رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: از مشکلاتی که در حوزه بوم‌گردی به چشم می‌خورد، ایجاد و اداره این واحدهای بوم‌گردی از سوی افراد غیرمحلی است.
به گزارش شهرآرانیوز، دکتر فرید جواهرزاده درباره آسیب‌شناسی افزایش بی‌رویه اقامتگاه‌های بوم‌گردی بیان کرد: اکنون اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشور با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند و متأسفانه از آفات آن‌ها افزایش بی‌رویه این واحدهای اقامتی بوده و یکی از چالش‌های عمده گردشگری در کشور رشد قارچ‌گونه آن‌هاست.
وی افزود: حدودا از دهه ۱۹۵۰ به بعد که گردشگری در دنیا رواج پیدا کرد، بحث بهره‌وری از روستا‌ها به‌عنوان گزینه تأثیرگذار در توسعه گردشگری مورد توجه قرار گرفت و از دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ سفر‌های مسئولانه به طبیعت آغاز شد که به اصطلاح آن را «اکوتوریسم» نامیدند و واژه دقیق‌تری به‌نام «بوم‌گردی» در ادبیات گردشگری دنیا شکل گرفت.
بوم‌گردی پرشتاب‌ترین نوع گردشگری در دنیاست
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران اظهار کرد: واژه «بوم‌گردی» عمری حدود ۲۰ تا ۳۰ سال در دنیا دارد و در سال ۱۹۹۴ اولین سمینار بین‌المللی اقامتگاه‌های بوم‌گردی دنیا در آمریکا برگزار شد. این نوع از گردشگری در چند سال گذشته بسیار رشد کرده است و سفر‌های مسئولانه به طبیعت نزدیک به ۸ درصد از کل گردشگری در دنیا را شامل می‌شود. اکنون نیز به‌علت شیوع ویروس کرونا، تنها گونه‌ای است که در این شرایط می‌تواند رشد کند و به رشد بیش از ۱۰ درصد هم برسد، در واقع پرشتاب‌ترین نوع گردشگری دنیا اکوتوریسم و بوم‌گردی محسوب می‌شود.
جواهرزاده بیان کرد: رشد این سفر‌های مسئولانه به طبیعت دلایل متعددی از جمله توسعه شهرنشینی و فاصله‌گرفتن انسان از هویت واقعی خود یعنی بودن در طبیعت دارد. اقامتگاه‌های بوم‌گردی نوعی اقامتگاه بومی‌سنتی نیز هستند که در واقع انسان را به سرشت واقعی خود نزدیک و با محیط‌های روستایی آشنا می‌کند و به‌نوعی انسان را به زیستن در طبیعت مانوس می‌کند. در واقع همه این‌ها باعث توسعه و رشد واحدهای بوم‌گردی می‌شوند.
وی ادامه داد: وجود این نوع اقامتگاه‌ها اهمیت بسیاری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کمک‌های اقتصادی به جامعه بومی و محلی، تأثیرات مثبت اکولوژیک و... اشاره کرد. در کشور ما واحدهای بوم‌گردی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند. از طرفی پشت سر گذاشتن این چالش‌ها و بهره‌مندی اقتصادی مردم محلی از این اقامتگاه‌های بوم‌گردی بسیار حائز اهمیت است، اما در پاره‌ای از مواقع غفلت‌هایی می‌شود و بنابراین اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مشکلاتی روبه‌رو هستند.
نبود نیروی انسانی متبحر در ساختار بوم‌گردی‌ها
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: یکی از مشکلاتی که در این حوزه به چشم می‌خورد، ایجاد و اداره این واحدهای بوم‌گردی از سوی افراد غیرمحلی است. خیلی از افراد به‌علت دریافت وامی که از میراث فرهنگی به آن‌ها تعلق گرفت، بدون هیچ تخصصی، اقامتگاه تأسیس کردند. در حالی که اقامتگاه‌های بوم‌گردی باید در محیط‌های طبیعی با رعایت بالاترین سطح ممکن و توجه به ضوابط زیست‌محیطی و به شکل سازگار با معماری بومی و سیمای طبیعی منطقه احداث شوند.
جواهرزاده با بیان اینکه نبود نیروی انسانی متبحر از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مشکلات ساختاری اقامتگاه‌های بوم‌گردی است، خاطرنشان کرد: برای رفع چالش‌هایی که واحدهای بوم‌گردی با آن‌ها روبه‌رو هستند، باید به مواردی از جمله توانمندسازی جوامع محلی، جذب مشارکت سرمایه‌‍‌گذاران بومی، ایجاد فرصت‌های شغلی، آموزش‌های نوین مبتنی بر این اهداف و تأثیر این رشد اقتصادی بر بهبود معیشت جامعه محلی توجه کرد.
وی با بیان اینکه بین اقامتگاه‌های بوم‌گردی، اکوکمپ‌ها، اقامتگاه‌های سنتی، عشایری و... تفاوت‌های بسیاری وجود دارد که به اشتباه بیشتر این‌ها را اقامتگاه بوم‌گردی می‌نامیم، بیان کرد: دسته‌ای از قوانین و مقررات مربوط به اقامتگاه‌های بوم‌گردی وجود دارد که باید به‌روز شوند، علاوه‌بر توجه به توسعه کمی باید به توسعه کیفی آن‌ها نیز توجه شود و در نتیجه یک نظام علمی مبتنی بر آموزش در این زمینه شکل بگیرد. همچنین افراد متخصص برای صدور مجوز و نظارت بر این واحد‌ها نیز باید در نظر گرفته و آموزش داده شوند و مهم‌ترین مسئله آموزش به افرادی است که می‌خواهند این‌چنین اقامتگاه‌هایی را تأسیس و اداره کنند.
جواهرزاده گفت: از طرفی یکی از مهم‌ترین تأثیرات این اقامتگاه‌ها افزایش بازدید مسافران از روستا‌ها و مکان‌هایی است که قبلا به‌علت نبود مکانی برای استراحت، نادیده گرفته می‌شد و مسافر کمتری در آن منطقه حضور می‌یافت. در واقع می‌توان مهم‌ترین اثر اقامتگاه بوم‌گردی را افزایش طبیعت‌گردی و بازدید از اماکن بکر و کمتر دیده شده دانست.