مروری بر توصیه‌های روایی برای آخرین روزهای ماه قمری

به گزارش شهرآرانیوز؛ با اینکه وقتی ماه شعبان که ماه شادی و موالید اهل‌بیت (ع) است از راه می‌رسد، اغلب فکر می‌کنیم فرصت بسیاری داریم تا بهترین استفاده‌ها را از این ماه سراسر نور و سرور ببریم، اما تا چشم برهم می‌زنیم، به روز‌های پایانی آن نزدیک می‌شویم؛ روز‌هایی مهم و حیاتی که حلقه وصل ما با رمضان‌المبارک و ضیافت الهی است؛ برای همین هم آموزه‌های روایی به‌شدت بر توجه به این روز‌ها و استفاده حداکثری از آن تأکید می‌کنند.

۱۰فرمان برای پایان شعبان

بی تردید یکی از توصیه‌های زیبا، عمیق و کاربردی برای روز‌های پایانی ماه شعبان، از امام‌رضا (ع) است که در عیون‌اخبارالرضا (ع)، جلد۲، صفحه۵۱ از اباصلت هروی نقل شده است: «در جمعه آخر ماه شعبان بر امام‌رضا (ع) وارد شدم. حضرت فرمودند: اى اباصلت! ماه شعبان بیشترش گذشت و این جمعه آخر آن است، پس آنچه از اعمال خیر که در این ماه در انجام آن کوتاهى کرده‌اى، در این چند روزى که باقى مانده است، تدارک کن و برتو باد به انجام آنچه به حال تو مفید است و ترک آنچه براى تو فایده‌اى ندارد».

از کسی کینه نداشته باشید

حضرت ثامن‌الحجج (ع) در ادامه فرموده‌اند: «و دعا و استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و از گناهان و نافرمانی‌هایت به‌سوى خدا بازگرد و توبه کن تا این ماه خدا به تو رو کرده باشد، درحالى‌که تو با خدایت- عزوجل- اخلاص ورزیده باشى و امانتى بر گردن خود باقى مگذار؛ مگر آنکه آن را ادا کنى و نیز در دلت کینه هیچ مؤمنى نباشد؛ مگر اینکه آن را از دل بیرون کنى و هیچ گناهى راکه مرتکب بوده‌اى، وامگذار؛ مگر آنکه آن را ر‌ها کنی و از آن دورى گزینى».

به خدا توکل کنید!

و سپس آورده‌اند: «و از خداوند پروا داشته باش و در امور نهان و آشکارت بر او توکل و اعتماد کن و هرکه بر خدا توکل کند، همانا خداوند او را کافى است؛ زیرا خداوند کار خود را به انجام می‌رساند و براى هر چیز اندازه‌اى قرار داده است و در باقی‌مانده این ماه زیاد این ذکر را بگو: «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ قَدْ غَفَرْتَلَنَا فِی مَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِیمَا بَقِیَ مِنْهُ: پروردگارا! اگر تاکنون در این ماه ما را نبخشیده‌اى، پس از تو می‌خواهیم که در باقی‌مانده این ماه، ما را ببخشى و بیامرزى»؛ زیرا خداوند تبارک و تعالى در این ماه، مردم بسیارى را به‌دلیل احترام ماه مبارک رمضان، از آتش آزاد می‌کند».

۳ روز آخر را روزه بگیرید

این ۱۰فرمان امام‌رضا (ع) به‌خوبی راهی را که باید برویم تا به بهترین شکل به مهمانی خدا در رمضان‌المبارک برسیم، ترسیم کرده است، فقط کمی همت می‌خواهد. علاوه‌بر این، روزه سه روز پایانی ماه شعبان هم در روایات بسیار توصیه شده است؛ چنان‌که از امام‌صادق (ع) نقل شده است: «هرکه سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگیرد و به ماه مبارک رمضان متصل سازد، خداوند متعال ثواب روزه دو ماه متوالى را براى او بنویسد». (زادالمعاد، صص۸۱ و ۸۲)

به خدا توکل کنید!

بنا بر آنچه مرور شد، با اینکه بیشتر ماه شعبان رفته و کمی از آن باقی مانده است و تا رمضان فرصتی نیست، با راه‌های ساده، اما مفید و مؤثری که امام رئوف (ع) پیش پای ما گذاشته‌اند، می‌توان در همین فرصت کم هم با دست پر، ماه پیامبر (ص) را ترک کرد و راهی رمضان‌المبارک شد. باید اراده کنیم و بخواهیم که توشه بگیریم؛ وگرنه همین روز‌های کم هم از دستمان می‌رود. برای برکت دادن به این فرصت و اعمال و اذکارش هم باز بهترین کار، همان توصیه حضرت رضا (ع) است؛ یعنی توکل بر خدا و اینکه از او بخواهیم به این فرصت و اعمالش برکت دهد.

از قدرت استغفار، غافل نشوید

از بیان نورانی امام‌رضا (ع) می‌توان دریافت که از شاهراه‌های مواصلاتی بین شعبان و رمضان، توبه و استغفار است؛ هم به زبان و هم به قلب و باطن. خوب است در این فرصت باقی‌مانده با استغفار و طلب بخشش از خدا، دست پر راهی ضیافت الهی شویم. تشویق به استغفار یا امر به آن در بسیاری از آیات قرآن آمده است؛ مانند آیات ۱۹۹ سوره بقره، ۱۱۰ سوره نسا و ۶۱ سوره هود و در مواردی، قرآن کسانی را که استغفار نمی‌کنند، توبیخ کرده است! در روایت است: «استغفار فراوان، موجب می‌شود نامه عمل بندگان، درخشان شود» (الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۰۴).

مناجات بخوانید

مناجات‌خوانی هم از اعمالی است که در روز‌های پایانی شعبان درباره آن توصیه و سفارش شده است؛ به‌ویژه مناجات موسوم به «شعبانیه» که گنجینه‌ای از معرفت را در خود جای داده است و بزرگان درباره آن توصیه بسیار کرده‌اند؛ چنان‌که امام‌خمینی (ره) درباره آن می‌فرمایند: «مناجات شعبانیه از مناجات‌هایی است که اگر یک نفر انسان دل‌سوخته، یک عارف دل سوخته، نه از این عارف‌های لفظی، بخواهد این را شرح کند و شرح کند از برای دیگران، بسیار ارزشمند است و محتاج به شرح است...» (صحیفه امام، ج۲۱، ص ۲).

زیاد صلوات بفرستید!

صلوات که در همه روز‌ها و ماه‌ها سرآمد اذکار و دعا‌هاست، در ماه شعبان عظمت و جایگاهی والاتر هم پیدا می‌کند؛ چنان‌که این ماه برای خود صلوات مشهور به شعبانیه را دارد و ذکر اصلی این ماه معظم، صلوات است. صلوات از ذکر‌های قرآنی است که آن را نوعی قدردانی از زحمات بیست‌وسه‌ساله پیامبر (ص) و عاملی برای ریشه‌دار شدن محبت به او دانسته‌اند. در منابع روایی، ثواب و آثار فراوانی برای صلوات برشمرده شده است که کفاره بودن برای گناهان، باز شدن در‌های آسمان، دوستی با خدا و دست‌یابی به شفاعت پیامبر (ص) ازجمله آنهاست.