صحبت‌های حانیه مستأجر، بانوی مدال‌آور مشهدی در مسابقات اتومبیلرانی و دارنده کاپ اخلاق را در ادامه می‌خوانید.
سعیده آل ابراهیم | شهرآرانیوز؛ اگر ردپای حضور زنان را در مسابقات اتومبیلرانی دنبال کنیم به ساراکریستین در سال ۱۹۴۹ می‌رسیم که عنوان اولین زن اتومبیل‌ران را از آن خود کرده است. امروزه به آسانی می‌توانیم فهرستی از مشهورترین رانندگان زن مسابقات اتومبیلرانی را از طریق موتور‌های جست‌وجو مشاهده کنیم. از جمله لاله‌صدیق که بانوی اول اتومبیلرانی در کشور خودمان است. او با تلاش زیاد اتومبیلرانی بانوان را در مسابقات ایرانی تثبیت کرده است.
این روز‌ها در مشهد به همت حانیه مستأجر پیست مسابقه‌ای برای خانم‌ها مهیا شده است و آن‌ها در گروهی زنانه می‌توانند تمرین کنند. او یکی از بانوان اتومبیل‌ران فعال مشهدی است که در مسابقات مختلف مقام‌هایی را از آن خود کرده و امروز همه هم و غم خود را گذاشته است تا بتواند پیست مخصوص اتومبیلرانی بانوان مشهد را برای مسابقات کشوری آماده کند. او هم‌چنین معتقد است چنانچه بانوان بتوانند در کنار رانندگی مشکلات فنی ماشینشان را تشخیص دهند، از خسارت‌های مالی جلوگیری می‌شود.
پدر اولین مربی‌ام بود
هیجان سرعت چیزی بود که با او زاده شده بود و همین موضوع پیش از اینکه به ده‌سالگی برسد رانندگی را برایش جذاب‌تر از بازی‌های کودکانه کرده بود. هر وقت سوار خودرو پدرش می‌شد، نمی‌توانست چشم از پدال‌ها و فرمان بردارد. تمایلش به رانندگی چیزی نبود که بتواند آن را کنترل کند. به همین دلیل، پیش از رسیدن به سن شناسنامه‌ای مجاز، پشت رول نشست.
از یازده‌سالگی کنار دست پدر رانندگی کرد و کم‌کم چم و خم چهارچرخ زیر دستش آمد. از زمانی که به یاد داشت، عشق به ماشین رهایش نکرده بود. به همین دلیل، همان روز‌هایی که در کنار پدر و در مسیر‌های خلوت و بدون تردد رانندگی می‌کرد، شرکت در یک مسابقه رانندگی در آینده را در ذهن خودش قطعی کرده بود. حانیه‌مستأجر دهه هفتادی و اصالتش مشهدی است.
البته او را از کودکی بیش از حانیه به نام شادی صدا کرده‌اند. از یازده‌سالگی کم و بیش به طور کامل رانندگی را بلد بود، اما گواهی‌نامه نداشت. او از دوران کودکی، رشته‌ای را انتخاب کرده بود که میان بانوان چندان شایع نبود. اما حالا او ۴ سالی می‌شود که در مسابقات پیست شرکت کرده و حرفه‌ای‌تر از قبل این رشته را دنبال می‌کند. خوش‌برخورد است و حتی شور و هیجان سرعت و رقابت در لحن صحبتش محسوس است. حالا او یکی از بانوانی است که در پیست سرعت مشهد فعال هستند. یک خودرو ۴۰۵ نقره‌ای از همان هجده‌سالگی همدم روز‌های شرکت در پیست و هیجان و استرس راند‌های مسابقه اوست.
اسمش را «سزار» به معنای قدرتمند و جنگجو گذاشته است و خاطرات خوش زیادی در مسابقات با هم رقم زده‌اند. حانیه تک‌دختر خانواده بود و برای ورود به این رشته و البته اینکه درس را رها کرد، با مقاومت خانواده هم رو‌به‌رو شد، اما انگار کتاب زندگی‌اش را از پیش نوشته بود و می‌دانست که این مقاومت‌ها یک روزی به پایان می‌رسد. «پدرم کارمند بانک بود، اما نمی‌دانم این عشق ماشین از کجا در دل من ایجاد شده بود. به همین دلیل، بعد از دیپلم، خیلی سریع برای دریافت گواهی‌نامه اقدام کردم.
خانواده‌ام ابتدا نگران بودند، اما پدرم که روحیه من را می‌شناخت، می‌گفت وقتی به رشته اتومبیلرانی علاقه‌مندم، همان را ادامه بدهم و البته مشوق من در رانندگی هم بود.» میان آشنایان و خویشاوندان کسی نیست که سراغ رشته اتومبیلرانی رفته باشد، اما این رشته مانند یک آهن‌ربا او را به خودش جذب کرد. «حتی پدرم در رانندگی محتاط است. اوایل اگر می‌خواستیم جایی برویم، سوار ماشین من نمی‌شد و ترجیح می‌داد با تاکسی بیاید، چون به نظر او رانندگی من پرخطر بود. مادرم هم از رانندگی‌ام می‌ترسید، اما حالا دیگر این‌طور نیست.»
جای سرعت و هیجان رانندگی فقط در پیست است
چند روز بیشتر از تولد هجده‌سالگی‌اش رد نشده بود که آزمون داخل شهری را در همان مرتبه اول قبول شد. اما این چیزی نبود که او را راضی کند و از همان روز‌ها شروع به تحقیق برای شرکت در مسابقات و پیست کرد. «قبل از اینکه در پیست شرکت کنم، علاقه به سرعت با من همراه بود و برخی اوقات در خیابان‌ها با سرعت رانندگی می‌کردم. مشتاق بودم، اما متأسفانه کارم خیلی اشتباه بود. همین موضوع برایم دردسرساز شد و تصادف کردم. به یاد دارم ماشینم در بولوار وکیل‌آباد ۳ بار دور خود چرخید و در نهایت به نرده‌های کنار بولوار برخورد کرد و ایستاد. خوشبختانه برای دیگران و خودم آسیب خاصی اتفاق نیفتاد، اما باعث شد زودتر برای شرکت در مسابقات اقدام کنم و متوجه شدم جای سرعت و هیجان رانندگی فقط در پیست است.»
سال ۹۶ طی پرس‌و‌جویی که درباره پیست کرده بود به این نتیجه رسید که نیاز به ثبت‌نام و پرداخت هزینه سالانه دارد. آن زمان ۲۰ سال داشت و اوایل از ترس اینکه خودرواش در تمرین صدمه ببیند، دست و دلش به این کار نمی‌رفت، اما در نهایت، زور عشق به پیست و هیجان، به ترس او چربید. تمرین را شروع کرد و به قدر یک سال تجربه کسب کرد. «بعد از آن مدت، قرار بود مسابقه‌ای برگزار شود و من تصمیم گرفتم که در آن شرکت کنم و این آغازی برای شروعی دوباره بود.»
اسلالوم در نزد زنان بیشتر هوادار دارد
بعضی از بانوان به پیست می‌آیند، اما آن را خیلی دنبال نمی‌کنند و کارشان را مقطعی ادامه می‌دهند. بعد از چند ماه این کار را کنار می‌گذارند، زیرا با مشکلات و خطرات آن از نزدیک آشنا می‌شوند. کتمان‌ناپذیر است که مسابقات سرعت ممکن است امنیت جانی بانوان را در حین مسابقه به خطر بیندازد. البته این مسئله به علت نبود تجربه است. «به نظرم، باید توضیح دهیم که مسابقه است و گاهی ماشین‌ها با هم برخورد می‌کنند.
گاهی هم باید برای ماشین هزینه کرد. به همین دلیل است که در رشته سرعت، هنوز در کشور جز تعداد بسیار اندک‌شماری از بانوان، کسی دیگر فعال نیست. در استان‌هایی مانند یزد، کرمان، اصفهان بانوانی در رشته اسلالوم یعنی همان رانندگی با مانع فعال هستند که حرکات نمایشی انجام می‌شود. در این مسابقات زمان مهم است و زنان چندان به سرعت علاقه‌مند نیستند.»
هزینه‌ها و اعتماد به نفس پایین دلایل عدم حضور زنان در پیست
او شوق به پیست را توانسته است به خویشاوندان هم سرایت بدهد و در مسابقه اخیر، ۲ نفر از بانوان فامیلشان را نیز با خود همراه کرد. علاوه بر این، بانوان زیادی به عنوان تماشاچی مسابقه‌های اتومبیلرانی را دنبال می‌کنند و مستأجر معتقد است که اگر بستر امنی فراهم شود، خیلی از این بانوان می‌خواهند به پیست بیایند. «دلایل دیگری که بانوان کمتر سراغ پیست می‌آیند هزینه‌های بالا و اعتمادبه‌نفس پایین خودشان است. به نظر من، کسی که وارد رشته اتومبیلرانی می‌شود باید تصادف، هزینه و موارد دیگر را به جان بخرد. در این رشته اگر بترسیم، جای پیشرفتی نداریم.»
شرکت در پیست، شرط ازدواج
همه‌چیز در زندگی او حول محور عشق به خودرو و پیست می‌چرخد آن‌قدر که شرط ازدواج او با همسرش این بود که بعد از ازدواج هم بتواند در مسابقات شرکت کند. البته همسر او که نیز در پیست و رشته درگ (مسابقه شتاب) حضور دارد آن را پذیرفت. «هروقت خسته می‌شوم، همسرم شرطِ ازدواجمان را یادآوری می‌کند و به من انگیزه می‌دهد. او مشوق خوبی است به‌ویژه به این دلیل که معتقد است پیست بانوان می‌تواند یک قدم بسیار مهم در ورزش استان باشد. شرایط اقتصادی بانوان را کمی محتاط کرده است، اما به نظر می‌رسد هنوز هم افرادی هستند که دلشان می‌خواهد سرعت را در فضایی زنانه تجربه کنند.»
شرکت در رشته اتومبیلرانی به صورت حرفه‌ای هزینه‌بر است و مستأجر به طور میانگین هر ۲ ماه، چهار حلقه لاستیک خودرو خود را تعویض می‌کند و جدا از آن هزینه‌های موتور، بدنه و زیبایی خودرو هم در جای خود باقی است. «خیلی دوست داشتم که مکانیک خودرو شوم یا اینکه بتوانم کلاس‌هایی برای آموزش مسائل فنی برای بانوان بگذارم. همسرم مکانیک است و خیلی از کار‌ها را به من هم یاد می‌دهد. یکی از برنامه‌های زندگی‌مان این است که در آینده یک مکان برای خدمات خودرو ایجاد کنیم و بتوانیم با هم کار کنیم.
من و همسرم رابطه بسیار نزدیکی با هم داریم و این درک متقابل باعث شده است ایشان با مشکلاتی که خانم‌ها هنگام رانندگی ممکن است با آن برخورد کنند آشنا باشد. این روز‌ها به‌وضوح می‌توانیم ببینیم که بانوان زیادی در خیابان با ماشین شخصی خودشان رفت‌وآمد می‌کنند و دیگر شرایط مثل گذشته نیست که کسی از رانندگی یک زن تعجب کند. اگر در کنار رانندگی، زنان خیلی زود متوجه نقص فنی ماشین خودشان هم شوند و برای رفع آن مراجعه کنند، خسارت‌های مالی کمتری هم خواهند دید.
من خیلی علاقه‌مندم که در کلاس مسابقه بتوانم شرایطی داشته باشم که درباره برخی فنون مکانیکی خودرو به خانم‌ها آموزش‌هایی را بدهم. گاهی حتی افراد می‌توانند از صدای موتور ماشینشان هم متوجه عیب فنی آن بشوند. در کلاس‌های آموزش رانندگی فقط یک سری مسائل تئوری که در ذهن هم نمی‌ماند گفته می‌شود، اما راننده باید بداند در چه شرایطی سوار ماشین می‌شود. حتی بسیاری از جزئیات در خرید ماشین هم تأثیر دارد و فقط ظاهر و رنگ و سال ساخت اهمیتی ندارد که بانوان باید به آن دقت داشته باشند.»
مستأجر پیش از اینکه وارد این رشته شود، خیلی شنیده بود که این کار درآمدی ندارد. با این حال، معتقد است این پولی است که برای رسیدن به خواسته و هدفش صرف کرده است و به مرور زمان می‌تواند جایگاه خودش را پیدا کند: «هنوز هم گاهی چنین صحبت‌هایی را می‌شنوم. برخورد‌های فامیل با من نه خیلی منفی و نه خیلی مثبت است، اما برای من هدفم مهم است که اکنون شرکت در مسابقات سرعت کشوری است و بعد از آن به جهانی هم فکر می‌کنم.»
مانند هر چیز دیگری که امسال دستخوش کرونا قرار گرفت، پیست ثامن مشهد در شاندیز هم که تنها پیست این شهر است و مسابقات دریفت، اسلالوم، سرعت، موتورسواری و ... را برگزار می‌کند، حدود ۶ ماه تعطیل بود. «در این مدت که پیست تعطیل بود، افسردگی گرفته بودم. زمانی که خودرو را برای تعمیر می‌برم، انگار چیزی در زندگی‌ام کم است.»
امنیت پیست‌های ایران در مقایسه با جهان کم است
مستأجر می‌گوید امنیت پیست‌هایی که در ایران داریم در مقایسه با پیست‌های جهانی صفر است، اما اگر بخواهیم پیست‌های داخل کشور را مقایسه کنیم، پیست آزادی تهران و بعد از آن پیست ثامن مشهد بهتر و حرفه‌ای‌تر هستند. «زمانی که در پیست تمرین می‌کنیم، خبری از استقرار تیم اورژانس نیست مگر اینکه مسابقه داشته باشیم، اما خوشبختانه تا به حال که در مسابقات شرکت کرده‌ام، اتفاق خاصی نیفتاده است که نیاز به اورژانس و آتش‌نشانی باشد.»
او تا به حال ۲ مورد رتبه سوم، یک مورد رتبه دوم در کلاس بانوان و یک کاپ اخلاق را در مسابقات به خود اختصاص داده است که البته کاپ اخلاق برای او ارزشمند است، زیرا افرادی را دیده است که در حین مسابقه خودرو رقیب خود را ناکار می‌کنند تا نتواند به رقابت ادامه دهد یا حتی بعد از پیست، دعوا راه می‌اندازند، اما مستأجر تنها هدفش مسابقه در شرایطی عادلانه است.
او می‌خواهد اگر شرایط جسمانی بدنش اجازه بدهد تا پنجاه سالگی یا بیشتر به مسابقات اتومبیلرانی ادامه بدهد. اما این تصمیم هم ملزم به شرایط زندگی اش است، زیرا مادرانگی برای او اهمیت دارد. می‌خواهد همسرش همیشه در کنارش باشد و برای هر برنامه‌ای، هردو تصمیم می‌گیرند؛ بنابراین اهداف و آرزوهایشان یکی است و تا جایی که در کنار هم هستند، این راه را با یکدیگر ادامه می‌دهند. «زمانی که اولین بار مقام آوردم، از شوق می‌خواستم گریه کنم. هنوز هم زمانی که رتبه می‌آورم در پوست خودم نمی‌گنجم. راستش شوهرم هم به اندازه خودم خوشحال می‌شود.»
الگوی او در مسابقات اتومبیلرانی، لاله صدیق است که اولین بانوی اتومبیل‌ران ایران محسوب می‌شود، بانویی که در مسابقات جهانی نیز شرکت کرده است. صدیق نیز اوایل، شنیدن صحبت‌ها درباره دست‌فرمان بانوان را سخت‌تر از شرکت در مسابقات می‌دانست. «این روز‌ها دیگر بانوان در بسیاری از رشته‌های ورزشی و علمی فعال هستند. به‌ویژه در سال‌های اخیر آمار دانش‌آموخته‌های دانشگاهی، خود، نشان‌دهنده این حضور اجتماعی است. دست‌کم من هیچ مانعی نمی‌بینیم که یک زن نتواند به آنچه علاقه دارد برسد. در مشهد همه شرایط برای حضور بانوان در رشته‌های مورد علاقه شان فراهم است. اگر پشتکار وجود داشته باشد، همسران بهترین همراهان خواهند بود.
هم‌اکنون هم برای ورود به پیست بانوان، هیچ محدودیتی نگذاشته‌ایم. هر کسی با هر ماشینی می‌تواند در کلاس‌بندی ماشین‌ها شرکت کند. البته ماشین باید از نظر فنی آماده باشد. نیازی نیست بانوان به محض وارد شدن به این رشته هزینه خیلی سنگینی را متقبل شوند. این روز‌ها در شرایط همه‌گیری کرونا، برخی عضو گیری‌ها در پیست بانوان با تأخیر انجام می‌شود، اما امید می‌رود در آینده نزدیک، با رفع بحران همه‌گیری، مسابقات بانوان از سر گرفته شود.»