مشاهده اینکه کودکتان بیشتر وقت خود را با دوست خیالی خود می‌گذراند، نگران‌کننده است، اما وجود این دوست خیالی، بخش مهمی از رشد کودک است. تخیل و فانتزی برای کودکان نوپا و پیش‌دبستانی بسیار واقعی به‌نظر می‌رسد.
گروه جامعه | شهرآرانیوز؛ در بیشتر مواقع، کودکان کار‌های خود را همراه دوستان جدیدشان انجام می‌دهند. با هم بازی می‌کنند، غذا می‌خورند و به قصه‌های موقع خواب گوش می‌دهند. آن‌ها حتی وقتی می‌خواهند بخوابند، اجازه می‌دهند که دوستشان هم کنارشان بخوابد. تنها مشکلی که در این میان وجود دارد، آن است که دوستان آن‌ها خیالی و نامرئی‌اند. شما هرگز نمی‌توانید دوست او را، که ممکن است گوش‌های بلند مثل خرگوش یا بینی سبز داشته باشد، ببینید. اگرچه مشاهده اینکه کودکتان بیشتر وقت خود را با دوست خیالی خود می‌گذراند، نگران‌کننده است، وجود این دوست خیالی، بخش مهمی از رشد کودک است. تخیل و فانتزی برای کودکان نوپا و پیش‌دبستانی بسیار واقعی به‌نظر می‌رسد.
ناتان بلوم، متخصص اطفال و مدیر بخش رشد و رفتار اطفال در بیمارستان کودکان فیلادلفیا، می‌گوید: «کودکان هر چیزی را که تخیلی است، مانند پری ها، بابانوئل و هر شخصیت فانتزی دیگر، کاملا باور دارند و دوست خیالی یکی دیگر از باور‌های آن‌هاست.» ازآنجایی‌که کودکان در این دوره از زندگی خود معمولا با تجربه‌های جدیدی مانند آموزشِ رفتن به دست‌شویی یا رفتن به مهدکودک و پیش‌دبستانی روبه‌رو می‌شوند، در ذهن خود دوست‌هایی خیالی پرورش می‌دهند که از عهده اضطراب ناشی از اولین تجربه‌ها برآیند. همچنین آن‌ها با کمک این دوستان خیالی می‌توانند مهارت‌های اجتماعی خود را تمرین کنند.
از‌طرفی کودک به یک دوست شجاع نیاز دارد تا همیشه کنارش باشد و از او مثلا در‌برابر وحشت از تاریکی حمایت کند. در‌واقع زمانی‌که او خجالت می‌کشد از ترس خود بگوید، دوست خیالی‌اش تنها کسی است که می‌تواند احساسات او را درک کند و در تحمل و عبور از شرایط سخت کمکش کند. دوست خیالی کودکان، همراه واقعا ایده‌آلی است. به نکات مثبت آن توجه کنید: هر وقت کودکتان به دوست خود نیاز دارد، او بلافاصله حاضر می‌شود. دوست خیالی همیشه موافق خواسته‌های کودکتان است.
به کودکتان اجازه می‌دهد بازی دل‌خواه خود را انجام بدهد و هر وقت هم کودک اراده کند، دوست خیالی‌اش بدون لج‌کردن و اوقات تلخی، پی کار خودش می‌رود. دوستان خیالی، سپر بلا‌های خوبی هستند. کودک هر زمان که احساس کند ممکن است به‌دلیل خطایی به دردسر بیفتد، تمام گناه را به گردن دوست خیالی خود می‌اندازد، یا حتی می‌تواند احساسات خود را از زبان دوست خیالی‌اش بیان کند.
رفتار والدین در‌برابر دوست خیالی کودکان
بنابر تحقیقات روان‌شناسان دانشگاه اورگان در سال۲۰۰۴، مشخص شد که ۶۵درصد از کودکان تا هفت‌سالگی، در دورانی از زندگی خود، دوست خیالی دارند؛ بنابراین لازم است که والدین بدانند باید چه رفتاری درقبال این دوست خیالی داشته باشند. البته یک قانون کلی این است که هرگز درباره دوست خیالی کودکتان حرفی نزنید، مگر اینکه او خودش درباره چنین دوستی صحبت کرده باشد.
۱. بیش از حد نگران نشوید
دکتر بلوم می‌گوید: «وجود دوست‌های خیالی در سنین پایین بسیار عادی است.» اگر کودکتان را از داشتن چنین دوستی منع کنید، فقط باعث می‌شوید او به دوست خیالی‌اش بیشتر علاقه‌مند شود. در ضمن تصور نکنید کودکتان احساس تنهایی می‌کند یا مشکلی وجود دارد. آرام بمانید و از ورود دوست جدید کودک به جمع خانوادگی‌تان استقبال کنید (حتی اگر لازم است هنگام غذا‌خوردن، یک ظرف اضافی هم برای او روی میز قرار دهید). کودکان می‌توانند واقعیت را از تخیل تشخیص بدهند؛ به‌محض اینکه دوستان خیالی‌شان از طرف جامعه پذیرفته نشوند، کم‌کم با کودک خداحافظی می‌کنند و آن‌ها ناپدید می‌شوند، اما اگر کودکتان به کلاس اول یا دوم دبستان رسیده بود و دوست خیالی‌اش مزاحم اجتماعی‌شدن و پیدا‌کردن دوست واقعی بود، حتما باید فکری برای این وضعیت کنید.
۲. علاقه خود را به دوست خیالی نشان دهید
ازآنجایی‌که این دوستان خیالی مدتی مهمانتان خواهند بود، سعی کنید آن‌ها را بهتر بشناسید. گفتگو درباره دوست خیالی کودکان به شما کمک می‌کند ارتباط محکم‌تری با کودکتان برقرار کنید و درعین‌حال به پرورش قوه تخیل او کمک کنید. علاوه‌برآن، دانستن بیشتر درباره دوست خیالی باعث می‌شود درباره علایق، ترس‌ها و احساسات کودکتان بیشتر بدانید؛ زیرا علایق یا بیزاری‌های کودک با دوست خیالی‌اش یکسان است.
معمولا این دوستان خیالی ممکن است ویژگی یا استعداد خاصی داشته باشند یا در فعالیتی شرکت کنند که کودکتان درباره آن کنجکاو است، اما ترس این را دارد که آن کار را انجام دهد. البته به دوست خیالی کودکتان اشتیاق زیاد نشان ندهید تا کودک تصور نکند که می‌خواهید دوستش را از او بدزدید. همچنین هرگز آن‌ها را با هم مقایسه نکنید.
۳. محدودیت تعیین کنید
اگر این مهمان نامرئی بیش‌ازحد در زندگی خانوادگی‌تان دخالت می‌کند، باید دست به کار شوید. به کودکتان اجازه ندهید با استفاده از دوست کوچولویش، از عواقب کار‌های خود فرار کند. هر بار که انگشت اتهام را به‌سوی دوست خودش می‌گیردٰ به یادش بیندازید که سرزنش کسی دیگر به‌خاطر خطایی که خودش انجام داده، دروغ‌گویی و کار بدی است.
به او بگویید که می‌خواهید حقیقت را بشنوید. هر بار هم که کودک به خطای خودش اعتراف کرد، به‌خاطر صداقتش او را تشویق کنید و سپس به او نشان بدهید که هر خطایی چه عاقبتی دارد. به‌طور مثال، وقتی کودکتان کار نامناسبی انجام می‌دهد و بعد می‌گوید: «دوستم هم این کار را می‌کند.» یا «مامان دوستم، او را مجبور نمی‌کند.» به او بگویید: «دوستت ممکن است در خانه خودش بتواند هر کاری که دوست دارد، انجام بدهد. غذایش را به کناری پرت کند یا دندان‌هایش را هرگز مسواک نزند، اما وقتی به خانه شما می‌آید، باید به قوانین خانه اهمیت بدهد.»
۴. زندگی واقعی را برای او جذاب کنید
دوست خیالی داشتن به‌نوعی شرایط سرگرم‌کننده‌ای برای برخی از لحظات کودک فراهم می‌کند، اما مسلما هیچ‌کس دوست ندارد که زندگی تخیلی کودکش، جذاب‌تر از زندگی واقعی او شود؛ بنابراین با کودکتان بازی‌های تفریحی و شاد انجام بدهید و از او بخواهید که با دوستان واقعی و خواهر و برادرش بازی کند.
او را به مکان‌های تفریحی مختلف مانند پارک، موزه و کتابخانه ببرید و سعی کنید با کودکان هم‌سن خود آشنا شود. هرقدر کودکتان تجربه‌های جدیدی در دنیای واقعی داشته باشد، زودتر با دوست خیالی خود خداحافظی می‌کند.