کمیل سهیلی، فیلمساز جوانِ مشهدی، با تیم مستندسازش به منطقه دورافتاده شادگان رفته و در چنین فضایی، فیلم کوتاه «ما که ونیز نیستیم» را ساخته است. این اثر به‌تازگی جایزه اول جشنواره فیلم توریسم ژاپن را از آنِ خود کرده است.
سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز - پیرمردِ «شادگانی» قایق کشیده‌اش را از کنار کانکس، روی آب می‌برد و از روی سایه‌های لرزانِ تالاب می‌گذرد. دست‌های استخوانیِ مرد زحمتکش، تور ماهیگیری، ماهی‌های صید شده، چهره سیه‌چرده و آفتاب‌زده یکی از آن هزاران نفری که معیشتشان به تالاب شادگان و حیات آن وابسته است، با همه سختی‌ها، حسی از زندگی را نشان می‌دهد.
کمیل سهیلی، فیلمساز جوانِ مشهدی با تیم مستندسازش به منطقه دورافتاده شادگان رفته و در چنین فضایی، فیلم کوتاه «ما که ونیز نیستیم» را ساخته است. این اثر، به‌تازگی جایزه اول جشنواره فیلم توریسم ژاپن را از آنِ خود کرده است. فیلم کوتاهی که پیش‌تر هم در جشنواره‌های بین‌المللی از جمله wcte آمریکا (جایزه بهترین مستند را دریافت کرد)، oko اکراین، GIFF پاکستان، interdoc مسکو و ... نیز حضور داشت.
در «ما که ونیز نیستیم» تصویری همه‌جانبه از روستا و سایه قایق روی آب که نماد آنجاست به نمایش درآمده و بومی‌ها به گرمی مسافران را به خانه خود راه می‌دهند. فیلم این سؤال را مطرح می‌کند که گردشگری پایدار برای مردم این منطقه چطور می‌تواند باشد؟ اما نه‌تن‌ها به این پرسش، بلکه به هیچ پرسشی، پاسخ مشخصی نمی‌دهد، زیرا هر مخاطب فیلم، پاسخ متفاوتی برای آن خواهد داشت.
به بهانه موفقیت این فیلم کوتاه، گفت‌وگوی ما با کمیل سهیلی، درباره زندگی و اهداف آینده‌اش را می‌خوانید.
روایت برای جشنواره‌ها
«ما که ونیز نیستیم» در یک نسخه هفت‌دقیقه‌و‌سی‌ثانیه‌ای به سراغ سبکِ زندگی مردمان شادگان رفته است و بی‌واسطه سختی‌های زندگی روزانه و شاید فقری که در این منطقه موج می‌زند را روایت می‌کند. ضبط آن، ۱۰ روز طول کشیده است و در ژانر مستند‌های کوتاه قرار می‌گیرد.
کمیل سهیلی، کارگردان این اثر درباره حضور فعالش در جشنواره‌های بین‌المللی می‌گوید: جشنواره فیلم را دوست دارم؛ در جشنواره‌ها افرادی مثل خودم هستند و برای من که سعی می‌کنم فقط روی فیلم تمرکز کنم، خوب است. البته جشنواره‌های نامعتبر هم برگزار می‌شود و یک آسیب جدی است. اما از این‌ها که بگذریم، فیلم در جشنواره دیده می‌شود. مثلا یکی از فیلم‌هایم که به جشنواره‌ای در اسپانیا راه یافت، در مدارس برای دانش‌آموزان پخش شد و این اتفاق برای من جالب بود.
جمله «می‌توانم بگویم برای جشنواره فیلم می‌سازم» گفته کمیل سهیلی است و در عین حال بیان می‌کند:، اما همیشه سعی کرده‌ام فیلم‌هایم از نظر هنری هم حرفی برای گفتن داشته باشند.
او فیلم‌های متعددی برای تلویزیون و سایت‌های اینترنتی ساخته است و چند کار موفقش از جمله «قنات قصبه» در سایت نشنال جئوگرافی منتشر شده است. می‌گوید: تعدادی فیلم برای تلویزیون و سایت‌های معتبر ساخته‌ام مثل کار‌هایی که چند میلیون نفر در نشنال جئوگرافی دیدند و بار‌ها بازپخش شد، اما آن فیلم‌ها با اینکه سفارش سایت معتبر ذکر شده بودند، هیچ امید و راهی برای حضور در جشنواره را نداشتند. از طرف دیگر، فیلم‌های «تولد سرد» که برای تلویزیون یا «مجتمع لاله» که به سفارش یک همایش بود به جشنواره‌های داخلی و خارجی هم راه پیدا کردند و جوایزی گرفتند. به طور کلی من دوست دارم فیلمم پخش شود و جشنواره‌ها بستر مهمی برای پخش فیلم هستند. البته خودم را در حدی موفق نمی‌بینم که بگویم فیلمساز جشنواره‌ای هستم.
در مشهد راحت‌تر مستند می‌سازم
کارگردان فیلم کوتاهِ «ما که ونیز نیستیم»، جوانی از خانواده هنرمندِ سهیلی‌هاست. کمیل از رشد و پرورش در خانواده‌ای هنرمند، مشعوف، اما علاقه‌مند است از خودش و دستاوردهایش صحبت شود. او که موقتی در کره جنوبی زندگی می‌کند، تا مقطع دبیرستان در مشهد بوده است و می‌گوید: در اولین فرصت به مشهد خواهم آمد، چون کارم مستندسازی است و در اینجا راحت‌تر می‌توانم فیلم مستند تولید کنم.
کمیل سهیلی، کارشناسی ارشدش را در رشته مطالعات فرهنگ و رسانه در دانشگاه تهران به پایان رسانده و یک دوره یک‌ساله مطالعات رسانه در اندونزی و یک دوره هشت ماهه تهیه‌کنندگی سینما در کره جنوبی را گذرانده است.
این فیلمساز مشهدی، در پروژه‌های مختلف، بازیگری، صدابرداری و کارگردانی را تجربه کرده و در فیلم‌های سینمایی «شور شیرین»، «آسمان هشتم»، «به کبودی یاس»، «ازدواج در وقت اضافه» حضور داشته است. او توضیح می‌دهد: من در کنار کارگردانی، تصویربرداری هم می‌کنم و از گذشته نیز تجربه صدابرداری و ساخت انیمیشن هم داشته‌ام، اما تمرکزم روی کارگردانی فیلم مستند است و دوست دارم با کارگردانی فیلم مستند شناخته شوم.
سهیلی براین باور است که نمی‌شود فقط کارگردانی کرد و به فیلم مستند پرداخت زیرا: زندگی را با ساخت مستند، گرداندن، ساده نیست. از طرفی برای ساخت مستند نیاز است از نظر تکنیکی، کار‌هایی مثل صدابرداری را بلد بود. اجزای کارِ فیلم آن‌قدر درهم تنیده است که هرقدر یاد بگیری می‌تواند کمک کند.
مستند بلندِ سینمایی «آزادی» به کارگردانی مشترک کمیل سهیلی و رضا فرهمند از دیگر آثار موفقِ این فیلمساز مشهدی است که در سی‌وچهارمین دوره جشنواره فیلم فجر و ششمین دوره جشنواره فیلم حقیقت در بخش بهترین کارگردانی نامزد دریافت جایزه شد.
سهیلی با اشاره به این مستند و مستند‌های «مجتمع لاله»، «تولد سرد»، «شریک» و «نهال کوچولو» بیان می‌کند: بیشتر کار‌هایی که تاکنون ساخته‌ام مستند بوده، اما به‌تازگی ساخت یک انیمیشن را نیز به پایان رسانده‌ام.
پرسه‌گردی با قانون دینامیت
این هنرمند مشهدی برای نشریات داخلی و خارجی نیز می‌نویسد و در برهه‌ای از زندگی‌اش سفری طولانی را شروع کرده است. ماحصل این سفر، کتاب «پرسه‌گردی با قانون دینامیت» که یک‌سال است به بازار آمده، می‌باشد. او می‌گوید: بیشتر بارِ این سفرم در ایران بود و بعد از شش، هفت ماه به کشور‌های دیگر هم رفتم. انرژی و کنجکاوی‌هایی در من بود که دوست داشتم سفر به سبک متفاوتی را تجربه کنم.
اکنون به خاطر کرونا خیلی از کار‌ها را کنار گذاشته‌ام، اما سفر‌های من فقط برای فیلم است و سعی می‌کنم در جا‌هایی که می‌روم بیشتر بمانم تا برداشت‌هایم از آن مکان را مال خود کنم. تجربه نسبتا طولانی در سفر‌ها نه تنها در زندگی‌ام تأثیر مثبت داشته که روی فیلم‌هایم نیز تأثیر داشته؛ وقتی به گذشته برمی‌گردم و فیلم‌هایم را تماشا می‌کنم می‌بینم نوع دوربین و تدوین را تجربیاتم شکل داده است.
تمرکزم روی فیلم مستند است
این کارگردان مشهدی تأکیدی روی ساخت مستند کوتاه یا بلند ندارد، به نظر او سوژه تعیین می‌کند که چگونه باید فیلم ساخت؛ او می‌گوید: اکنون روی یک مستند بلند کار می‌کنم. البته به خاطر شیوع کرونا، فیلم‌برداری‌اش متوقف شده و با همان بخش‌های آماده قبلی مشغول کار هستم. هدفم این است امسال را بیشتر در خانه کار کنم و بخوانم و ببینم. در آینده کاری هم روی فیلم مستند، فعال هستم البته دور از ذهن نیست کار‌های دیگری مثل نویسندگی را تجربه کنم.