کاهش عزت نفس از پیامدهای خشونت‌های خانگی است | ترس کشنده

به گزارش شهرآرانیوز؛ «نمی‌گذارد کلامم کاملا منعقد شود. همان‌طور که چشمانش سرخ شده، رگ‌های مغزش از شقیقه بیرون زده و فریاد می‌کشد. در کمترین زمان ممکن سگک کمربندش را باز می‌کند. درد بیرون کشیدن کمربند چرمی پهنش از آخرین پل شلوارش دردناک‌تر از فرود آمدنش به جانم است.»

این روز‌ها حکایت ترس‌های حاصل از خشونت‌های خانگی در هر کاشانه‌ای به یک شکل و شمایلی بروز پیدا کرده است. یکی کتک می‌زند، دیگری روح طرف مقابلش را در منگنه می‌گذارد. دکتر افسانه افسری به عنوان روان‌شناس و مشاوره حوزه خانواده، خشونت را این‌گونه تعریف می‌کند که هر نوع رفتاری که منجر به ناراحتی فردی شریک زندگی ما شود، خشونت نامیده می‌شود. حالا فرقی نمی‌کند آن فرد همسرمان باشد یا فرزندانمان! ابعاد پیچیده‌تر این موضوع را در مشروح گفت‌و‌گو با او بخوانید.

همه چیز درباره خشونت

• خشونت انواع مختلفی دارد و در زندگی هر فردی به یک شکلی بروز می‌کند.
• فیزیکی؛ منجر به زدوخورد می‌شود و آسیب‌های جسمی جدی به فرد وارد می‌شود.
• کلامی؛ همراه با فحش، ناسزا، بدوبیراه و تحقیر است که روح فرد را خدشه‌دار می‌کند.
• بُعد روانی؛ با تضعیف کردن فرد اعتماد به نفس او را نشانه می‌گیرد.
• بُعد اقتصادی؛ منابع مالی فرد را محدود می‌کند تا دیگر به منابع مالی و امکانات دسترسی نداشته باشد.

تأثیر خشونت بر فرد آسیب‌دیده

خشونت‌های حاصل از ترس در زندگی زناشویی تأثیرات مخربی را بر فرد خشونت‌دیده می‌گذارد:

• باعث بروز افسردگی و اضطراب می‌شود.
• پایین‌آمدن اعتماد به نفس را به دنبال دارد.
• منجر به بیماری‌های روانی و روان‌تنی در فرد می‌شود.

ترس از خشونت خانگی چیست؟

جسمانی‌: فرد مدام نگران است که آسیب بدنی ببیند.

تهدید: ترس حاصل از خشونت گاهی به صورت تهدید است. ممکن است فرد خشونت‌دیده آسیب جسمی نبیند، اما ترس و تهدید باعث شود آن فرد محیط زندگی را امن نبیند و همیشه درگیری فکری داشته باشد.

انتظار: انتظار از ایراد گرفتن یا خطاکار عنوان کردن فرد خشونت‌دیده بدترین نوع انتظار است.

روانی-هیجانی: ترسی که فرد از تحقیر و توهین دارد و اعتماد‌به‌نفس خود را از دست می‌دهد و به سمت افسردگی و اضطراب پیش می‌رود.

اجتماعی: نگران از قضاوت شدن از سوی دیگران. در بسیاری از موارد فرد خشونت دیده مورد تجاوز قرار می‌گیرد و به خاطر مورد قضاوت قرار نگرفتن سکوت می‌کند.

سکوت: با وجود فشار‌های زیاد ناشی از انواع خشونت‌ها، سکوت اختیار می‌کند. گاهی در پی این سکوت‌ها فرد جان خود را از دست می‌دهد.

جدایی: ترس از اینکه بعد از جدایی چه اتفاقاتی منتظر اوست.

اقتصادی: وابستگی شدید مالی باعث می‌شود خشونت را به جان بخرد، زیرا بر این باور است بعد از جدایی آینده مالی او در خطر است.

آینده مبهم: فرد خشونت‌دیده ترس از عنوان خشونت و حتی ترک زندگی دارد، زیرا نگران آینده بچه‌ها و قضاوت دیگران است. نکته منفی اینجاست که فرد خشونت دیده احساس می‌کند ماندن در چنین فضایی کمک به فرزندان است. درحالی‌که به فرزندانمان یاد داده‌ایم که آنها هم در آینده همانند ما رفتار کنند.

رابطه خشونت با خیانت

یکی از ابعاد خشونت خانگی خیانت یکی از زوجین است. رابطه‌ای که با یک اعتماد شروع شده است ناگهان با بی‌اعتمادی، بی‌ارزشی و خیانت ادامه می‌یابد و باعث تشدید خشونت در رابطه می‌شود. پیامد‌های خیانت در روابط زناشویی عبارت است از‌:

• از بین رفتن اعتماد که مهم‌ترین عامل نگه دارنده رابطه است
• کم رنگ شدن حس خوشاینده در بین زوجین
• بیشتر شدن تعارض‌ها و سوءتفاهم‌ها
• کاهش عزت نفس فرد خیانت‌دیده
• احساس بی‌ارزشی کردن
• نگرانی از خیانتی دیگر
• ایجاد شک دائمی به شریک زندگی
• احساس ناراحتی از عشقی که از دست داده
• احساس ناراحتی برای از دست دادن جایگاه خود در خانه
• فکرمشغولی‌های همیشگی
• رفتار‌های فرد خیانت کرده را تفسیر منفی کردن
• مقایسه خود با دیگران
• همیشه به فکر اشتباه نکرده
• حس کنترلگری روی فرد خیانت کار
• بروز تنش‌های دائمی و از بین رفتن صمیمت در بین اعضای خانه

نکته: بهتر است برای بروز تک‌تک این ترس‌ها فرد خشونت یا خیانت‌دیده به مشاور مراجعه کند تا از ترس‌هایی که لحظه به لحظه به او آسیب وارد می‌کند رهایی پیدا کند.

در این شرایط چه باید کرد؟

• با آموزش سطح آگاهی فرد را بالا ببریم.
• مهارت‌آموزی را افزایش دهیم مثل مدیریت استرس، دست پیدا کردن به راه‌های رسیدن به استقلال مالی
• بازسازی، توانمندسازی و افزایش اعتماد به نفس
• افزایش مشارکت‌های اجتماعی

بلا‌هایی که بر سر فرد خشونت‌دیده می‌آید

• دچار هویت آسیب دیده می‌شود.
• نگاه به زندگی و روابط تغییر می‌کند.
• خود را در جایگاه قربانی می‌بیند که مورد ظلم قرار گرفته است.
• نسبت به خود اندوه و ترس شدید دارد.

چطور خود را بازسازی کنیم؟

باید فرایند بازسازی فردی که خشونت‌دیده در اولویت قرار بگیرد. برای این کار لازم است بپذیرد:

• هویت فرد آسیب‌دیده قابل ترمیم است.
• می‌شود روی ابعاد افزایش اعتماد به نفس و عزت نفس کار کرد.
• برای روابط بهتر است مرزبندی مشخص تعریف شود.
• مجدد به استقلال شخصیتی برسد.
• بپذیرد خشونت ویژگی‌های او را زیر سؤال نمی‌برد.
• اهداف جدید کاری، شخصی، اجتماعی و حرفه‌ای را برای زندگی مشخص کند.
• موقعیت‌های جدید در راستای اهداف خود ایجاد کند.
• بپذیرد مقصر صددرصد اتفاقات رخ داده نیست.
• تخلیه هیجانی را به کمک مشاور از طریق نوشتن، گفت‌و‌گو یا گریه کردن امن انجام دهد.
• به سراغ تصمیم‌گیری‌های درست، تعریفی از خط قرمز‌های جدید برای رابطه و توانمندسازی خود مثل ادامه تحصیل برود تا از جایگاه خطرآفرینی که در آن قرار گرفته است خود را نجات دهد.

مهم‌ترین عارضه خشونت

اولین و مهم‌ترین عارضه ترس حاصل از خشونت خانگی بروز اضطراب، استرس و شروع افسردگی است. بسیاری از افرادی که مورد خشونت‌های خانگی قرار می‌گیرند اولین فکری که به ذهنشان خطور می‌کند این است که تقصیر خودم بود، من آدم کامل و ارزشمندی نیستم و... مدام با این استرس دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند که اگر دوباره مورد خشونت قرار بگیرند چه مشکلاتی قرار است بر سرشان آوار شود.

این‌گونه می‌شود که بعد از مدتی عوارض زیر به سراغشان می‌آید:

• افزایش استرس
• کاهش اعتماد به نفس
• بروز مشکلات خوابیدن
• نمایان شدن تیک عصبی
• بروز بیماری‌های روان تنی
• کاهش عزت نفس
• احساس بی‌ارزشی
• نداشتن احساس امنیت
• از دست دادن پایگاه امنی، چون خانه

از تغییر هویت فرد مورد خشونت چه می‌دانید؟

افرادی که ترس حاصل از خشونت دارند یا مورد خشونت‌های پی‌در‌پی خانگی قرار گرفته‌اند با مشکلات زیر دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند:

• خود را در محیط امنی نمی‌بینند.
• احساس ناتوانی می‌کنند.
• ترس دائمی دارند که دوباره مورد خشونت قرار بگیرند.
• خود را فرد ضعیفی می‌دانند که لیاقتش کتک خوردن و ناسزا شنیدن است.
• همه نارحت‌اند که چرا صبر و تاب‌آوری بیشتری نداشته‌اند.
• احساس شرم، سکوت و گوشه‌گیری همیشه همراه آنهاست.
• دچار هویت مقاومتی می‌شوند. به این معنی که در حین خشونت مقاومت نشان می‌دهند.
• به دنبال راه‌های فوری برای محافظت از خود و فرزندان هستند.

تکلیف در این وضعیت بحرانی چیست؟

• باز تعریف ابعاد امنیت
• تصور شرایط حقیقی بعد از جدایی
• تقویت استقلال مالی و عاطفی
• بالا بردن عزت نفس و اعتماد به نفس

از نقش‌آفرینی جامعه غافل نشویم!

برای پیشگیری از بروز انواع خشونت‌ها جدا از فرد خشونت‌دیده عوامل دیگری هم نقش دارند که می‌توانند دست‌در‌دست هم به کاهش خشونت‌های خانگی منجر شوند. راهکار‌هایی وجود دارد که در پایین آوردن آمار خشونت‌های خانگی تأثیرگذارند.

• ارتقای آموزش‌های عمومی در قالب کلاس‌های درسی یا برگزاری کارگاه‌ها و ورک‌شاپ‌ها
• تدریس مهارت‌های ارتباطی، کنترل خشم و... در مقاطع مختلف تحصیلی
• آموزش و مشاوره قبل و بعد از ازدواج
• توانمندسازی زنان و رشد استقلال مالی آنها مثل آموزش انواع هنر‌ها
• تقویت حمایت‌های قانونی از تصویب و اجرای قوانین سختگیر برای جلوگیری از خشونت خانگی
• دسترسی راحت به خدمات مشاوره‌ای در قالب مشمول بیمه شدن و استفاده از خدمات مشاوره‌ای
• تغییر نگرش جامعه به این مهم که مردسالاری همراه با خشونت نیست
• بهره‌مندی از جراید، رسانه‌های تصویری، مجازی و...
• آموزش احترام به حقوق زنان

دختران را دریابید

بهترین اقدام برای کاهش خشونت‌های خانگی این است که خانواده‌ها از دوران کودکی فرزندان دختر خود را ارزشمند بدانند و مهارت‌های ارتباطی را از همان دوران به او آموزش دهند. این آموزش می‌تواند در قالب مهار خشم در شرایط متعدد در قالب بازی با آنها باشد یا در شرایط ایجاد گفت‌وگوی سالم.

اقدامات فوری فوتی!

• برخی کار‌ها را می‌توان برای فردی که در لحظه مورد خشونت قرار گرفته انجام داد. این اقدامات عبارت است از:
• فورا آن فرد را از محل دور کنید و به مکانی امن ببرید تا از میزان خشم و خشونت کاسته شود.
• از کنجکاوی، نصیحت و شماتت خودداری کنید.

از آشنایان یا مشاوران روان‌شناختی و حقوقی کمک بگیرید.