یک روی سکه کاهش قیمت میوه و صیفی‌جات و درواقع حاصل کاهش صادرات درپی سیاست‌های ارزی و خارج‌نشدن کالا از بازار و به‌هم‌خوردن تعادل نظام عرضه و تقاضاست. اما روی دیگر این سکه، ماندن کالا روی دستان کشاورز و مصیبت‌هایی مثل داستان پیاز و سیب‌زمینی در سال‌های گذشته است.
ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ قیمت میوه روند کاهشی داشته است. شاید بین اخبار گرانی که هر روز با آن برخورد می‌کنیم، این خبر کمی دل‌گرم‌کننده باشد که بالاخره قیمت یک کالا به‌جای شیب صعودی، روند نزولی به خود گرفته است. اما این فقط یک روی سکه کاهش قیمت میوه و صیفی‌جات و درواقع حاصل کاهش صادرات درپی سیاست‌های ارزی و خارج‌نشدن کالا از بازار و به‌هم‌خوردن تعادل نظام عرضه و تقاضاست. اما روی دیگر این سکه، ماندن کالا روی دستان کشاورز و مصیبت‌هایی مثل داستان پیاز و سیب‌زمینی در سال‌های گذشته است.
آن‌طورکه رئیس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد می‌گوید، کاهش قیمت میوه و صیفی‌جات از اول سال به‌دلیل شیوع کرونا آغاز شد، اما از تیرماه درپی سیاست‌های ارزی دولت شدت گرفت. بسیاری از اقلام ۵۰ درصد و بعضی مثل سیب زمینی بیش از ۷۰ درصد کاهش قیمت داشته‌اند. ۲ هفته پیش، قیمت سیب‌زمینی در میدان تره‌بار به ۱۲۰۰ تومان رسید و با کمی صادرات به افغانستان دوباره به ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان رسیده است، درحالی‌که قیمت واقعی آن باید بین ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان در نظر گرفته شود تا منفعت دوطرفه برای خریدار و فروشنده داشته باشد. البته با توجه‌به نزدیک‌شدن به آخر فصل و کاهش عرضه در روز‌های اخیر، در بعضی میوه‌های تابستانی شاهد کمی افزایش قیمت بوده‌ایم.
شاید این سوءتفاهم برای شما پیش بیاید که قیمت کم محصولات به نفع خریدار است. اما همیشه این‌طور نیست؛ مثلا اگر کشاورزان امسال در فروش سیب‌زمینی ضرر هنگفتی داشته باشند سال آینده سطح زیر کشت محصول را به‌یک‌باره کاهش می‌دهند و درپی کاهش عرضه، قیمت‌ها سر به فلک خواهد کشید و آنجاست که خریدار هم متضرر خواهد شد.
حیدر ساکن، رئیس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد، به شهرآرا می‌گوید: همه میوه‌ها به‌جز میوه‌های وارداتی با افت قیمت همراه بوده که علت آن کاهش صادرات و افزایش عرضه میوه در بازار است. اگر مشکلات صادرات میوه به همین نحو ادامه یابد، کشاورزان دچار بحران خواهند شد.
او با تاکید بر اینکه قوانین جدید صادراتی ازجمله برگشت ارز باعث کاهش شدید صادرات شده است، ادامه می‌دهد: صادرکننده‌های میوه و صیفی‌جات حداقل در خراسان رضوی بیشتر با ریال یا به‌صورت پایاپای تجارت می‌کنند و ارزی نمی‌گیرند که بخواهند تحویل دهند. صادرات به افغانستان و پاکستان و بخش زیادی به ترکمنستان، ریالی یا به‌صورت پایاپای بوده‌است؛ مثلا سیب درختی به هند می‌دادیم و موز می‌گرفتیم. با توجه به سیاست‌های اخیر دولت احتمالا فاجعه‌ای در محصولات گرمسیری اتفاق می‌افتد و قیمت‌ها به‌شدت افزایش خواهد یافت.
صادرات میوه و ورود ارز به صورت پنهان
رئیس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد تاکید می‌کند که بسته بودن مرز ترکمنستان در صادرات بسیار موثر است؛ چون روزانه چندین محموله از اقلام صیفی‌جات و میوه‌ها به ترکمنستان و از آنجا به دیگر کشور‌ها می‌رفت. ساکن می‌گوید: ما پیش از این اعلام خطر کردیم و بدتر شدن این وضعیت را در آینده به‌ویژه برای محصولاتی مثل سیب درختی، کیوی، خیار درختی و... پیش‌بینی کردیم؛ چون در این سال‌ها کشت حداکثری به پشتوانه صادرات و خروج محصولات از کشور انجام می‌شد. حال اگر محصولات خارج نشود با توجه‌به فسادپذیربودن آن، عرضه محصول در داخل بیشتر از تقاضا خواهد شد و درپی آن کالا از بین می‌رود.
او تاکید می‌کند: حداقل فایده‌ای که صادرات ریالی یا پایاپای داشت ارزآوری پنهان بود که در پی آن هم کشاورز محصولش را می‌فروخت و هم کالایی مثل موز که نیاز به ارز دارد وارد کشور می‌شد. همین حالا دولت بنزین می‌دهد تا انبه و آناناس از ونزوئلا دریافت کند. ما بدون اینکه نفت و بنزین بدهیم هم اشتغال ایجاد می‌کردیم، هم کالا صادر و هم این محصولات را وارد کشور می‌کردیم.
آیا آماری از کاهش صادرات دارید؟ رئیس اتحادیه صنف بارفروشان مشهد در پاسخ به این سوال می‌گوید: آمار‌ها دست ما نیست؛ دست بخش دولتی است، اما در بازار و فعالیت همکاران بیشتر از ۷۰ تا ۸۰ درصد کاهش صادرات میوه و صیفی‌جات را شاهد هستیم.
ساکن در ادامه بیان می‌کند: حداقل در میدان تره‌بار مشهد بیش از ۸۰ درصد خرید‌های صادراتی مربوط به اتباع بیگانه‌ای هست که با پاسپورت توریستی داخل مشهد می‌آیند و صبح به صبح برای خرید وارد میدان می‌شوند که همین یکی از عوامل تلورانس‌های قیمتی است. زمانی که کالا می‌خرند قیمت‌ها بالا می‌رود و وقتی نمی‌خرند کاهش می‌یابد. از این نظر اختیار محصولات استراتژیک ما در دست افراد و اتباع بیگانه است.
همچنین این خرید‌ها برای آینده تضمین‌کننده صادرات پایدار یا کشت پایدار نخواهد بود و یک آسیب به شمار می‌آید. اگر این موضوع سیاستی ترسیم‌شده ازسوی دیگران برای کشور باشد، می‌تواند به امنیت غذایی ما برگردد که مسئولان باید به آن توجه کنند.