درباره جایگاه و اهمیت وکالت می‌تواند از برخورد‌های نادرست با این قشر جلوگیری کرده و مسیر اجرای عدالت را هموارتر کند. وکالت، نه‌تنها یک حرفه، بلکه مسئولیتی اجتماعی است که حفظ جایگاه آن نیازمند حمایت‌های قانونی و تغییر نگرش عمومی است.