روح‌ا... اسلامی - عضو هیئت‌علمی دانشگاه‌فردوسی
مرز‌های کشورمان دقیقا بر فلات ایران تطبیق ندارد و بخش‌هایی از فلات خارج از قلمرو سرزمینی ایران است. برای مثال بخش‌هایی از اغلب همسایگان ایران در زبان، مذهب، قومیت، تاریخ و آیین‌ها و مراسم همانند ایران هستند. ارمنستان و آذربایجان قرن‌ها جزو قلمرو ایران به‌حساب می‌آمدند و پس از حمله روسیه جدا شدند و از آن زمان تا کنون منطقه در جنگ‌های فرقه‌ای و قومیتی گرفتار شده است. زمان استقلال جمهوری‌آذربایجان، ایران اعتراض کرد که این منطقه به‌نام «اران» معروف است و نباید اسم یکی از استان‌های ایران به‌روی کشوری گذاشته شود که البته بر اساس نقشه ایدئولوژیک شوروی برای توسعه مناطق ارضی به‌کار گرفته شد.
بعد از آنکه ترکیه با سیاست نوعثمانیگری و قومیت‌گرایی تهاجمی به‌کمک جمهوری‌آذربایجان رفت و پیروزی‌هایی در قره‌باغ به‌دست آورد، در رژه نیرو‌های نظامی، اردوغان شعری را که برای جدایی ایرانیان دو سوی «ارس» از سوی شاعری آذربایجانی در راستای دلتنگی از سرزمین مادری یعنی ایران سروده بود، تحریف کرد. در شعر آمده است که مردمان اطراف ارس دلتنگ یکدیگر هستند و در آینده مرز‌ها را به‌هم ریخته و به‌هم وصل می‌شوند. همان‌طور که ترکیه برای تأسیس دولتی مدرن همیشه از میراث ایرانی استفاده کرده است، رئیس‌جمهور آن هم در این باره شعری را که آذربایجانی‌ها برای بازگشت به وطن خود یعنی ایران سروده بودند، به‌نفع ترکیه تحریف کرد!
مرز‌ها را نمی‌توان تغییر داد و در صورت تداوم قومیت‌گرایی ترکیه در زمین جمهوری‌آذربایجان، جنگ و بی‌ثباتی در قفقاز تشدید می‌شود. آذربایجان در تاریخ همیشه سر و عقل ایران بوده است. آذربایجان محل زندگی زرتشت و ستون حکمت خسروانی ایران باستان به‌حساب می‌آید. آذربایجان مرکز مقاومت و استقلال ایران در سده میانه در برابر اقوام مهاجم بوده است و در دوره مدرن نیز آذربایجان یا همان دارالسلطنه محل پرورش خردمندترین وزیران بوده است. وزیرانی، چون عباس‌میرزا و قائم‌مقام فراهانی دارالسلطنه تبریز را مرکز خرد و تربیت سیاسی کرده بودند. مشروطیت از تبریز آغاز شد و عقل نوین ساختن ایران آذربایجان است. معروف‌ترین سیاستمداران و اندیشمندان ملی ایران از آذربایجان برخاسته‌اند. با چنین پیشینه‌ای، اردوغان نه بر محوریت خرد که بر اساس قومیت‌گرایی، به‌غلط و با تحریف، اشتباهی را تکرار می‌کند که استالین نیز یارای انجام آن را نداشت.
جلوگیری از زبان فارسی، برهم‌زدن زندگی مسالمت‌آمیز اقوام بر محوریت ایران، نابودی میراث ایرانی و تقسیم مناطق بر اساس قومیت‌ها بدون فرهنگ ایرانی، کاری است که استالین در سال ۱۳۲۴ دنبال کرد و شکست خورد. اکنون اردوغان و سیاست‌های تهاجمی قومیت‌محور او قصد دارند به سر و عقل ایران هجوم ببرند، درحالی‌که اگر ایران امر ملی را در سیاست خود دنبال کند، این حرکت‌ها مهار می‌شود. امر ایرانی صلح‌گرا، روادار و مسالمت‌آمیز است و اگر عملیاتی شود، نفوذ تهاجمی فرقه‌ها و قومیت‌ها که رگه‌های ارتجاعی دارند، مهار می‌شود. در غیبت امر ملی ایران، نقشه‌های روسیه، آمریکا، اسرائیل، عربستان و ترکیه می‌تواند شکاف‌های فرقه‌ای و قومیتی را بدون کسب اجازه از ایرانیان فعال کند.