امیری| شهرآرانیوز - سریال‌های
شبکه نمایش خانگی این روزها بیشتر تنور شبکه‌های ماهواره‌ای را داغ کرده است تا اینکه برای عوامل این سریال‌ها سودآور باشد. این را می‌شود از جستجوی کاربران اینترنت برای آگاهی از زمان پخش سریال‌های به روز چون «
قورباغه» و «
ملکه گدایان» از فهمید. این مسئله البته تازگی ندارد و پیش از این هم به شکل‌های مختلف به سازندگان سریال‌های شبکه نمایش خانگی و فیلم‌های سینمایی داخلی ضربه زده است.
چند سال پیش سازندگان سریال‌های «رالی ایرانی» و «ساخت ایران۲» در گفت‌وگو با رسانه‌ها به این مسئله انتقاد کرده بودند و نبود قانون کپی‌رایت را عامل اصلی این معضل دانسته بودند. حالا هم با افزایش تولید سریال‌های شبکه خانگی، این انتقادها بیشتر شده است. همین چند روز پیش و در ۲۱ دی‌ماه، خبری مبنی بر شکایت تهیه‌کننده سریال «قورباغه» از ۲ شبکه ماهواره‌ای به‌دلیل پخش غیرقانونی این سریال منتشر شد. علی اسدزاده در این خبر اعلام کرده بود: «متوجه شدیم که مالک و عاملان اصلی ۲ شبکه ماهواره‌ای TV۲۴ و TEHRAN TV که مدت‌هاست با پخش فیلم‌های اکران آنلاین و سریال‌های درحال پخش شبکه نمایش خانگی، ضرر هنگفتی به تهیه‌کنندگان و صاحبان فیلم‌ها و سریال‌ها زده‌اند، در ایران هستند.»
او در بخشی از صحبت‌هایش گفته بود: «ما کاملا شگفت‌زده شدیم وقتی که فهمیدیم صاحبان کانال‌های ماهواره‌ای غیرمجاز در ایران حضور دارند و آزادانه و بدون هیچ دغدغه‌ای در ایران به تجارت مشغول هستند.»
از چه زمانی پخش سریال‌های شبکه خانگی در ماهواره باب شد؟
شبکه‌های ماهواره‌ای از قدیم فیلم‌های سینمایی جدید، سریال‌های خارجی دوبله‌شده و دیگر برنامه‌های موردعلاقه مخاطبان را پخش می‌کردند اما با پخش برخی برنامه‌های به‌روز توانسته‌اند مخاطبان بیشتری نیز جذب کنند. این محبوبیت وقتی بیشتر شد که فرصت تماشای رایگان فیلم‌ها و سریال‌هایی تازه‌تولیدشده که در روند عادی و قانونی باید برای تماشای آن‌ها پول پرداخت شود، در این شبکه‌ها فراهم شد.
این شبکه‌ها اوایل دهه ۹۰ فرصت تماشای رایگان را برای مخاطبان سریال‌هایی چون «شهرزاد» و «قهوه تلخ» فراهم کردند که مخاطبان برای تهیه قانونی آن باید به سوپرمارکت‌ها می‌رفتند و DVD آن‌ها را در کنار نیازهای روزمره خود می‌خریدند. این روند تا جایی ادامه یافت که الان می‌شود گفت بیشترشدن تولیدات شبکه نمایش خانگی نقطه‌عطفی برای شبکه‌های ماهواره‌ای شده است تا با پخش رایگان همه قسمت‌های یک سریال، مخاطبان بیشتری را جذب کنند. در حقیقت سریال‌های شبکه نمایش خانگی که با هزینه زیاد و بودجه شخصی و غیردولتی ساخته می‌شوند، این روزها لقمه آماده شبکه‌های ماهواره‌ای شده‌اند تا عاملان این شبکه‌ها در کنار پخش سریال‌های به‌روز، آگهی‌های ریزودرشت بگیرند و درآمد کسب کنند.
این مسئله درباره سریال‌هایی چون «آقازاده» و «مانکن» هم بسیار پررنگ بود، به‌گونه‌ای که با آغاز تبلیغات پخش این سریال‌ها، بسیاری از افراد منتظر بودند ببینند شبکه‌های ماهواره‌ای پخش آن را از چه زمانی آغاز می‌کنند. الان هم کافی است «پخش سریال قورباغه از ماهواره» را در گوگل جست‌وجو و نتایج را مشاهده کنید.
بیشتر بخوانید:
چرا مردم ترجیح می‌دهند سریال‌های موردعلاقه‌شان را در ماهواره تماشا کنند؟
مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای که سریال‌های به‌روز شبکه نمایش خانگی را پخش می‌کنند، به ابزار دیگری برای تماشای سریال خود نیاز ندارند. نیاز نیست وارد فرایند دانلودکردن سریال شوند که شاید از دور برای برخی مخاطبان عادی، این فرایند پیچیده هم به‌نظر برسد. نیاز نیست اینترنتشان را صرف دانلود کنند. نیاز نیست هزینه‌ای بابت خرید سریال پرداخت کنند. زیرا شبکه‌های ماهواره‌ای سریال را بدون هیچ مانعی و با کیفیت نسبی در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. انگار برای مخاطبان این شبکه‌ها هیچ‌چیز مهم‌تر از این نیست که سریال سرگرم‌کنند‌ه‌شان را به‌راحتی فشردن یک دکمه تماشا کنند.
این‌ها پاسخ‌هایی هستند که بسیاری از مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای به سؤال بالا می‌دهند، اما حقیقت و پاسخ واقعی، ناآگاهی مخاطبان از پیامدهای این عمل است؛ به‌ویژه که تلاشی هم برای آگاه‌کردن مخاطبان انجام نمی‌شود.
مخاطبان وقتی پای ماهواره می‌نشینند هیچ عذاب وجدانی برای محتوای رایگانی که دریافت می‌کنند، ندارند، زیرا اصلا نمی‌دانند این محتوا در اصل رایگان نیست. شاید در ظاهر امر ۶ تا ۱۰ هزارتومان هزینه‌ای که اگر قرار بود با پرداخت آن سریال را دریافت کنند، در جیبشان بماند، اما تصویر کالا‌هایی پرزرق وبرق که در کنار دیدن یک سریال در ذهنشان حک و ضروری‌بودنشان تلقین می‌شود، از ذهنشان پاک نمی‌شود. بلکه این تصاویر حک‌شده به سفارش‌هایی تبدیل می‌شود که درنهایت برای مخاطب و مشتری از نظر اقتصادی به‌صرفه نیست. اما چقدر درباره این مسئله به مخاطبان آگاهی داده شده است؟ با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت متوجه می‌شوید غیر از چند مطلب کوتاه در رسانه‌ها، اطلاع‌رسانی دقیقی از این فرایند نشده است؛ بنابراین ناآگاهی مهم‌ترین دلیل علاقه و اصرار مخاطبان شبکه‌های ماهواره‌ای برای استفاده از این شبکه‌هاست.
پخش رایگان سریال‌های شبکه نمایش خانگی چقدر برای شبکه‌های ماهواره‌ای درآمد دارد؟
تبلیغ مهم‌ترین و یگانه راه کسب درآمد برای شبکه‌های ماهواره‌ای است. اما تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای چطور است؟ برقراری تماس با شبکه‌های ماهواره‌ای برای دریافت اطلاعات هزینه تبلیغات تقریبا کار سختی است، زیرا معمولا شرکت‌های واسطه‌ای این کار را برای شرکت‌های ماهواره‌ای انجام می‌دهند. براساس گزارشی که روزنامه «هفت‌صبح» از یکی از شرکت‌های واسطه‌ای که برای شبکه‌های درجه یک از جمله فارسی‌وان، من‌وتو، جم و PMC با نرخ دلار ۱۱ هزار تومان تهیه کرده بود، هزینه تبلیغ یک کالا برای یک ماه، آن هم ۳ نوبت در روز ۱۴ هزار دلار برابر با ۱۵۰ میلیون تومان است که این رقم با نرخ دلار فعلی دست‌کم ۳ برابر می‌شود. در همین گزارش آمده است که هزینه تبلیغ پانزده‌ثانیه‌ای هنگام پخش یک برنامه پربیننده در صداوسیمای خودمان در همان زمان (سال ۹۷) حدود یک میلیارد و ۳۰۰ هزار تومان بوده که به‌احتمال قوی با افزایش نرخ دلار و تورم این مبلغ هم افزایش یافته است.
حالا تصور کنید شبکه‌های ماهواره‌ای درجه ۲ و ۳ هزینه‌ای کمتر از شبکه‌های ماهواره‌ای درجه یک دریافت می‌کنند که این رقم‌های بسیار پایین در مقایسه با صداوسیما سبب می‌شود تبلیغات زیادی در این شبکه‌ها پخش شود. در اینجا پخش سریال‌های به‌روز مانند سریال «قورباغه» حکم همان برنامه پربیننده تلویزیون خودمان را دارد. این را بگذارید کنار مسئله نبود فرهنگ‌سازی برای خرید قانونی سریال‌های شبکه نمایش خانگی و ببینید چطور تکه‌های این پازل یکدیگر را تکمیل می‌کنند تا فضایی برای سوءاستفاده از کالاهای فرهنگی پدید آید.
بیشتر بخوانید:
چقدر برای خرید قانونی از طریق پلت‌فرم‌های نمایش آنلاین فرهنگ‌سازی شده است؟
واژه «خرید قانونی» را فقط هنگام دانلود قانونی سریال‌های شبکه نمایش خانگی یا فیلم‌های سینمایی داخلی می‌توانید ببینید. یعنی افرادی که خودشان فرهنگ دانلود قانونی را دارند و الان هم برای خرید قانونی اقدام کرده‌اند، با این جمله یا توصیه روبه‌رو می‌شوند. در مقابل افرادی که دنبال این هستند فیلم و سریال خود را رایگان و بدون طی‌کردن مراحل قانونی دانلود کنند، با جملاتی مانند «دانلود رایگان» روبه‌رو می‌شوند.
البته پلت‌فرم‌های پخش آنلاین سریال‌های شبکه نمایش خانگی یا فیلم‌های سینمایی هم به‌شدت بر خرید قانونی تأکید می‌کنند، اما مسئله این است که کاربران این پلت‌فرم‌ها برای خرید قانونی به آنجا سرزده‌اند و نیاز مبرم برای فرهنگ‌سازی جای دیگری است. پس کجا برای این «خرید قانونی» تبلیغ شده است؟ کجا برای این کار فرهنگ‌سازی کرده‌اند؟ غیر از گله و شکایت تهیه‌کننده‌ها و عوامل سریال‌های شبکه نمایش خانگی و فیلم‌های سینمایی دراین‌باره، آیا مسئله به‌گونه‌ای دیگر مطرح شده است؟ آیا دقیقا همان‌جایی که مردم عادی برای دانلود غیرقانونی سر می‌زنند، فرهنگ‌سازی شده است؟ البته که تعدادی از سایت‌های دانلود فیلم فیلتر می‌شوند، اما نشانی دیگری پای همان صفحه فیلترشده برای کاربران وجود دارد مثل مغازه‌ای که به آن‌طرف خیابان منتقل شده باشد و این مطلب را برای آگاهی مشتریان روی تکه‌ای کاغذ پشت شیشه مغازه خالی چسبانده باشند.
این را هم بدانید که این‌ها اقدامات مهارکننده برای فعالیت سایت‌های غیرقانونی است و تاکنون برای پخش غیرقانونی فیلم و سریال در شبکه‌های ماهواره‌ای اقدامی نشده است. فرهنگ‌سازی چشمگیری هم دراین‌باره نشده است. شاید پخش برنامه‌هایی درباره خرید قانونی و مسائل شبکه‌های ماهواره‌ای لابه‌لای برنامه‌های پربیننده صداوسیما مؤثرترین ابزار برای این فرهنگ‌سازی باشد، زیرا رسانه عمومی همیشه مخاطبان زیادی را با خود همراه می‌کند که می‌تواند اثر خوبی روی آن‌ها بگذارد.
بیشتر بخوانید:
پلت‌فرم‌های نمایش آنلاین سریال‌های شبکه نمایش خانگی را بشناسید
«نماوا» و «فیلیمو» ازجمله مهم‌ترین پلت‌فرم‌هایی هستند که بسیاری از سریال‌های شبکه نمایش خانگی را به‌صورت آنلاین پخش می‌کنند. ورود به این پلت‌فرم‌ها کار آسانی است. مخاطبان می‌توانند با خرید اشتراک دوره‌ای به‌راحتی سریال‌های مورد علاقه‌شان را دریافت کنند. صفحه اصلی این پلت‌فرم‌ها معرفی کاملی را از عناوین سریال‌ها، فیلم‌های سینمایی، مستند، تئاتر و... ارائه کرده است.
«فیلیمو»، آرشیوی کامل از فیلم‌ها و سریال‌های به‌روز
فیلیمو از جمله مهم‌ترین پلت‌فرم‌های نمایش آنلاین فیلم و سریال‌های شبکه نمایش خانگی است. آرشیو بزرگ و کاملی از فیلم‌ها و سریال‌های به‌روز، دستهبندی کامل، سرعت زیاد در پخش، پیشنهادهای مرتبط و خوب برای تماشا براساس فیلمی که وارد صفحه‌اش شده‌اید و سامانه امتیازدهی داخلی به فیلم‌ها از جمله نقاط قوت این پلت‌فرم است. در مقابل، برخی مخاطبان از قیمت بیشتر و دوره طولانی برای خرید اشتراک به‌عنوان نقاط ضعف این پلت‌فرم یاد کرده‌اند.
«نماوا» و سرعت بسیار زیاد پخش
نماوا از دیگر پلت‌فرم‌های پرطرف‌دار پخش آنلاین سریال‌های شبکه نمایش خانگی است. قالب خوب، سرعت بسیار زیاد پخش، پوشش مناسب فیلم‌ها و سریال‌های نمایش خانگی، دستهبندی برای کودکان، قابلیت خرید دوروزه برای امتحان از جمله نقاط قوت پلت‌فرم نماواست. ضعیف‌بودن پیشنهادهای مرتبط با فیلم، شرایط خاص دانلود، کمبود برخی سریال‌ها و فیلم‌ها و جست‌وجوی ضعیف نیز از نظر کاربران نقاط ضعف این پلت‌فرم محسوب می‌شود.