در ششمین سالگرد درگذشت مرحوم نورمحمد‌درپور با پسرش فاروق درپور و حسینعلی مردانشاهی پژوهشگر موسیقی درباره آلبوم «دردانه» و ویژگی‌های موسیقی این استاد بزرگ صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
شکیبا افخمی‌راد | شهرآرانیوز - ۲۸ اسفند ششمین سالگرد درگذشت نورمحمد درپور، استاد برجسته موسیقی مقامی خراسان است. هنرمندی از اهالی روستای «سرخ‌سرا» از توابع باخرز (تربت‌جام) که ۷۷ سال از عمر هشتاد‌وسه‌ساله‌اش را صرف موسیقی مقامی کرد و با نوای ساز دوتار و صدای شیوایش به روایت داستان‌های اسطوره‌ای و عرفانی بسیاری پرداخت. آثاری که از او به جای مانده همچنان نیز مورد توجه علاقه‌مندان به موسیقی است.
یکی از آخرین آلبوم‌هایش که «دردانه» نام دارد امسال در اختتامیه سی‌وششمین دوره جشنواره موسیقی فجر دیپلم افتخار بهترین خوانندگی موسیقی نواحی را کسب کرد تا جایگاه این استاد بزرگ موسیقی مقامی بار دیگر به همه یادآوری شود. در ششمین سالگرد درگذشت مرحوم نورمحمد‌درپور با پسرش فاروق درپور و حسینعلی مردانشاهی پژوهشگر موسیقی درباره آلبوم «دردانه» و ویژگی‌های موسیقی این استاد بزرگ صحبت کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
زنده شدن یاد استاد
فاروق درپور که خود به همراه گروهش «انوار تربت‌جام» در سی‌وششمین دوره جشنواره موسیقی فجر اجرا داشت درباره برنده شدن آلبوم پدرش در این رویداد می‌گوید: زمانی که با من تماس گرفتند و این خبر را دادند، اشک شوق ریختم و یاد این بیت از سعدی افتادم که «سعدیا مرد نکو نام نمیرد هرگز/مرده آن است که نامش به نکویی نبرند» شش سال از فوت استاد نورمحمد درپور می‌گذرد، اما این اتفاق دومرتبه یادشان را زنده کرد و آلبومی که چند سال قبل خوانده بودند دوباره سر زبان‌ها افتاد. به نظر من این یعنی استاد نورمحمد درپور زنده است.
او یادآور می‌شود: آلبوم «دردانه» شامل ۶ داستان عرفانی است که در سال‌های آخر عمر پدر با حس و حال عالی ضبط شد. زمان انتشار هم این اثر خیلی معروف شد و بسیاری از من می‌پرسیدند که از کجا می‌توانند آن را تهیه کنند. از روزی هم که «دردانه» جایزه جشنواره فجر را دریافت کرده باآنکه خودم نتوانسته‌ام تبلیغی انجام دهم و دوباره این اثر را بازنشر کنم، چندین نفر با من تماس گرفته‌اند و به دنبال آلبوم بوده‌اند. فرزند ارشد استاد درپور باور دارد که دریافت جایزه فجر، باعث می‌شود آلبوم «دردانه» شنونده‌های بیشتری پیدا کند.
این هنرمند با اشاره به سبک اجرایی نورمحمد درپور یادآور می‌شود: مرحوم پدرم در ۷۷ سال سابقه هنری‌اش مبلغ دینی با زبان موسیقی بود. موسیقی‌ای که او می‌خواند متفاوت از دیگر موسیقی‌های هنرمندان تربت جام بود. هر آنچه می‌خواند در مدح خدا و پیغمبر و ائمه بود و به دل تمام علمای بزرگ هم می‌نشست. در واقع حتی علمای سختگیر هم نمی‌توانند از موسیقی مرحوم درپور ایراد بگیرند. او خاطرنشان می‌کند: همین موسیقی معنوی که استاد اجرا می‌کرد من را به سمت این هنر کشاند وگرنه این کار برای من فایده اقتصادی ندارد.
بزرگ‌ترین روایتگر موسیقی منطقه
حسینعلی مردانشاهی ویژگی شاخص موسیقی استاد درپور را روایتگری می‌داند و از او به عنوان روایتگر بزرگ موسیقی منطقه یاد می‌کند.
به گفته این پژوهشگر بیشتر اجرا‌های موسیقی منطقه تبدیل به اجرای هنری شده‌اند یعنی هنرمند قطعه‌ای از یک مقام را می‌نوازد و به ریشه تاریخی آن کمتر می‌پردازد. اما استاد درپور جزو معدود افرادی بود که روایتگری می‌کرد یعنی داستان اجرا را می‌گفت و براساس آن داستان هم حال وهوایش تغییر می‌کرد. این تغییر نیز باعث شکل‌گیری اجرای بداهه متفاوتی می‌شد که ما صرفا آن را برای اولین و آخرین‌بار می‌دیدیم. مردانشاهی خاطرنشان می‌کند: مرحوم درپور به هنرمندی و زیبای هرچه تمام قطعات را اجرا می‌کرد که ریشه در شخصیتش داشت. او باآنکه سواد دانشگاهی نداشت، حافظه‌ای قوی داشت و شعرها، روایت‌ها و داستان‌های زیادی را حفظ بود.
او با اشاره به شخصیت چندوجهی استاد درپور یادآور می‌شود: استاد فردی با استعداد، با فرم صدایی منحصربه‌فرد، برآمده از زندگی روستایی و فعال بود که به‌دلیل اخلاق خوبش با شخصیت‌های بزرگ موسیقی و دینی و حلقه‌های ذکر و عرفانی منطقه ارتباط داشت. همچنین پنجه خاص و منحصربه‌فردی هم داشت که متفاوت با دیگر استادان بود. در واقع فرم اجرایی‌اش بیشتر شبیه تنبورنوازان بود. همه این موارد شخصیتی به نام نورمحمد درپور را شکل می‌داد که بسیار حرفه‌ای می‌توانست کارش را به نمایش بگذارد. به گفته این پژوهشگر استاد درپور هر فردی را فرصتی برای انتقال موسیقی، آگاهی و عرفان می‌دانست و باتمام وجود داشته‌هایش را به علاقه‌مندان ارائه می‌داد.
مردانشاهی می‌گوید: درپور در اجرای داستان‌ها و روایت‌ها به جهان‌بینی خاصی رسیده بود و بخش بزرگی از حرف‌هایش تازه بود. به طوری که شما می‌توانستید لحظه‌به‌لحظه از آن استفاده کنید. به باور او شاهکار استاد درپور پیوند عرفان و موسیقی بود که خروجی‌اش تبدیل به اجرایی سراسر شور می‌شد.
حفظ روایت‌ها
مردانشاهی با اشاره به ضبط شدن اجرا‌های درپور خاطرنشان می‌کند: استاد روایت‌های مختلفی را به شکل آوازی در نوار کاست ارائه کرد که شاخص‌ترین تلاش برای حفظ این روایت‌ها بود. در واقع اگر فردی مثل استاد درپور به این روایت‌ها نمی‌پرداخت ما شاید خیلی از آن‌ها را از دست می‌دادیم.
او درباره آلبوم «دردانه» یادآور می‌شود: در این آلبوم که از آخرین اجرا‌هایی درپور است نیز به بحث روایتگری پرداخته شده است. روایت‌های زیبایی، چون لیلی و مجنون، داستان مرغ و حضرت موسی (ع)، اسکندر و دیگر مشاهیر، جدایی حضرت یعقوب (ع) و حضرت یوسف (ع) و داستان حضرت خدیجه و حضرت محمد (ص) قرار گرفته که پیشنهاد می‌کنم علاقه‌مندان آن‌ها را گوش کنند. به گفته این پژوهشگر اینکه آلبوم «دردانه» به عنوان اثر برتر در جشنواره انتخاب شد، اتفاق مبارکی است، اما شاید فقط در کشور ما باشد که یک آلبوم بعد از درگذشت یک استاد شاخص به عنوان اثر برگزیده شناخته می‌شود.