وعده صادرکنندگان و مسئولان برای حفظ قیمت زعفران، اجرا نشده و داد کشاورزان را درآورده است.
مسعود سلطانی | شهرآرانیوز؛ ۷ مهر بود که یک خبر درباره زعفران، تیتر یک رسانه‌های اقتصادی شد. طی یک تفاهم‌نامه میان صادرکنندگان زعفران و مجلسی‌ها، هرکیلوگرم زعفران پوشال ۱۶ میلیون و هرکیلو زعفران نگین، ۲۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شد. دولت نیز متعهد شد با تامین هزارمیلیاردتومان وام با نرخ کارمزد ۱۵ درصد، از صادرکنندگان و تاجران زعفران حمایت کند تا آن‌ها زعفران را به همین نرخ خریداری کنند.
اکنون، اما در بازار نه‌تن‌ها هیچ خبری از این ارقام نیست، بلکه دلال‌ها با ارقام بسیار ناچیزتری طلای سرخ را از چنگ کشاورزان بیرون می‌کشند. بررسی‌های شهرآرا نشان می‌دهد اکنون هرکیلوگرم زعفران پوشال در محدوده قیمتی ۸ میلیون تومان و هرکیلوگرم زعفران نگین با قیمت ۱۱ تا ۱۱ میلیون‌و ۵۰۰ هزار تومان در بازار معامله می‌شود که این ارقام با رقم اعلام‌شده ازسوی شورای ملی زعفران و صادرکنندگان، تفاوت حدودا ۵۰ درصدی دارد، اما چرا نرخ واقعی زعفران زیرپا گذاشته شد؟
نامه‌نگاری نامنظم اداری و زیان کشاورزان
فصل برداشت زعفران شروع شد و در هفته‌های اول، زعفران پوشال به قیمت هرکیلو ۷ میلیون تومان و زعفران نگین به قیمت هرکیلو ۹ میلیون تومان معامله می‌شد و در بازار خبری از ارقام توافق‌شده در ابتدای مهر نبود. ابتدا این شائبه پیش آمد که صادرکنندگان، وام را دریافت کرده‌اند، اما برای کسب سود بیشتر به نرخ تعهدشده وفادار نمانده‌اند، ولی دیری نگذشت که مشخص شد وام به دستشان نرسیده است.
در این‌باره نایب‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران به شهرآرا گفت: ما به تفاهم‌نامه‌ای که با نماینده محترم مردم تربت‌حیدریه در مجلس امضا کردیم، متعهد بودیم. صادرکنندگان زعفران در روز‌های نخست فصل برداشت، همان نرخ هرکیلوگرم گل زعفران ۱۵۰ هزار تومان، زعفران پوشال ۱۶ میلیون و نگین ۲۰ میلیون تومان را رعایت کردند. اما وقتی تسهیلات به دست تجار زعفران نرسید، نتوانستند خرید به نرخ گفته‌شده را ادامه دهند.
غلامرضا میری ادامه داد: ۲۹ مهر نامه‌ای از سمت جهادکشاورزی به دست ما رسید که خبر از تامین اعتبار هزارمیلیاردتومانی می‌داد. ما نیز همکاران را به بانک معرفی کردیم. ۲۵ نفر، تقاضای ۶۹۰ میلیارد تومان تسهیلات کردند. اعطای تسهیلات از طریق سامانه سیتا امکان‌پذیر بود، ولی روند این سامانه و ارائه وثایق بانک، به بیش از سه ماه زمان نیاز داشت. از این نظر تسهیلات یادشده، حکم نوشدارو بعد از مرگ سهراب را داشت و به فصل برداشت امسال نرسید.
وی افزود: در این میان، برخی شایعه ساختند که صادرکنندگان پول را گرفته و به تعهداتشان عمل نکرده‌اند، درحالی‌که این خلاف واقع است. اگر صادرکننده‌ها از محل منابع خودشان امسال دست‌کم ۵۰ تن زعفران نمی‌خریدند، شاهد سقوط قیمت بیشتر در این بازار بودیم. تنها ۱۰ درصد محصول زعفران، مصرف داخلی دارد.
مدیرعامل اتحادیه صادرکنندگان زعفران ادامه داد: ما درخواستی نداریم، فقط می‌گوییم به صادرکننده برچسب نزنند. یک نفر را بفرستید بررسی کند فرایند دریافت وام چقدر زمان می‌برد تا معلوم شود که صادرکنندگان واقعا امکان استفاده از تسهیلات هزارمیلیاردتومانی را نداشته‌اند. در مرداد برای، نماینده مردم تربت‌حیدریه در مجلس شورای اسلامی، نامه نوشتیم و گفتیم اگر بخواهیم اقدام کنیم، اکنون دیر است، اما اقدامات لازم تا مهر انجام نشد.
همه نفع بردند به غیر از کشاورز
سلیمان گلی، کشاورز و تولیدکننده زعفران، درباره اتفاقات یادشده به شهرآرا گفت: ماجرای وام هزارمیلیاردتومانی و نرسیدن آن به بازار و رعایت نشدن نرخ ۱۶ میلیون‌و ۲۰ میلیون تومانی زعفران، برای همه سود داشت به غیر از کشاورزان.
او ادامه داد: برخی به شعار‌های انتخاباتی‌شان عمل کردند و بعد این ماجرا خواهند گفت ما وظیفه‌مان را انجام دادیم و تاجران کوتاهی کردند. تاجران خواهند گفت وام به دستمان نرسید و زعفران را به قیمت ناچیز خریدند و سود خواهند کرد. مسئولان دولتی هم خواهند گفت ما تامین اعتبار کردیم، اما تاجران استفاده نکردند و نمایندگان مجلس دیر به فکر افتادند.
این کشاورز و فعال اجتماعی با اشاره به اینکه نبود شفافیت در روند‌های اداری، موجب ضایع شدن حق کشاورزان شده است، گفت: هرعقل سلیم تایید می‌کند که هرگونه اقدام برای کنترل بازار زعفران در فصل برداشت حداقل باید از اردیبهشت آغاز شود. اینکه افراد باتجربه در شورای ملی زعفران، اتحادیه صادرکنندگان، جهادکشاورزی و نمایندگان مجلس این‌قدر دیر به فکر افتادند و تلاش‌شان بی‌نتیجه ماند، واقعا عجیب است.
نگاهمان به آینده باشد
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌رضوی نیز در این‌باره به شهرآرا گفت: در شرایط سخت اقتصادی کنونی، سازمان برنامه‌وبودجه اعتبار هزارمیلیاردتومانی را آماده کرد تا نرخ زعفران در بازار کنترل شود، اما متاسفانه به هر دلیل این اتفاق نیفتاد.
محمدرضا اورانی با اشاره به خرید تضمینی زعفران ازسوی سازمان تعاون روستایی، ادامه داد: سال گذشته ۲۸۰ تن زعفران صادر شد، از این میزان ۲۵۲ تن از گمرکات خراسان‌رضوی صادر شده است. در شش ماه نخست امسال نیز ۷۸ تن زعفران صادر شده است، پس ۶۰ تن زعفرانی که سال گذشته سازمان تعاون روستایی خریداری کرد، حجمی نیست که درباره صادرات آن نگرانی وجود داشته باشد و بهانه‌ای برای برهم خوردن نظم بازار باشد.
وی با اشاره به اینکه برداشت زعفران امسال کاهش خواهد یافت، گفت: محصول زعفران امسال نسبت‌به سال گذشته ۳۰ درصد کمتر است؛ چون سال گذشته مردم کشت جدید نکردند و ازسوی دیگر زعفران‌های هشت‌ساله از زمین خارج شده است. وضعیت بارش نیز نسبت‌به سال گذشته افت کرده است، پس عملا نباید بابت کاهش نرخ زعفران به دلیل افزایش عرضه این محصول در بازار، نگران باشیم. با تمام این‌ها بعد از آغاز طرح خرید حمایتی زعفران ازسوی سازمان تعاون روستایی، شاهد افزایش نرخ این محصول در بازار بودیم.
رئیس سازمان جهادکشاورزی خراسان‌رضوی افزود: مسئله امروز زعفران‌کاران، ضعف در بحث مکانیزاسیون است. باید در حوزه جمع‌آوری و تمیز کردن گل به‌سمت استفاده از فناوری برویم. بخش بزرگی از هزینه زعفران، مربوط‌به دستمزد نیروی کارگری است. تشکیل شرکت‌های تعاونی زعفران‌کاری و صادرات با برند کشاورزان، دیگر اقدامی است که می‌تواند موجب منفعت بیشتر زارعان شود و این کار باید انجام شود.