آموزش داستان نویسی | موسیقی پنهان (بخش سوم)

چگونه برای شخصیت‌های متفاوت، دیالوگ‌های منحصر‌به‌فرد بنویسیم؟ این دقیقا همان سؤالی است که ممکن است بعد از خواندن یادداشت‌های قبلی به سراغتان آمده باشد.

۱۲ نکته کلیدی و حرفه‌ای

۱. دیالوگ از شخصیت می‌آید، نه از داستان

دیالوگ خوب محصول «نیاز روایی» نیست، محصول شخصیت است. هر شخصیت پیش از آنکه بداند داستان به کجا می‌رود، می‌داند چگونه حرف بزند. اگر اول به طرح فکر کنی و بعد به زبان شخصیت، همه شبیه هم حرف می‌زنند. نویسنده حرفه‌ای اول صدا را می‌سازد، بعد حادثه را.

۲. پیشینه اجتماعی، زبان را شکل می‌دهد

تحصیلات، طبقه اجتماعی، شغل و محیط رشد، مستقیم روی واژگان اثر می‌گذارند. شخصیت دانشگاهی مفاهیم را انتزاعی می‌گوید، شخصیت بازاری عملی و کوتاه. این تفاوت نباید توضیح داده شود؛ باید شنیده شود.

۳. هر شخصیت دایره واژگان خودش را دارد

همه آدم‌ها از همه کلمات استفاده نمی‌کنند. بعضی‌ها ساده، بعضی دقیق، بعضی اغراق‌آمیز حرف می‌زنند. اگر همه شخصیت‌ها از واژگان یکسان استفاده کنند، یعنی نویسنده پشت همه آنها پنهان شده است.

۴. طول جمله‌ها شخصیت را لو می‌دهد

جمله‌های کوتاه معمولا متعلق به شخصیت‌های قاطع، عصبی یا عمل‌گراست. جمله‌های بلند و پیچیده اغلب از ذهن‌های تحلیلی یا مردد می‌آیند. تنوع طول جمله، ساده‌ترین راه تمایز صداهاست.

۵. لحن مهم‌تر از محتواست

دو شخصیت ممکن است یک چیز را بگویند، اما یکی تهدید کند و دیگری خواهش. لحن، شخصیت را می‌سازد. خواننده بیشتر از «چه گفته شد»، «چطور گفته شد» را به یاد می‌سپارد.

۶. سکوت هم بخشی از دیالوگ است

شخصیت‌ها همیشه همه‌چیز را نمی‌گویند. مکث، جمله ناتمام، طفره رفتن یا تغییر موضوع، همه ابزار گفت‌و‌گو هستند. بعضی شخصیت‌ها با سکوت حرف می‌زنند و این سکوت باید آگاهانه نوشته شود.

۷. برای هر شخصیت، شناسنامه زبانی بساز

تمرین حرفه‌ای: برای هر شخصیت اصلی مشخص کن

– رسمی است یا خودمانی؟

– مستقیم حرف می‌زند یا پیچ می‌دهد؟

– سؤال‌محور است یا حکم‌دهنده؟

این روش در کارگاه‌های Gotham Writers و MasterClass توصیه می‌شود.

۸. دیالوگ آزمایشی خارج از داستان بنویس

شخصیت‌ها را در موقعیتی بنویس که اصلا در داستان نیست: صف نانوایی، تاکسی، یا یک مهمانی. این تمرین کمک می‌کند صدای واقعی شخصیت را بدون فشار روایت پیدا کنی.

۹. از دیالوگ‌های توضیحی پرهیز کن

دیالوگی که فقط برای انتقال اطلاعات نوشته شده، شخصیت را نابود می‌کند. آدم‌ها چیز‌هایی را که می‌دانند برای هم توضیح نمی‌دهند. اطلاعات باید از لابه‌لای تنش و کنایه بیرون بیاید.

۱۰. قدرت در گفت‌و‌گو برابر نیست

همه شخصیت‌ها در دیالوگ یکسان قوی نیستند. یکی مسلط است، یکی دفاعی، یکی شوخی می‌کند تا فرار کند. این نابرابری، گفت‌و‌گو را زنده می‌کند.

۱۱. بازنویسی، صدا را شفاف می‌کند

دیالوگ خوب در نسخه اول پیدا نمی‌شود. حذف، فشرده‌سازی و ساده‌کردن، صدا‌ها را واضح‌تر می‌کند. اگر جمله‌ای هویت ندارد، حذفش کن حتی اگر قشنگ باشد.

۱۲. آزمون نهایی: دیالوگ بدون اسم

اسم شخصیت‌ها را حذف کن. اگر هنوز معلوم است هر جمله متعلق به کیست، دیالوگ موفق است. اگر نه، شخصیت هنوز صدا ندارد. این تست، دقیق‌ترین معیار حرفه‌ای‌هاست.

جمع‌بندی؛ دیالوگ منحصر‌به‌فرد نتیجه شناخت عمیق شخصیت است، نه بازی با کلمات. اگر شخصیت را بشناسی، او راه حرف‌زدنش را خودش به تو یاد می‌دهد. نویسنده فقط باید گوش کند.

با احترام عمیق به لئونارد بیشاپ مدرس بزرگ داستان‌نویسی.