روایتی از دغدغه مسافران طولانی‌ترین مسیر بی آرتی مشهد | ۵  ساعت با مسافران خط ۸۳۰

به گزارش شهرآرانیوز؛ مسیر روزانه‌ام خط‌۸۳۰ است. از اول مسیر در شهرک باهنر تا آخرین ایستگاه، همراه این اتوبوسم. چون از ابتدای خط سوار می‌شوم، ترجیح می‌دهم صندلی آخر را انتخاب کنم، زیرا بی‌وقفه مسافر سوار و پیاده می‌شود. گاهی با خودم فکر می‌کنم اگر روزی این اتوبوس نباشد، این همه مسافر چه می‌کنند، در انتهای امامیه، ردیف‌به‌ردیف اتوبوس‌های بی‌آرتی‌۸۳۰ پارک شده‌اند و مسافران در ایستگاه‌های بعدی باید منتظر بمانند تا رانندگان دلشان بخواهد حرکت کنند، بعضی اتوبوس‌ها از رده خارج شده‌اند.

اگر به ابتدا و انتهای پایانه خط‌۸۳۰ سر بزنید، همیشه یکی‌دو دستگاه خراب در گوشه‌ای پارک شده است، شلوغی بخش جدایی‌ناپذیر این اتوبوس است. از سمت امامیه که حرکت می‌کند تا حرم‌مطهر، مسافران فقط سوار می‌شوند و کمتر‌کسی پیاده می‌شود. به‌همین‌دلیل، در ایستگاه‌های میانی جای سوزن انداختن نیست. از ایستگاه‌های میدان شهدا و حرم به بعد، کم‌کم اتوبوس خلوت‌تر می‌شود. تعداد زیاد ایستگاه‌ها همیشه این خط را شلوغ نگه می‌دارد.

اینها توصیف‌های برخی مسافران همیشگی خط‌۸۳۰ است؛ مسافرانی که برای رفت‌وآمد از این اتوبوس استفاده می‌کنند و گاهی همه تلاششان این است که در میان ازدحام، جایی برای خود درون اتوبوس پیدا کنند. گاهی روی پله‌ها، مانند فلزی گداخته و نرم، سعی می‌کنند اندک فضایی برای سوار شدن بیابند. اتوبوس‌های این مسیر حدود شصت ایستگاه را طی می‌کنند و در میان خطوط اتوبوس‌رانی مشهد و حتی کشور، رکورددارند.

خبرنگار شهرآرا برای روایت دغدغه‌های مسافران طولانی‌ترین خط بی‌آرتی، بیش از پنج ساعت در مسیر رفت و برگشت خط‌۸۳۰ با آن همراه شد تا از نزدیک با خواسته‌ها و مشکلات آنان آشنا شود.

ابتدای خط در انتهای قلعه‌خیابان

ابتدای خط‌۸۳۰ در انتهای شهرک باهنر، در خیابان عریض و طویل شهید بسکابادی است. اتوبوس‌ها پشت‌سر‌هم توقف کرده‌اند. بر پیشانی این اتوبوس‌های یکدست نوشته شده است: شهید بسکابادی-بولوار حر-حرم-بولوار فردوسی-امامیه. این نوشته مسیر خط‌۸۳۰ را مشخص می‌کند.

یک اتوبوس در کنار ایستگاه و با فاصله معناداری از دیگر‌اتوبوس‌ها توقف کرده است. از رئیس خط می‌پرسم چرا این اتوبوس بلااستفاده است و وارد خط نمی‌شود تا مسافران منتقل شوند؟

او پاسخ می‌دهد: این اتوبوس خراب است؛ باید به تعمیرگاه برود. عمر برخی اتوبوس‌ها زیاد است و خراب‌شدنشان طبیعی است. برای خدمات‌دهی بهتر به شهروندان، باید اتوبوس‌های جدیدی به این خط اضافه شود.

حرکت براساس زمان‌بندی

گلایه‌های مسافران درباره شلوغی، خرابی اتوبوس‌ها، دوری راه و تأخیر در حرکت و دپوی اتوبوس‌ها در ابتدا و انتهای خط را با رئیس خط در میان می‌گذارم. او توضیح می‌دهد: مردم هرچه بگویند، حق دارند. اما وجود این اتوبوس‌ها برای خدمات‌دهی به شهروندان است. برای من چه فایده‌ای دارد اتوبوس را سر خط نگه دارم؟! زمان حرکت اتوبوس‌ها دقیق ثبت و ضبط می‌شود. از سوی دیگر، باید در نظر داشت که این راننده‌ها نیز جزوی از همین مردم هستند و حال خوب آنهابه حال خوب مردم گره خورده است.

او ادامه می‌دهد: مردم به این نکته نیز باید توجه کنند که راننده‌های این خط برای گذران زندگی مجبورند از شرق به غرب مشهد و برعکس، چندین نوبت، با همین اتوبوس‌ها ساعت‌ها پشت فرمان روی صندلی‌های خشک، بدون استراحت یا حتی بدون رفع نیاز‌های ضروری بنشینند و هیچ شکایتی نکنند.

ازدحام مسافران

در ایستگاه ابتدایی، تنها یکی‌دو مسافر دیده می‌شود. خدارحمی گلایه‌اش از شلوغی اتوبوس‌های ۸۳۰ است؛ شلوغی که به گفته او از ایستگاه‌های بعد شروع می‌شود. این مسافر می‌گوید: اینجا اول خط است. از ایستگاه‌های بعد، ازدحام مسافر آغاز می‌شود. انگار از داخل اتوبوس و ایستگاه مسافر می‌جوشد.

او ادامه می‌دهد: خانه مادرم در بولوار حر است. تا اتوبوس به آن ایستگاه برسد، پر از مسافر است. در ایستگاه‌های مصلی و پنجراه پایین‌خیابان، گاهی آ‌ن‌قدر مسافر منتظر ایستاده است که برخی هرچه تلاش می‌کنند، نمی‌توانند سوار شوند و ناچارند منتظر اتوبوس بعدی بمانند. هرچند اتوبوس بعدی نیز خلوت نیست و جایی برای مسافر جدید ندارد.

یک مسافر دیگر نکته دیگری مطرح می‌کند: بار‌ها پیش آمده که راننده مجبور بوده است برای پیاده کردن مسافر، کمی بالاتر از ایستگاه توقف کند. گاهی نیز آن‌قدر مسافران زیاد هستند که راننده بدون توقف در ایستگاه، راهش را می‌کشد و می‌رود.

مریم مؤمن‌زاده، یکی دیگر از مسافران ثابت خط‌۸۳۰ است. او می‌گوید: هر‌روز ساعت ۸ صبح از ایستگاه واقع در خیابان مصلی‌۲ سوار بی‌آرتی می‌شوم و عصر‌ها ساعت ۶ همان مسیر را بازمی‌گردم. گاهی اتوبوس‌ها خراب هستند، برخی راننده‌ها نیز حوصله ندارند یا به‌دلیل دوری راه خسته می‌شوند و خوب رانندگی نمی‌کنند.

در این شرایط و با ازدحام مسافر، یک ترمز ناگهانی سبب می‌شود بخش عمده‌ای از مسافران روی هم بیفتند. مسیر این اتوبوس آن‌قدر طولانی است که به‌راحتی می‌توانیم از این سر شهر به آن سر شهر برویم. اگر منطقی باشیم، باید بگویم اگر همین مسافت را هر‌روز با تاکسی برویم، باید کل درآمدمان را خرج رفت‌وآمد کنیم. به‌همین‌دلیل، با وجود شلوغی، مسافران قید استفاده از این اتوبوس را نمی‌زنند.

پیشنهاد افزایش طول مسیر

یک زن جوان ساکن روستای رضویه همراه دختر نوجوانش سوار اتوبوس خط‌۸۳۰ شده است. او می‌گوید: کلاس زبان دخترم در بولوار فردوسی است و من هفته‌ای دو بار برای رساندن او از این اتوبوس استفاده می‌کنم. از رضویه تا شهرک شهید باهنر فقط پنج دقیقه راه است، اما اتوبوس‌های این محدوده هر ۴۵‌دقیقه یک‌بار می‌آیند. پیشنهاد من این است که خط‌۸۳۰ را تا روستای رضویه امتداد دهند تا ما نیز بدون نیاز به تعویض خط، از این اتوبوس استفاده کنیم.

با گذر از هر‌ایستگاه داخل اتوبوس بی‌آرتی خط‌۸۳۰ شلوغ‌تر می‌شود و دیگر جای سوزن‌انداختن نیست. مسافران منتظر در ایستگاه‌های خیابان شیرازی، میدان شهدا، قرنی و بولوار فردوسی بسیارند. در هر ایستگاه، برخی مسافران با صدای بلند از مسافران داخل اتوبوس می‌خواهند جابه‌جا شوند تا فضای محدودی برای سوار شدن آنان باز شود. جملاتی مانند: کمی جابه‌جا شوید، خیلی وقت است منتظریم، آخر اتوبوس خلوت است، جابه‌جا شوید تا ما هم سوار شویم، در این ایستگاه‌ها به گوش می‌رسد.

این جملات با پاسخ برخی مسافران داخل اتوبوس همراه است: اصلا جا نیست، منتظر اتوبوس بعدی باشید، قطعا آنها جا دارند.

مرد میان‌سالی که به‌زحمت خود را در ایستگاه پیش از میدان فردوسی به داخل اتوبوس رسانده است، با عصبانیت می‌گوید: نامش بی‌آرتی است، اما همیشه با تأخیر به ایستگاه می‌آید. تا جایی که ما می‌دانیم، باید خیلی سریع و هر‌چند‌دقیقه یک‌بار اتوبوس وارد ایستگاه شود، اما برای این خط این‌طور نیست. چرا همین مسیر طولانی را اتوبوس‌رانی دو تکه نمی‌کند؟! مثلا این خط به مقصد پایانه فردوسی ختم شود و از آنجا اتوبوس‌های دیگری در نظر بگیرند تا به مقصد برسیم.

مسافر دیگری که این پیشنهاد را می‌شنود، با لحنی معترضانه پاسخ می‌دهد: پول کرایه این دو اتوبوس شاید برای شما چیز زیادی نباشد، اما برای برخی خانواده‌های حاشیه شهر که هر‌روز از این اتوبوس استفاده می‌کنند، مبلغ درخورتوجهی است. علاوه بر این، وقتی با یک اتوبوس می‌شود از این سر شهر به آن سر شهر رفت، چرا مسیر را دو‌تکه و دو‌خط کنند؟ برای همه بهتر است که همین‌طور باشد. شما از خط دیگری استفاده کنید.

دپوی اتوبوس در پایانه امامیه

بیشتر گلایه‌های مسافران در ایستگاه‌های مختلف، درباره شلوغی و طولانی بودن مسیر است. هنوز یک ایستگاه به پایانه امامیه مانده است.

خانمی دانشجو توجه ما را به دپوی اتوبوس‌ها در این پایانه جلب می‌کند. او می‌گوید: برای یک‌ربع در خیابان امامیه‌۸۱ که پایانه است، تأمل کنید و ببینید چند‌دستگاه اتوبوس توقف کرده است و حرکت نمی‌کند؛ درحالی‌که در ایستگاه‌های دیگر، مسافر‌ها منتظر همین اتوبوس‌ها هستند. آیدا مفیدی ادامه می‌دهد: در برخی ساعات، مثلا ۸ و ۱۰ صبح و حتی ساعاتی در عصر، این ناوگان باید تقویت شود، چون بیشتر مسافران را دانش‌آموزان، دانشجویان و کارمندان تشکیل می‌دهند که باید به‌موقع به مدرسه، محل کار و دانشگاه برسند.

ایستگاه پایانی این خط بی‌آرتی شباهتی به پایانه‌های مسافربری ندارد. در گوشه خیابان، یک دکه اتوبوس با چهار یا پنج دستگاه اتوبوس خاموش و متوقف وجود دارد. از یکی از راننده‌ها که زیر سایه‌ای ایستاده است می‌پرسم: این همه اتوبوس چرا حرکت نمی‌کنند؟ او در پاسخ فقط به اولین اتوبوس اشاره می‌کند تا سوار شوم.

سوار اتوبوس می‌شوم و مسیر رفته را بازمی‌گردم. صحبت‌های مسافران این سوی شهر با طرف دیگر مشابه است. همه به شلوغی، دیر رسیدن اتوبوس‌ها، طولانی بودن مسافت و ترافیک سنگین مسیر اشاره می‌کنند. به گفته آنان، بی‌آرتی‌۸۳۰ از کارکرد اصلی و تعریف‌شده برای اتوبوس‌های بی‌آرتی که باید مسافر را سریع به مقصد برسانند، دور شده است.

جابه‌جایی روزانه ۵۰‌هزار مسافر

محسن شریعتی، مدیرعامل سازمان اتوبوس‌رانی شهرداری مشهد، در پاسخ به دغدغه‌های مردمی درباره این‌خط توضیح می‌دهد: خط‌۸۳۰ شهرک باهنر-امامیه یکی از طولانی‌ترین خطوط حمل‌ونقل عمومی کشور با طول ۳۶‌کیلومتر است که ۵۸‌ایستگاه، پنجاه دستگاه اتوبوس پانزده‌متری با عمر متوسط ۱۰‌سال دارد و روزانه ۵۰‌هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند.

شریعتی می‌افزاید: این خط از مجموع ۵۸‌ایستگاه، در بیست ایستگاه با خط‌۱۲ و در ۲۸ ایستگاه با خط‌۸۳۱ هم‌پوشانی دارد که این موضوع سبب افزایش بهره‌وری ایستگاه‌های مشترک شده است.

مدیرعامل سازمان اتوبوس‌رانی شهرداری مشهد درباره شکل‌گیری این خط می‌گوید: راه‌اندازی این خط براساس مطالعات جامع حمل‌ونقل انجام شد. هرچند به‌دلیل ملاحظات اجتماعی گوناگون، طبق خروجی مطالعه پیش نرفتیم و متأسفانه مسیر خط به‌صورت ایزوله کامل نیست. این موضوع سبب شد سرعت سفر مشابه سایر خطوط باشد، اما می‌توان گفت این خط از نظر سرفاصله، منظم و قابل‌اتکاست.

بیشترین تقاضای سفر از سمت خیابان شهید بسکابادی

شریعتی با بیان اینکه بیشترین تقاضای سفر از سمت خیابان شهید بسکابادی و شهرک شهید باهنر تا حرم‌مطهر و در نهایت میدان فردوسی است، می‌گوید: در مسیر مقابل و امامیه، بیشترین تقاضا تا میدان فردوسی و حرم‌مطهر است.

مدیرعامل سازمان اتوبوس‌رانی شهرداری مشهد تأکید می‌کند: در بررسی اولیه نمودار‌های علمی تقاضای سفر، ضرورتی برای خط مستقیم تاکنون وجود نداشته است. در حال تکمیل پروژه مطالعاتی و ضمائم پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی هستیم.

مکانیزه کردن تقاطع‌های پرترافیک برای اولویت دادن به خط‌۸۳۰

شریعتی در ادامه بیان می‌کند: همچنین درباره زمان انتظار در تقاطع‌هایی مانند بولوار فردوسی، قرنی، چهارراه‌شهدا و‌... در حال مکانیزه کردن تقاطع و اولویت‌بندی برای ناوگان حمل‌ونقل عمومی توسط سازمان مهندسی و نظارت بر کنترل ترافیک شهری هستیم.

مدیرعامل سازمان اتوبوس‌ر‌انی شهرداری مشهد درباره توقف ناوگان به‌صورت پایانه خطی در بولوار امامیه نیز بیان می‌کند: پیش‌بینی می‌شود تا دو ماه آینده و با طرح توسعه پایانه الهیه، برای انتقال پایانه خطی امامیه به پایانه متمرکز الهیه اقدام شود تا دیگر شاهد آلایندگی و توقف ناوگان در طول بولوار امامیه نباشیم.

شریعتی می‌افزاید: با افزایش ناوگان که در دستور‌کار مدیریت‌شهری قرار گرفته، به‌تدریج شاهد نوسازی ناوگان در این خط و سایر خطوط شهری خواهیم بود.