مردی که ترامپ را تهدید به مرگ کرده بود دستگیر شد آیا گالانت از دنیای سیاست کناره گیری میکند؟ وزیر اقتصاد: یک تبعه خارجی در پرونده پولشویی ۸۵۰ میلیارد تومان جریمه شد وزیر جنگ رژیم صهیونیستی برکنار شد (۱۵ آبان ۱۴۰۳) موضع جدید «ترامپ» درباره ایران| امکان ندارد که این کشور به بمب اتمی برسد! اف‌بی‌آی ادعای تقلب در انتخابات آمریکا را تکذیب کرد چرا سیاه‌پوستان در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا به سمت ترامپ متمایل شده‌اند؟ نتایج زنده انتخابات ریاست جمهوری آمریکا | ترامپ یا هریس؛ چه کسی برنده‌ می‌شود؟ ترامپ: اشتیاق رای‌دهندگان بی‌سابقه است عراقچی: اشتراک نظر فراوانی میان تهران و اسلام‌آباد وجود دارد حمله موشکی به بزرگترین پایگاه آمریکا در سوریه (۱۵ آبان ۱۴۰۳) قانون اخراج معلمان عرب در پارلمان رژیم صهیونیستی تصویب شد سردار مسجدی: پاسخ قاطع و دندان شکنی به دشمن می‌دهیم حضور پزشکیان در مراسم چهلمین روز شهدای مقاومت عراقچی با نخست‌وزیر پاکستان دیدار کرد استاندار خراسان رضوی در بازدید از پروژه‌های عمرانی مشهد: نمایندگان مجلس شرایط را برای بهبود بودجه اختصاصی استان فراهم کنند+ فیلم عراقچی در نشست خبری با همتای پاکستانی خود: به شکلی حساب‌شده و دقیق به تجاوز رژیم صهیونیستی پاسخ می‌دهیم پزشکیان ماده واحده «نحوه تعیین سهمیه مناطق داوطلبان آزمون سراسری در سال ۱۴۰۴» را ابلاغ کرد (۱۵ آبان ۱۴۰۳) پرتاب اولین ماهواره چوبی جهان به فضا + فیلم الکترال تعیین کننده رئیس‌جمهور آینده آمریکا سخنگوی قوه قضائیه: پلیس بین‌الملل نسبت به استرداد مرجان شیخ الاسلامی اقدام کرده است| آخرین وضعیت پرونده ۲ خانم خبرنگار + فیلم دیدار رسمی وزیران امور خارجه ایران و پاکستان آخرین اخبار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا | ترامپ رقیب را به تقلب متهم کرد رئیس مجلس خبرگان رهبری: گشایش اقتصادی در دستور کار دولت باشد جنبش عدم تعهد تجاوز رژیم صهیونیستی به ایران را محکوم کرد مذاکره واشنگتن و ریاض درباره توافقنامه امنیتی بدون حضور اسرائیل تأثیر بنیادین هوش مصنوعی بر جلوه‌های بصری فیلم‌ها دیدار عراقچی و فرمانده ارتش پاکستان در اسلام آباد
سرخط خبرها

عاشورا و فرهنگ سیاسی در ایران

  • کد خبر: ۴۱۱۲۱
  • ۱۱ شهريور ۱۳۹۹ - ۱۰:۳۵
عاشورا و فرهنگ سیاسی در ایران
روح‌ا... اسلامی - عضو هیئت‌علمی دانشگاه فردوسی
مشتی حرف ملت و کشور ایران را هم‌بسته نساخته است، بلکه تداوم تاریخی و سازه‌های ذهنی ایرانیان از عهد اساطیر تا کنون چنان آیین‌ها، نمادها، نهاد‌ها و سازمان‌های مردمی را شکل داده که بقای ایران را تضمین کرده است. یکی از رویداد‌های تاریخی، حادثه عاشوراست که در زمان بنی‌امیه توسط حکومت فاسد و ناکارآمد علیه امام حسین (ع) روی داد.
 
پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) بر اثر غلبه عصبیت‌های قومیتی، تلاش‌های صورت‌گرفته برای اولویت‌دادن عقیده دینی به‌حاشیه رفت و فرهنگ جاهلیت بار دیگر پدیدار گشت. میراث اسلام بر دوش مبارزان سلحشوری افتاد که اصل اسلام را کنار نهادند و با برتری‌دادن نژاد، قومیت و اعتقاد به‌غنایم، میراث انسانی اسلام را به‌حاشیه کشاندند. تلاش‌های امام‌علی (ع) و امام‌حسن (ع) به‌صورت ایجاد مملکت‌داری عادلانه و همین‌طور مذاکره و مصالحه نتیجه‌بخش نبود؛ به‌ویژه زمانی که حکومت به فردی فاسد، ناکارآمد و غیرقانونی رسید که نمایانگر ایجاد حکومتی استبدادی و برخلاف قرارداد‌های سنتی قبل بود.
 
جداشدن مردم از یکدیگر و کاهش سرمایه اجتماعی مسلمانان باعث شد امام‌حسین (ع) با آنکه به‌دعوت مردم قیام را آغاز کرد، تنها گذاشته شود. رهاکردن امام و بی‌اعتنایی به سرنوشت جامعه، انحطاطی تاریخی را شکل داد که طومار خلافت بنی‌امیه را درهم پیچید و داغ ننگی بر پیشانی مسلمانان آن روزگار به‌جای گذاشت. ایرانیان از امام‌حسین (ع) دفاع کردند و به‌ویژه زمانی که وقایع تاسوعا و عاشورا به آن‌ها رسید، قیام‌های متعددی علیه بنی‌امیه شکل دادند. روی‌کارآمدن عباسیان با حمایت و درایت ایرانیان بود و آنچه به‌عنوان تمدن‌اسلامی نام برده می‌شود، میان‌پرده‌ای از حضور ایرانیان در اوایل دوره بنی‌عباس است. در طول تاریخ نیز ایران مهد برگزاری مراسم محرم، تاسوعا و عاشورای حسینی و ام‌القرای مسلمانان عدالت‌خواه بوده است.
عاشورا در ذهینیت ایرانی باعث شده است مسئولیت‌پذیری شهروندان و تعهد آن‌ها نسبت به محیط زندگی افزایش یابد.
 
فرهنگ سیاسی عاشورا اعتراض به برهم‌زدن قرارداد‌های اجتماعی و رفتار‌های غیرانسانی است که روی می‌دهد. عاشورا نشان می‌دهد که اگر همه مردم به‌فکر خود و خانواده باشند و توجهی به جامعه، حکومت و کشور خود نداشته باشند، به‌تدریج استبداد، فساد و ظلم فراگیر می‌شود. رویداد‌های کوچک و بی‌توجهی و کناررفتن انسان‌ها از دغدغه‌های اجتماعی و سیاسی باعث ظهور حکومت‌های غیرپاسخ‌گو می‌شود. پیامبر اسلام (ص) جامعه جاهلی را که مبتنی بر عصبیت قبیله‌ای و غنیمت‌های جنگی بود، با گزاره‌های دینی تغییر داد، اما بر اساس آنچه ابن‌خلدون می‌گوید، به‌تدریج در بی‌اعتنایی مسلمانان به حکومت، قانون و مذهب کنش‌های جاهلی و قبیله‌ای بازگشت و به‌جای عقیده مذهبی، عصبیت و قوم‌وخویش‌گرایی و حامی‌پروری قرار گرفت. انسان‌هایی که به‌فکر اجتماع مسئولیت‌پذیر و حکومت پاسخ‌گو و کارآمد هستند، نمی‌توانند بی‌تفاوت باشند.
 
سیاست‌گذاران به‌دنبال قوم‌گرایی و حامی‌پروی هستند و تمام تلاش خود را در جهت ذره‌کردن (اتمیزه‌سازی) جامعه به‌کار خواهند گرفت. در غیبت شهروندان حساس و مسئولیت‌پذیر، روح تملق و ریاکاری بر جامعه حاکم می‌شود و پس از چندی جای ظالم و مظلوم تغییر پیدا می‌کند. ایرانیان با توجه به سابقه تمدنی و سبک‌های مملکت‌داری، اهمیت عاشورا را از هر جای دیگر بیشتر فهمیده و در طول تاریخ فرهنگ سیاسی آن را حفظ کرده‌اند. مسئولیت‌پذیری، انتقاد از حکومت، پاسخ‌گوکردن سیاست‌مداران و مطالبه حکومتمندی کارآمد و قانونی پیامی است که فرهنگ عاشورا منتقل می‌کند.

گفتگو با  علیرضا نظری خرم، نویسنده کتاب «داستان بریده بریده»

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->