براساس آمار‌ها روزانه یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو فعال در شهر تردد می‌کنند و الیت با حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو سروکار دارد که هرروز از پارک حاشیه‌ای استفاده می‌کنند
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ بیش از ۱۰ سال از فعالیت شرکت «الیت» می‌گذرد تا وضعیت ترافیک خیابان‌ها قدری قابل تحمل شود. اگرچه این شرکت که مسئولیت مدیریت خودرو‌های پارک‌شده در معابر شهر را با عنوان «پارکینگ حاشیه‌ای» برعهده گرفته، در ماه‌ها و حتی سال‌های نخست فعالیت، تلاش‌های بسیاری برای فرهنگ‌سازی این موضوع و پذیرش شهروندان صورت داده، اما هنوز هم کمبود جای پارک شاکیان زیادی دارد.
این است که شرکت الیت با نام جدید «توسعه ارتباطات ترافیکی»، به‌تازگی برنامه هوشمندسازی را براساس نیاز خیابان‌های شهر به اجرا درآورده است تا از بار ترافیکی شهر، کم و رضایت شهروندان فراهم شود. با محمدمهدی اسدی، مدیرعامل این شرکت که از سه سال پیش، این مسئولیت را برعهده گرفته است، درباره طرح‌ها و برنامه‌های اجراشده و انتقاد‌ها و گلایه‌های مردمی سخن گفتیم که مشروحش را در ادامه می‌خوانید.
شرکت در ابتدا با نام مصوب «الیت» کار خود را آغاز کرد. از علت تغییر نام شرکت بگویید و اینکه این تفاوت چه تأثیری بر سیاست‌های کاری این مجموعه گذاشته است؟
روزی که مسئولیت این مجموعه را برعهده گرفتم، برنامه‌ای نوشتیم که با تاکید بر شعار شفافیت، پاسخ‌گویی و هوشمندسازی ۱۶ محور داشت و بنا داشتیم براساس آن، وضعیت پارک حاشیه‌ای و پارکینگ‌های شهر را سامان‌دهی کنیم. محور‌های مختلف ازجمله کاهش نیروی انسانی، شفافیت اطلاع‌رسانی و تغییر رویه نرم‌افزاری در این برنامه پیش‌بینی شده بود. دغدغه دیگری که مطرح شد، ذهنیت مردم درباره پارک حاشیه‌ای و نگرش منفی آنان درباره نام الیت بود. به نظر می‌رسید لازمه اجرای موفق طرح‌ها، تغییر جدی‌تر در رویه و ساختارهاست؛ بنابراین در اولین قدم، نام شرکت را به «توسعه ارتباطات ترافیکی» که به اختصار «تات» نامیده می‌شود، تغییر دادیم. البته نام الیت را به کلی کنار نگذاشته‌ایم؛ زیرا کماکان نام نرم‌افزار «الیت» باقی مانده و در کشور به‌عنوان یک برند شهرت پیدا کرده است.
بسیاری از شهرها، شهرداری مشهد را با چند محصول می‌شناسند که یکی الیت است، دیگری روزنامه «شهرآرا» و سوم نرم‌افزار «شهر من» که نباید به‌راحتی از کنار آن‌ها بگذریم. نام شرکت مادر، توسعه ارتباطات ترافیکی است و درحال برون‌سپاری قسمت‌های مختلف آن به بخش خصوصی هستیم و فقط زیرساخت‌ها دراختیار ما باقی‌خواهد ماند.
پس از گذشت بیش از ۱۰ سال از شروع فعالیت این شرکت، اکنون چه تعداد از شهروندان از خدمات شرکت توسعه ارتباطات ترافیکی بهره می‌برند؟
براساس آمار‌های ما روزانه یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار خودرو فعال در شهر تردد می‌کنند و ما با حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار خودرو سروکار داریم که هرروز از پارک حاشیه‌ای استفاده می‌کنند. اطلاعات حدود ۷ میلیون پلاک را دراختیار داریم که خیلی از آن‌ها به‌طور موقت در مشهد حضور یافته و با ما مبادله مالی داشته‌اند.
چند درصد از معابر اصلی و فرعی مشهد تحت پوشش پارک حاشیه‌ای شرکت قرار دارد؟
۱۹۸ معبر اصلی دراختیار داریم که پارک حاشیه‌ای آن در شورای هماهنگی ترافیک استان (همتا) تصویب شده است. حضور ما در شهر با نگاه ترافیکی بوده است و به هیچ وجه مالی نیست. نکته مهمی که باید به شهروندان بگویم، این است که ما خیابان‌ها را به فهرست پارک حاشیه‌ای اضافه نمی‌کنیم و مرجع تصمیم‌گیرنده، شورای همتاست که با حضور مسئولان استان همچون استاندار و براساس مطالعات سازمان ترافیک شهرداری مشهد، دراین‌زمینه تصمیم می‌گیرد.
هیچ‌یک از خیابان‌های فرعی در فهرست اجرای پارک حاشیه‌ای قرار ندارد؛ تنها استثنا خیابان احمدآباد است؛ زیرا خیابان‌های فرعی آنجا همچون عارف، محتشمی، پرستار، پاستور با تغییر رویکرد تجاری شدند و برای مدیریت ترافیک منطقه و رفاه ساکنان، چاره‌ای جز بهره‌برداری از پارک حاشیه‌ای نداشتیم. تصور کنید در خیابانی مانند احمدآباد، پارک حاشیه‌ای را اجرا کنیم و خیابان‌های فرعی آزاد باشند؛ بی‌شک همه خودرو‌ها به این خیابان‌ها هجوم می‌برند و وضعیت آشفته‌ای ایجاد خواهد شد. هدف از مدیریت پارک حاشیه‌ای، این است که هر شهروند تا حدامکان از خودرو شخصی برای عبورومرور در مناطق پرترافیک شهر استفاده نکند.
شرکت شما یکی از مراکزی است که از زمان شروع به کار همواره با شکایت‌های فراوان شهروندان روبه‌رو بوده و به‌عنوان مثال همیشه بخشی از پیامک‌های دریافتی روزنامه شهرآرا، اعتراض به شیوه محاسبه مبالغ یا نحوه کار شرکت است. برای نمونه، یکی از شهروندان درباره پارک حاشیه‌ای در خیابان تعبدی اعتراض داشت. برای جلب رضایت شهروندان چه اقداماتی انجام داده‌اید؟
بخش زیادی از گلایه و اعتراض مردم ناشی از بی‌اطلاعی است. هرروز تماس‌های زیادی با ما گرفته و شکایت‌هایی مطرح می‌شود که اغلب پس از توضیح اپراتور قانع می‌شوند. شهروندان به پارک حاشیه‌ای اعتراض دارند درحالی‌که ما در خیابان‌های فرعی این قانون را اعمال نمی‌کنیم. درباره مثال شما باید بگویم «تعبدی» خیابان شلوغی است و پارکینگ عمومی ندارد. اگر پارک حاشیه‌ای را اعمال نکنیم، همه خیابان دراختیار مالکان مغازه‌ها خواهد بود و شهروندان امکان پارک خودرو و خرید از آن خیابان را نخواهند داشت. در مقطعی که کرونا شیوع بیشتری داشت، پارکبان‌ها را موظف به اخذ اطلاعات از خیابان احمدآباد کردیم و متوجه شدیم همه خودرو‌هایی که توقف طولانی داشتند، هر روز ثابت بودند. در این وضعیت، وظیفه شهرداری طبق قانون، مدیریت فضای پارک است.
گلایه بعدی، میزان تعرفه است که توسط شورای شهر تصویب می‌شود، هرچند ما مبالغ آن را پیشنهاد می‌کنیم. شورا به استاندار پیشنهاد می‌کند و استاندار به نمایندگی از وزیر کشور تنفیذ خواهد کرد. تعرفه‌ای که مشهدی‌ها در سال ۹۹ پرداخت می‌کنند، از تعرفه سال ۹۲ ارزان‌تر است. این نمونه هم نشان می‌هد باوجود افزایش هزینه‌ها در این دوره خدمت، هیچ‌گونه نگاه مالی نداشته ایم.
سوال دیگر شهروندان درباره نحوه کار مجموعه است که با افتخار می‌گویم هیچ مجموعه‌ای در شهرداری مشهد به‌اندازه الیت سابق و شرکت توسعه ارتباطات ترافیکی فعلی، زیرنظر نهاد‌های نظارتی، بازرسی، قوه قضائیه و افکار عمومی نیست؛ زیرا در صف مقدم برخورد با مردم و درمعرض قضاوت قرار دارد و مرجع گرفتن پول است. در سه‌سال گذشته، همه گلایه‌ها را بررسی کرده‌ایم و هیچ مشکل نرم‌افزاری مشاهده نشده است. تعداد زیادی از مردم به زمان پارک اعتراض دارند و اینکه چرا بعد از نیم‌ساعت باید هزینه یک ساعت را پرداخت کنند؛ این موضوع هم دراختیار ما و شهرداری نیست و قانون مصوب مجلس است. بار دیگر به شهروندان اطمینان می‌دهم که نظارت بر روی عملکرد ما زیاد و دقیق است.
یکی از نکته‌های پرابهام، بودجه سالیانه مجموعه متبوع شماست. معمولا مبلغ مشخصی اعلام نمی‌شود و همیشه جای بحث و اظهارنظر‌های منفی دارد.
تا قبل از سال ۹۷ بودجه سالیانه اعلام نمی‌شد و درباره علت آن باید مسئولان وقت پاسخ‌گو باشند. ما درقالب بودجه، همه هزینه‌ها و مصارف را به شورای شهر اعلام می‌کنیم و مصوب می‌شود. همه جزئیات آن را در سایت شهرداری و روی سایت شرکت می‌توان مشاهده کرد. درآمد سالیانه را به حساب شهرداری واریز می‌کنیم که باعنوان بودجه عمرانی هزینه پارکینگ‌سازی می‌شود. شهرداری مشهد با مبلغ حدود ۲۵۰ میلیاردتومان درحال ساخت پروژه‌های پارکینگی در شهر است و اطلاع دارم که چنین مبلغی در تهران هم هزینه نمی‌شود. این مبلغ عدد سنگینی است و ما در ایران پیشتاز ساخت پارکینگ هستیم. این رقم بسیار بیشتر از مبالغی است که مردم به الیت می‌پردازند. درآمد ما سال گذشته نزدیک به ۲۸ میلیاردتومان بود که حدود ۱۰ میلیارد تومان آن از پارکینگ‌ها و مابقی از پارک‌های حاشیه‌ای کسب شده‌است.
بخش زیادی از درآمد شرکت توسعه ارتباطات ترافیکی مبالغی است که به‌عنوان بدهی شهروندان برای پارک حاشیه‌ای وصول نشده است. میزان بدهی معوقه شهروندان چقدر است؟
همین لحظه که با شما صحبت می‌کنم مبلغ ۲۳ میلیارد تومان از مردم طلبکار هستیم که از زمان شروع به کار شرکت وصول نشده است. مبالغ پرداخت‌نشده مربوط‌به پارک حاشیه‌ای است و هنگامی که فرد وارد پارکینگ‌های شهر می‌شود باید مبلغ بدهی را پرداخت کند؛ درغیراین‌صورت از ورود او به پارکینگ خودداری می‌شود. یک موضوع مهم، همکاری پلیس است که خودرو‌های دارای بدهی را جریمه می‌کند. البته پرداخت‌ها غیرحضوری و به‌شکل خوداظهاری است که استقبال خوبی هم از آن شده است.
ماجرای همکاری شرکت الیت با شهر‌های دیگر همچون همدان چیست و روند این همکاری چگونه پیش می‌رود؟
تیم قبلی شرکت در چند شهر همدان، قزوین، چناران، طرقبه و تربت‌جام به‌عنوان پیمانکار همکاری کرده بود، اما به‌دلیل ارزان‌بودن تعرفه‌ها و افزایش دستمزد نیروی انسانی پروژه از نظر اقتصادی به نتیجه مطلوب نرسید؛ اما تیم جدید توانست با تلاش فراوان در سال جاری شهرستان‌ها را از حالت ضرردهی خارج کند. بنا نداریم در آینده با شهر جدیدی همکاری کنیم، مگر به صورت فروش زیرساخت.
شهروندان با مدیران شرکت برخورد ندارند، اما هرروز در خیابان‌ها با پارکبان‌ها روبه‌رو می‌شوند. یکی از گلایه‌های همیشگی مردم درباره رفتار کارکنان شماست. آیا سامانه شکایت و نظر مردم را ثبت می‌کند و برای رفع این مشکل چاره‌ای اندیشیده‌اید؟
درباره عملکرد پارکبان‌ها دو اقدام خوب انجام شد. یادم است هفته اولی که به شرکت آمدم، ۴ مورد ضرب‌وشتم پارکبان با شهروندان به پلیس گزارش شده بود؛ زیرا پارکبان در خط مقدم دریافت وجه نقد قرار داشت. دراین راستا با راه‌اندازی خوداظهاری در نرم‌افزار شهر من، ابتدا مبادلات مالی بین مردم و پارکبان‌ها را حذف کردیم که به‌شدت میزان شکایت‌ها را کم کرد. خوداظهاری، اقدام خیلی بزرگی بود که نه‌تن‌ها نمونه داخلی، بلکه مشابه منطقه‌ای هم ندارد و در برخی از کشور‌های خاص ازجمله استرالیا و کانادا اجرا می‌شود. اجرای این طرح در شهر‌هایی امکان‌پذیر است که فرهنگ خوبی دارند و ما اعتقاد داشتیم اگر قرار است اجرا شود، باتوجه به زیرساخت‌های خوب شهر ازجمله فرهنگ ترافیکی و پارک حاشیه‌ای، در اجرای آن موفق خواهیم بود که خوشبختانه با استقبال خوبی مواجه شد. خوداظهاری یکی از بهترین خروجی‌های آی‌تی و شهر هوشمند است و ازطریق آن، کار را به مردم سپردیم.
موضوع دیگر این بود که شهروند از وضعیت پارک و بدهی خود اطلاعی نداشت. درگذشته روزانه ۳۰ پیامک به شهروندان ارسال می‌شد و اکنون روزانه نزدیک به ۲۵ تا ۳۰ هزار پیامک را رایگان ارسال می‌کنیم. با تغییر زیرساخت‌ها تا ماه آینده، در لحظه، به شهروندان پیامک می‌زنیم.
این شفافیت، میزان تخلف احتمالی پارکبان‌ها و اعتراض مردمی را به‌شدت کم کرد. اکنون بیشتر افراد به فلسفه وجود الیت و میزان مبالغ کسرشده اعتراض دارند؛ اعتراض‌هایی مانند اینکه مغازه من اینجاست، چرا باید پول پارک بپردازم؟ درحالی‌که پارک حاشیه‌ای در تمام کشور‌های دنیا رایج است. بیشترین معترضان ما قشر کارمند و مغازه‌دار هستند که علاقه دارند خودرویشان را جلو محل کارشان پارک کنند.
از طرف دیگر وقتی یک‌میلیون پلاک روزانه در شهر تردد می‌کند و روزی ۳۰۰ تا ۴۰۰ خودرو جدید هم پلاک‌گذاری می‌شود، زائر وارد شهر می‌شود و پارکینگ جدید هم نداریم، معابر، پاسخ‌گوی این همه خودرو نیست. مردم می‌خواهند ترافیک روان شود، اما حاضر نیستند هزینه‌ای برایش بپردازند یا با دوچرخه تردد کنند. مگر چقدر می‌توانیم پارکینگ بسازیم؟ اصلا کجای دنیا این تعداد پارکینگ ساخته می‌شود؟ پارک حاشیه باید گران باشد و درمقابل به حمل‌ونقل عمومی یارانه تعلق بگیرد تا شهروندان برای استفاده از آن پیش‌قدم شوند. در مشهد ۷۰ درصد توقف‌ها در پارکینگ‌های حاشیه معابر کمتر از ۳۰ دقیقه است، درحالی‌که در تهران قبل از اجرای پارک حاشیه ۲۶ درصد بود. یک استاندارد جهانی برای هرفضای پارک در معابر وجود دارد که ۱۰ دستگاه خودروست و ما در مشهد رقم ۷ دستگاه خودرو را داریم، درحالی‌که در خیابان سعدی مشهد روزانه ۱۳ دستگاه خودرو از فضای پارک استفاده می‌کنند. یعنی مردم آموخته‌اند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، کار خود را انجام داده و جای پارک را به خودرو دیگری بدهند. مدیریت پارک حاشیه مشکلات خاص خودش را دارد.
هوشمندسازی پارکینگ‌ها بخش مهم دیگری از وظایفتان به شمار می‌رود. تا امروز چند پارکینگ هوشمندسازی شده است یا در دستور کار قرار دارد؟
در سه سال گذشته اقدامات خوبی درزمینه هوشمندسازی انجام داده‌ایم. اکنون هشت‌پارکینگ مسقف شهر به سنسور اولتراسونیک مجهز شده‌اند. همه پارکینگ‌ها مجهز به تابلو ظرفیت هستند و به‌زودی دستگاه پلاک‌خوان هم در همه آن‌ها راه‌اندازی خواهدشد. «مجد»، هوشمندترین پارکینگ مشهد و کل کشور، به‌زودی افتتاح خواهدشد. سال گذشته قول دادیم که همه پارکینگ‌ها را الکترونیکی خواهیم کرد که انجام شد و اکنون ثبت ورود و خروج براساس نرم‌افزار انجام می‌شود.
شهروندان باید بخشی از خدمات پارک را با استفاده از نرم‌افزار «شهر من» دریافت کنند. دراین‌باره هم توضیح دهید.
استفاده از این برنامه از خرداد آغاز شد و اقدام مهمی که به کمک آن انجام گرفت، این بود که سامانه خوداظهاری را راه‌اندازی کردیم و اکنون ۱۵ هزار مورد خوداظهاری ثبت‌شده داریم. ثبت‌نام و استفاده از دوچرخه‌های هوشمند هم تا چند روز آینده ازطریق اپلیکیشن شهرمن، میسر می‌شود. برای استفاده از ۴۰۰ دستگاه دوچرخه ۵۰ ایستگاه را در شهر تعیین کرده‌ایم؛ روی نرم‌افزار شهرمن قفل دوچرخه‌ها باز می‌شود و فرد پس از استفاده، آن را در ایستگاه بعد تحویل خواهد داد.
خدمات شرکت توسعه ارتباطات ترافیکی برای چه افرادی رایگان است؟
پارک حاشیه برای جانبازان، معلولان و خانواده شهدا رایگان است. همچنین این افراد می‌توانند با مراجعه به امور مشتریان یا دفاتر پیشخوان دولت برای استفاده از تخفیف ۵۰ درصدی پارکینگ‌ها اقدام کنند. برای اهداکنندگان خون، پارکینگ بیمارستان امام رضا (ع) و از ساعت ۵ تا ۸ صبح نیز پارکینگ پارک‌ها برای ورزشکاران رایگان است که با استقبال خوبی مواجه شده‌است.
شنیده‌ایم که شرکت بخشی از نیروها را تعدیل کرده‌است. چه سیاستی در این امر دخیل بود؟ اکنون چه تعداد نیروی انسانی در شرکت توسعه ارتباطات ترافیکی فعالیت می‌کند؟
شرکتی که من در سال ۹۷ مدیریت آن را برعهده گرفتم ۷۲۶ نیروی پارکبان داشت که با پرسنل ستادی حدود ۸۰۰ نفر بودند. اکنون تعداد ۳۵۰ پارکبان در شرکت فعالیت می‌کنند و نیروها را کاهش داده‌ایم، اما هیچ نیرویی از مجموعه اخراج نشده است، بلکه به نهاد‌ها و سازمان‌های مختلف زیرمجموعه شهرداری منتقل شده‌اند. دلیل این جابه‌جایی نیروها، تقویت توان نرم‌افزاری بود که به بهینه‌سازی نیروی انسانی کمک کرد. هوشمندسازی پارکینگ‌ها اولویت اصلی ماست و تا امروز برای اجرای آن، مراحل خوبی را طی کرده‌ایم.
برنامه‌ها و اولویت‌های شرکت در مدت باقی‌مانده از دوره مدیریت شهری فعلی چیست؟
در ابتدای دوره مدیریت خود ۱۶ هدف را برنامه‌ریزی کردم که مواردی هم علاوه‌برآن‌ها انجام شده‌است، اما در مدت باقی‌مانده قصد دارم شرکت را وارد فرابورس کنم. البته باوجود مشکلات و نگاه‌ها، کار بسیار سختی است، اما با این کار، از یک شرکت متولی پارک حاشیه‌ای و پارکینگ به یک شرکت آی‌تی‌محور تبدیل خواهیم شد. بنا داریم از این به بعد، بیشتر روی هوشمندسازی تمرکز کنیم تا مدیریت پارکینگ‌ها. فعالیت‌های ما در راستای هوشمندسازی در هیچ جای کشور نمونه ندارد. درخصوص پارک حاشیه درحال تلاش هستیم از دوربین استفاده کنیم تا خطای انسانی به حداقل برسد. به این ترتیب پارکبان هیچ دخل و تصرفی در ثبت پلاک نخواهد داشت و محاسبه هزینه در سرور به صورت دقیق انجام می‌شود تا شهروندان نگران چگونگی محاسبه نباشند.