طنین همتی|شهرآرانیوز، «چون نتوانستیم نهاده مورد نیاز دامداران را تأمین کنیم، شیر گران شد.» این جمله معاون وزیر جهاد کشاورزی در پی افزایش قیمت دوباره نرخ شیر خام (لیتری ۴۵۰۰ تومان) است که امروز اعلام‌شده و گفته است قیمت قبلی شیرخام براساس تأمین ١٠٠ درصدی نهاده‌های مورد نیاز آنان بود و افزایش فعلی به این دلیل است که نهاده به اندازه کافی در اختیار دامداران قرار نگرفته است. اما این نکته به قوت خود باقی است و تا زمانی‌که مشکل تأمین نهاده دامی دامدار درگیر نوسانات ارزی و دلال‌بازی است، تغییر قیمت مصوب هم ادامه دارد.
به‌گفته بیشتر دامداران و فعالان این بخش، این قیمت‌ها بازهم پاسخگوی کمبود نقدینگی دامدار و ناتوانی در تأمین نهاده نیست و قیمت تمام‌شده برای دامدار بیشتر از این‌هاست.
رئیس صنف گاوداران خراسان رضوی هم با تأیید این مطلب اظهار کرد: در بحث قیمت‌ها دولت تعهد داده در تأمین نهاده‌ها با نرخ مصوبی که برای شیر خام تعیین کرده بود، مشکلات دامدار را حل کند، ولی متأسفانه به‌واسطه تحریم‌ها و ناتوانایی در ورود و تأمین ارز با مشکل روبه‌‌رو شد که این مشکل هنوز پابرجاست.
فرشید صراف یادآور شد: سامانه بازارگاه که برای حل این مشکل و تخصیص نهاده طراحی شده است، ولی متأسفانه با وجود اینکه این سامانه بجا و درست طراحی شده بود، اما درست از آن بهره‌برداری نشد، اکنون شاهد این نابسامانی‌ها در کشور هستیم.
وی تأکید کرد: به‌طبع همه دام کشور به نهاده نیاز دارد که باید تأمین شود. متأسفانه دولت در ۲ سال گذشته قول تأمین نهاده با ارز ۴۲۰۰ را داده، ولی موفق نشده است بیش از ۳۰ درصد تأمین کند و همین باعث شده است مشکلات عدیده‌ای در این بخش ایجاد شود. اکنون دامدار ۷۰ درصد باقی‌مانده را باید از کجا تأمین کند؟ قیمت‌گذاری تیرماه برای شیر براساس قیمت نهاده‌های دولتی بود و دولت تعهد داده بود نهاده توزیع کند، ولی متأسفانه علاوه‌بر اینکه توانایی این کار را نداشت و توزیع نکرد، قیمت شیر را هم ناعادلانه لیتری ۲۹۹۰ تومان تعیین کرد. این‌ها همه نشان‌دهنده این است که وقتی اقتصاد و معاملات پایاپا دچار مشکل شود، ناخواسته قیمت‌های تعیین‌شده در بازار هیچ تأثیری نخواهد داشت و نهایت قیمت عرضه و تقاضاست که تعیین‌کننده است.
وی ادامه داد: تولیدکنندگان هیچ‌وقت تعیین‌کننده قیمت نبوده‌اند، زیرا محصولی مثل شیر براساس نیاز و تقاضای کارخانجات عرضه می‌شود و با افزایش یا کاهش تقاضا، قیمت آن نیز بالاوپایین می‌شود. اینکه چرا قیمت مصوب در شیر اجرا نشده، به‌دلیل بدعهدی دولت در تأمین نهاده است. برای مثال نهاده‌ای مثل جو از تیرماه تاکنون شاهد افزایش حدود ۸۵ درصدی بوده و ذرت حدود ۴۰ درصد افزایش قیمت داشته است و کنجاله کلزایی که شامل این قضایا نمی‌شود، به‌واسطه همین افزایش قیمت‌های جو، ذرت و سویا حدود۱۶۰ درصد افزایش قیمت داشته است. این‌ها اعدادی نیست که به‌راحتی از کنار آن بگذریم، چون دامدار ما هر روز با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند.
وی افزود: در زمینه سویا نزدیک به ۹۰ درصد افزایش قیمت داشتیم. این موارد نشان می‌دهد که ما نمی‌توانیم به دامدار و تولیدکننده بگوییم تولید کن و به کمبود نقدینگی و مشکلات ناشی از تأمین نهاده دام بی‌توجه باش. بنابراین شرایط بازار اکنون طوری است که دامدار به‌شدت ضرر می‌کند.
رئیس اتحادیه صنف گاوداران ادامه داد: متأسفانه از تیرماه تا همین الان که قیمت شیر لیتری ۴۵۰۰ تومان اعلام شده و در تیرماه 2990 بوده، بهای تمام‌شده شیر خام ما حدود ۷۵ درصد افزایش قیمت داشته است، ولی این قیمت حدود از ۲۹۹۰ به ۴۵۰۰ و فقط ۵۰ درصد افزایش یافته است، یعنی با همین قیمت اعلام‌شده بازهم کسری داریم.
صراف گفت: تا زمانی که قیمت واقعی دیده نشود و نهاده در دسترس دامدار قرار نگیرد، این مشکلات پابرجا خواهد بود. ما در کشور در یک زنجیره اقتصادی هستیم؛ به‌طبع وقتی ما دچار مشکل شویم، کارخانه لبنی هم دچار مشکل می‌شود و نمی‌تواند با وجود هزینه‌های جانبی‌اش، شیر را باقیمتی مناسب در اختیار مصرف‌کننده قرار دهد.
به‌گفته صراف به‌دلیل نبود نقدینگی و افزیش قیمت نجومی نهاده‌های دامی، دامدار مجبور به کشتار دام مولدش شده است. به‌طوری‌که از ابتدای سال تا همین الان فقط در بحث کشتار دام مولد دوبرابر افزایش کشتار داشتیم که این تبعات منفی در آینده قیمت گوشت و شیر و بازار را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
این فعال حوزه دام در ادامه تأکید کرد: سیاست‌های دولت در این برهه اقتصادی جوابگوی نیاز کشور نیست و بیشتر با این قیمت‌گذاری فنر اقتصاد را فشرده می‌کند که اگر این فنر در برود، در قیمت شیر و گوشت به‌واسطه اینکه دام مولد دارد حذف می‌شود، دچار چالش می‌شویم.
رئیس اتحادیه گاوداران خراسان رضوی گفت: یگانه پیشنهاد کارگشا در این بخش فقط در تأمین نهاده‌های دامی با قیمت منطقی خلاصه می‌شود. ارز مرجع ارز فسادآوری است که متأسفانه به‌نام تولیدکننده ولی به کام دلال است. اختلاف قیمت سویا در بازار نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان است و این مسئله‌ای نیست که یک دامدار بتواند با آن کنار بیاید، چون پای جان و ادامه حیات دامش در میان است.
به‌گفته صراف تا زمانی که این فضای رانتی در بازار پابرجاست، مطمئن باشید این مشکلات هست. تا زمانی که سیاست در قیمت‌گذاری به این شیوه باشد و ستاد تنظیم بازار کشور به این روال عمل کند و قیمت‌های واقعی را نبیند، مشکلات هم بیشتر خواهد شد.
وی ادامه داد: وقتی جزیره‌ای فکر و عمل می‌کنیم، نتیجه‌اش تصمیم‌گیری در محدودیت خروج دام زنده از استان است؛ درحالی‌که این دام زنده به استانی دیگر می‌رود که قیمت دام آن استان را تعدیل کند و بر آن تأثیرگذار باشد و این باعث تعادل در کشور می‌شود. زیان حاصل از قیمت مصوب گوشت و شیر دامدار در استان، جبران‌ناپذیر است و این مشکلات در چندماه آینده نمود پیدا خواهد کرد و مشکلات مردم در تأمین محصولات پروتئینی را بیشتر خواهد کرد و در نهایت امنیت غذایی استان دچار مشکل خواهد شد.
رئیس اتحادیه گاوداران خراسان رضوی با بیان اینکه بهای تمام‌شده شیر خام حدود لیتری ۶۵۰۰ تومان است و بهای تمام‌شده گوشت گوساله قرمز حدود کیلویی ۸۹ هزار تومان است، تأکید کرد: قیمتی که گفته می‌شود، با در نظر گرفتن همه شاخص‌های تأثیرگذار در کشور است که متأسفانه دولت این را در نظر نمی‌گیرد. اگر شاهد گرانی لبنیات هستیم، دلیلش این است که کارخانه‌دار هم مجبور است مواد اولیه‌اش، شیر، را گران‌تر بخرد و از طرفی مواد پتروشیمی‌اش را هم باید گران‌تر بخرد و این داستان زنجیره‌وار وصل است. اگر این زنجیره‌ها در کنار هم دیده شود و تصمیمات باهم گرفته شود، مشکل حل خواهد شد، ولی تا زمانی که تصمیمات جزیره‌ای باشد، نتیجه‌ای نخواهیم گرفت. وقتی ما نرخ مصوب برای محصولی مثل شیر تعیین می‌کنیم، وقتی نهاده‌ای در بازار نیست و دامدار مجبور است دامش را بکشد، به‌طبع این قیمت‌های تعیین‌شده هم تأثیرگذار نخواهد بود.
وی درباره تفاوت قیمت در برندهای مختلف محصولات لبنی یادآور شد: میانگین قیمت فروش شیر خام ما در استان نزدیک به هر کیلوگرم۳۹۹۰ است؛ به‌دلیل خریدهای متفاوت و هزینه‌های جانبی تولید لبنیات، قیمت‌ها متقاوت است. بعضی کارخانه‌ها لبنیات را با شیر۵۰۰۰ تومانی تولید می‌کنند و بعضی با شیرخام ۳۰۰۰ تومانی و این باعث می‌شود قیمت‌ها متفاوت باشد.
رئیس اتحادیه گاوداران خراسان رضوی در آخر از حمایت و همکاری مسئولان استانی از جمله رئیس جهاد کشاورزی استان تشکر کرد و گفت: با وجود اینکه مشکلاتمان پابرجاست و مشکلات فرااستانی است، متولیان دولتی در استان نهایت همکاری را با تولیدکننده دارند.