یک سال پیش در همین روز‌ها جامعه موسیقی مقامی خراسان یکی از متبحرترین نوازندگان سرنا را از دست داد. حالا بعد از درگذشت سرنا‌نواز خراسانی همچنان معیشت خانواده او به سختی می‌گذرد.
رضا زوزنی | شهرآرانیوز - یک سال پیش در همین روز‌ها جامعه موسیقی مقامی خراسان یکی از متبحرترین نوازندگان سرنا را از دست داد. مرحوم برات اصلاحی، بعد از تحمل درد و رنج سرطان ریه که به دلیل همدمی با این ساز دچارش شده بود در روز‌های آغازین مهر ۱۳۹۸ دار فانی را وداع گفت. او سال‌های آخر حیاتش را در مراسم محلی سرنا‌نوازی می‌کرد. مرحوم اصلاحی علاوه بر حضور افتخارآمیز در جشنواره‌های ملی، در کشور‌هایی همچون یونان، آلمان، دانمارک، عمان، ترکیه و قطر هنرنمایی کرده بود.
مرحوم اصلاحی یکی از سرنا‌نوازان صاحب سبک موسیقی مقامی تربت جام بود. او دو همسر و سه فرزند دارد که ظاهراً بعد از فوتش اوضاع بسامانی ندارند.
هنرمندی متواضع
حسینعلی مردانشاهی فعال هنری و پژوهشگر موسیقی محلی، مرحوم اصلاحی را هنرمندی متواضع، شایسته و شاخص یاد می‌کند که از متبحرترین سرنا‌نوازان دیار جام است. این پژوهشگر در تشریح خصوصیات اخلاقی این استاد فقید می‌گوید: از نوجوانی آنچه درتوان داشت را از مردم دریغ نکرد. آن هم نه با گله‌مندی بلکه باروی خوش و سراسر ادب؛ هنرمندی که به جد ادب و تواضع را در برخورد با پیش‌کسوتان و هنرمندان رعایت می‌کرد.
به گفته مردانشاهی این استاد سرنا‌نواز درجوانی موفقیت را با نقش‌آفرینی در جشنواره‌های بین‌المللی و داخلی و از آن مهم‌تر در بطن زندگی مردم به دست آورده بود: چرخش روزگار مجالش نداد و پس از طی مدتی کوتاه بیماری سخت از بین ما رفت. او رفت و نام نیکی را برجای گذاشت. هنرمندان و علاقه‌مندان همچنان در نبودنش افسوس می‌خورند، ولی کسی را با بازی روزگار یارای مقابله نبوده و نخواهد بود.
بازماندگان مرحوم اصلاحی دغدغه افرادی همانند مردانشاهی هستند که برای موسیقی مقامی دل می‌سوزانند. او می‌گوید: در کنار تلخی از دست دادن استاد برات اصلاحی همواره سؤالی ذهن مرا مشغول خود داشته است. آیا جامعه در گوشه ذهن خود به خانواده استاد برات و امثال آن می‌اندیشد؟ احوالی از آن‌ها می‌پرسد؟ و خانواده‌هایی که در زمان حیات همسران گران‌قدرشان و به سبب هنر فاخر آن‌ها کانون توجه بوده‌اند و عادت داشته‌اند که همواره شور و نشاط و توجه و احترام ببینند. در منازلی با در‌های باز و پذیرای هنرمندان و هنردوستان زیسته‌اند، به ناگاه با چنین روزگار سختی روبه‌رو شده‌اند و برایشان تحمل‌ناپذیر، سخت و جانفرساست.
گله از مسئولان
تنها یک سال از درگذشت مرحوم برات اصلاحی می‌گذرد؛ که مسئولان متولی فرهنگ و هنر او را فراموش کرده‌اند. تنها شانسی که خانواده این مرحوم داشته‌اند این بوده که کار‌های بیمه بازنشستگی‌اش در زمان حیاتش انجام شده و خانواده‌اش از مستمری بازنشستگی استفاده می‌کنند. با این حال، قربان اصلاحی، برادر استاد اصلاحی، می‌گوید: با این اوضاع اقتصادی برای همسران و فرزندان استاد برات اصلاحی این مستمری، مبلغ ناچیزی است.
او می‌گوید بعد از فوت استاد هیچ‌کدام از مسئولان حتی به خانواده‌اش هم سر نزده‌اند: از وقتی که برادرم فوت کرده هیچ یک از مسئولان از خانواده‌های مرحوم برادرم خبری نگرفتند. احوالپرسی که برای آن‌ها خرجی ندارد. تنها با خانواده‌های برادر من با این بی‌مهری برخورد نمی‌شود، با اغلب خانواده‌های استادان مرحوم موسیقی مقامی همین طور برخورد می‌شود. مسئولان حتی همین یک کار را در طول یک سال انجام نداده‌اند. حتی با آن‌ها تماس تلفنی نگرفته‌اند. برای سالگرد برادرم هیچ‌کدام از مسئولان پایشان را به مراسم نگذاشتند. تنها یکی از کارکنان اداره ارشاد تربت جام یادی از ما کرد.
بنا به اظهار برادر مرحوم اصلاحی قرار بوده کمک هزینه‌ای برای برگزاری اولین مراسم سالگرد مرحوم اصلاحی از طرف مسئولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان پرداخت شود که ظاهرا همان وعده را هم عمل نکردند: خرج سالگرد را قرار بود به ما بدهند. اما این کار را انجام ندادند. این حق هنرمندی که تمام عمرش را برای فرهنگ و هنر صرف کرده و ۱۰، ۱۵ کشور برای هنرنمایی رفته است، نیست.
مرحوم اصلاحی از ده سالگی تا زمان فوت لب از لب سرنا برنداشته است. دیگر اعضای خانواده او همانند برادرانش هم با این هنر آشنا هستند، اما بی‌مهری‌ها به برادرشان، آن‌ها را از گام برداشتن در راه هنر دلسرد کرده است، همان‌طور که برادرش می‌گوید: بسیاری از برادرانم و حتی خودم به دنبال هنر بودیم. اما انگیزه‌ای نداریم. می‌ترسیم آخر عاقبتمان مثل برادرمان شود. او که همه عمرش را وقف هنر و سرنا نوازی کرد این‌طور مورد بی‌مهری قرار گرفت، قطعا اگر ما کارمان را رها کنیم و دنبال هنر برویم مورد توجه و لطف مسئولان قرار نخواهیم گرفت و شرمنده خانواده‌مان خواهیم شد.
این رفتار‌های ناامید‌کننده
مشکلات هنرمندان موسیقی مقامی تربت جام تازه نیست و بسیاری از استادان بزرگ و نامی این شهر که در قید حیات هستند نیز به مشکلاتی نظیر مسائل مرحوم اصلاحی و خانواده‌اش دچار هستند. با این حال، صادق شریفی‌نسب، سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی تربت جام به خانواده مرحوم اصلاحی حق می‌دهد و می‌گوید در چند ماهی که او بر صندلی ریاست این اداره تکیه زده، هفته‌ای نیست که برای پیگیری مشکلات هنرمندان این شهر با اداره کل خراسان رضوی و وزارتخانه نامه مکاتبه نکند.
او همچنین می‌گوید که قرار بوده برای برگزاری مراسم سالگرد مرحوم برات اصلاحی مبلغی به این خانواده کمک شود که هنوز به نتیجه‌ای نرسیده است: مدیران در شهرستان‌ها پیگیر سر و سامان دادن به هنرمندان شهرستانشان هستند. اما اوضاع در پایتخت نابسامان است. نمی‌دانم چقدر زمان لازم است تا کار‌های اداری هنرمندی برای بیمه یا مستمری بازنشستگی انجام شود. نمی‌دانم چرا همه پرونده‌هایی که ما به این منظور به تهران ارسال می‌کنیم گم می‌شود. این اتفاق عادی نیست. هنرمندانی داریم که سال‌هاست پیگیر انجام کار‌های بیمه و بازنشستگی‌شان هستند و هنوز به نتیجه نرسیده‌اند. تنها آن‌هایی که امکان رفتن به تهران و رابطه‌ای در وزارتخانه داشتند موفق شدند کارهایشان را به فرجام برسانند.
این مدیر جوان تأکید می‌کند رفتار‌هایی از این دست باعث ناامیدی نسل جوان برای دنبال کردن هنرهای اصیل خواهد شد و باید منتظر آن باشیم تا هنر موسیقی مقامی ضعیف و به دست فراموشی سپرده شود: قطعا این رفتار‌ها ناامید‌کننده است. ما هم علت را نمی‌دانیم چیست. به نظر می‌رسد اراده‌ای برای پیگیری مطالبات هنرمندان شهرستانی در وزارتخانه وجود ندارد.