مرتضی اخوان | شهرآرانیوز؛ مردمان ساکن در ۱۲۰ هکتار از پهنه ۳۰۳ هکتاری محلات شهید آقامصطفی خمینی، عمار یاسر و شهرک شیرین چشمشان به ۱۸۰ هکتار زمین‌های خالی این منطقه است، اما دریغ از یک فضای ورزشی که برای استفاده عمومی این مردم شریف منطقه کم‌برخوردار در نظر گرفته شده باشد. کافی است از بزرگراه بسیج کمی به راست بزرگراه بگیرید و وارد محله شهید آقامصطفی خمینی شوید؛ محله‌ای که سمت راستش را دیواره پادگان پدافند هوایی شمال‌شرق گرفته و سمت چپش خانه‌های مسکونی است.
از ابتدای این خیابان تا آقامصطفی ۴۰ فقط یک سالن ورزشی متعلق به آموزش‌وپرورش است. البته از زمین‌های ورزشی داخل پادگان هم نباید گذشت که الحق‌والانصاف بسیار مجهز و مدرن است، اما شاید استفاده عمومی و رایگان برای مردم نداشته باشد. در محله عمار یاسر هم که خبر از هیچ است و هیچ! البته زمین خاکی واقع در عمار یاسر از قدیمی‌ترین زمین‌های خاکی فوتبال مشهد است که حالا درست در وسط تقاطع غیرهم‌سطح مصلی قرار گرفته است.
درباره تاریخچه محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر، ۲ محله قدیمی مشهد
قبل از انقلاب اراضــــــــی آستان‌قدس در دست فردی به‌نام حاج‌اکبر قصاب بود که در آن باغداری و زراعت می‌کرد و بعد‌ها کوی آقامصطفی خمینی به باغ آلبالویی، زمین‌های غلامحسین صادق، گاوداری‌های محمدآباد و قنات‌های آن شهره و شناخته شد. اراضی آقامصطفی در ادامه زمین‌های طرق محسوب می‌شود. اول انقلاب مردم خودسرانه زمین‌های اول کوی آقامصطفی خمینی را تصاحب و شروع به خانه‌سازی کردند که از محل تعمیرگاه قطارشهری موجود شروع می‌شد و تا مسجد ابوالفضلی‌ها ادامه داشت و به مفت‌آباد معروف بود.
مفت‌آباد تا سیم‌خاردار پدافند شمال‌شرق امام‌رضا (ع) ادامه داشت. بعد از گذشت مدتی از اجرای طرح صدمتری، دور پدافند شمال‌شرق امام‌رضا (ع) به‌صورت کامل دیوارکشی شد. درب اصلی پادگان از میدان طیاره یا فرودگاه قدیم باز می‌شد، اما درب سازمانی پدافند هوایی در دهه ۷۰ با توافق اهالی، مقابل میدان که اکنون ماکت هواپیما در آن وجود دارد، باز شد. در محله آقامصطفی خمینی چند قنات وجود داشت که اراضی آن با همین قنات‌ها آبیاری می‌شد. نام قدیم محله آقامصطفی خمینی، گل ختمی بوده است.
قدمت محله ۴۵ سال و مساحت آن ۴۵۰ کیلومترمربع است. در تقسیمات و مطالعات، عمار یاسر بخشی از کوی آقامصطفی به‌حساب می‌آید، اما مردم ساکن محلی اینجا را به‌عنوان بخشی جدا به‌نام عمار یاسر می‌شناسند که قدمتی طولانی‌تر از منطقه آقامصطفی دارد و بخشی از مصلی بوده است که با راه‌افتادن صدمتری، این بخش از آن جدا شده است. به‌گفته اهالی، در این قسمت ساخت‌وساز‌ها شبانه و بدون مجوز ایجاد شده است.
ضلع غربی محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر و صدالبته ضلع شرقی آن بار بزرگراه بسیج و پادگان پدافند هوایی شمال‌شرق محصور است؛ حصار سختی که این محلات را به حاشیه‌ای پرداستان بدل کرده است. سالن ورزشی، زمین‌های خاکی و حتی زمین چمن پدافند روی نقشه خودنمایی می‌کند و از آن‌طرف آموزش‌وپرورش و آموزش‌وپرورش استثنایی در این منطقه ۲ سالن دیگر هم دارند، اما استفاده از همه این مجموعه‌ها برای مردم کم‌برخوردار منطقه مستلزم پرداخت پول است و همین کار را سخت می‌کند. به‌عبارتی بهتر این سبب می‌شود تا مردم معمولی محله نتوانند از این امکانات ورزشی بهره بگیرند و سالن‌ها و حتی استخر بیشتر در اختیار گروه‌های ورزشی بالای شهر قرار بگیرد!
کارشناس تربیت‌بدنی شهرداری منطقه ۶ درباره کمبود زمین ورزشی در محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر می‌گوید: حقیقت آن است که هیچ زمینی وجود ندارد، وگرنه مطمئن باشید ما کاربری آن زمین را ورزشی می‌کردیم. احسان حسن‌نژاد می‌افزاید: زمین‌های خالی منطقه متعلق به آستان‌قدس است و ماهم تلاش زیادی کردیم تا آن‌ها را راضی کنیم که این زمین‌ها را در اختیار ما بگذارند تا از آن یک فضای ورزشی مناسب برای استفاده جوانان محله آماده کنیم. وی خاطرنشان می‌کند: تنها زمین خالی، همین زمین نبش آقامصطفی ۴۰، میدان پدافند بود که ما بلافاصله آن را به یک زمین برای والیبال و بسکتبال اختصاص دادیم و دورش را فنس‌کشی کردیم.
با گشتی روی نقشه منطقه به‌راحتی می‌توان وضعیت زمین‌های خالی و رهاشده‌ای را مشاهده کرد که می‌تواند به‌جای آنکه به مکانی برای بزه‌های اجتماعی بدل شود، جایی برای ورزش باشد؛ زمین‌هایی که عمدتا متعلق به آستان‌قدس‌رضوی است و بقیه آن‌ها هم به‌ظاهر مالک خصوصی به‌نام «رستگار» دارد. مالکی که به‌گفته اهالی محله ۴۰ سال پیش حامی تیم فوتبال محله بوده است، اما حالا از او خبری نیست و زمین‌هایش به امان خدا رها شده‌اند. چشم امید اصلی اهالی منطقه به آستان‌قدس‌رضوی و سیاست‌های محرومیت‌زدایی و توجه ویژه به بخش حاشیه شهر است که در سال‌های گذشته ازسوی تولیت این آستان بنا بر فرمایشات مقام معظم رهبری در دستورکار قرار گرفته است و امید می‌رود توجه ویژه‌ای هم به مقوله ورزش حاشیه شهر داشته باشند و با اختصاص زمینی به امر ورزش محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر، به حل این مسئله کمک کنند.
درددل‌های مردم محله عمار یاسر و شهید آقامصطفی خمینی درباره کمبود امکانات ورزشی و جوانانی که به‌سمت بزه‌های اجتماعی کشیده می‌شوند
همه‌شان با آب‌وتاب صحبت می‌کنند. یکی از گذشته‌های پرمشقتی می‌گوید که پشت سر گذاشته‌اند و دیگری دغدغه فردایی را دارد که هیچ روشن نیست. اهالی محله عمار یاسر و شهید آقامصطفی خمینی دغدغه ورزشی دارند که می‌تواند جای بزه‌های اجتماعی را در محله‌شان بگیرد، اما گویا مسئولان به تنها موضوعی که توجه نمی‌کنند، همین است!
حاج‌محمد محمدرضایی موسپید ورزشی محله عمار یاسر است که خیلی‌ها خانواده او را صاحبان اصلی زمین خاکی قدیمی محله می‌دانند که حالا درست وسط تقاطع غیرهم‌سطح مصلی قرار گرفته است؛ زمینی که همه خاطرات ورزش جوانان دیروز محله است و امروز به حسرت همان جوان‌های حالا دیگر پابه‌سن‌گذاشته برای آینده فرزندانشان بدل شده است. محمدرضایی شصت‌وچهارساله می‌گوید: ۱۰ سال است که دیگر هیچ ورزشی در محله نیست. قبلا بچه‌های محله ما در همین زمین تمرین می‌کردند و یکی‌دو نسل توانستند اینجا فوتبالیست شوند؛ اما امروز دیگر چیزی به‌نام ورزش باقی نمانده است. مجتبی مزدورکار گل‌ختمی چهل‌وهفت‌ساله داستان تملک زمین خاکی را می‌گوید که به‌ادعای اهالی محله به‌همت حاج‌اسدا... رضایی برای ورزش جوانان محله مانده است. او می‌گوید: اول انقلاب گردن‌کلفت‌های محله می‌آمدند و هرکسی یک‌تکه زمین را برمی‌داشت، دورش دیوار می‌کشید و صاحب می‌شد.
گوش‌به‌گوش به حاج‌اسدا... که بزرگ‌تر محله بود رسید. گفتند حاجی برو که میدان فوتبال را دارند صاحب می‌شوند. او هم خیلی عاشق فوتبال بود؛ چون بچه‌هایش هم فوتبالی بودند به آن اهمیت می‌داد. حاج‌اسدا... با موتورش به زمین می‌آید و می‌بیند هرکسی برای خودش دارد یک‌تکه زمین را می‌سازد. تا حاج‌اسدا... از موتور پایین می‌آید و صدایش را بلند می‌کند، همه فرار می‌کنند. همه حاجی را می‌شناختند و می‌دانستند بزرگ‌تر محل است. وی با اشاره به استعداد‌هایی که از دل این زمین خاکی بیرون آمدند، اظهار می‌کند: خیلی در این محله استعداد داشتیم؛ خداداد عزیزی، خلیل غلامی، خداداد کرد. خلیل یک موتور داشت که خداداد را ترکش سوار می‌کرد و باهم از این زمین به آن زمین می‌رفتند. مجتبی که به مجتبی پهلوون میان هم‌محلی‌ها مشهور است، خاطرنشان می‌کند: در این زمین خاکی خداداد عزیزی، رضا عنایتی و خیلی از فوتبالیست‌های خوب جدید و قدیم بازی کردند.
حاج‌محمدرضایی حرف‌های مجتبی را تکمیل می‌کند و می‌گوید: زمانی تیم ابومسلم در دوره ما با بازیکنانی، چون مرحوم محمد اعظم، سعید صیامی و... به این زمین آمد و با ما بازی کرد. خانم زرندی که از فعالان ورزش بانوان محله است، اضافه می‌کند: آن‌موقع که خداداد به زمین خاکی محله ما می‌آمد، می‌خواستیم برویم بازی‌هایشان را ببینیم، اما، چون بازیکنان لباس عوض می‌کردند، پدرم نمی‌گذاشت ما برویم. حسین‌آقا نخعی شصت‌ویک‌ساله که تا اینجا ساکت بود، می‌گوید: این زمین قدمتی حدود چهل‌وپنج‌پنجاه سال دارد و برای اینکه به یک زمین فوتبال خاکی مناسب تبدیل شود، زحمات زیادی در آن کشیده شده است.
مجتبی پهلوون اضافه می‌کند: آن‌قدر برای این زمین با بیل و فرقان زحمت کشیدیم و زمین را کندیم تا برای فوتبال بچه‌های محله آماده شود. ساکنان محله وقتی با این پرسش روبه‌رو می‌شوند که آیا برای جایگزین زمین خاکی قدیمی اقدامی شده است و اصلا زمین خالی وجود دارد، می‌گویند: تقاطع غیرهم‌سطح مصلی برای کاهش بار ترافیکی خیلی اتفاق خوبی است، اما باید یک زمین جایگزین برای ورزش بچه‌های این محله در نظر گرفته شود. خانم زرندی می‌گوید: اینجا زمین خالی زیاد است. فقط همه‌اش در تملک آستان‌قدس است و باید آستان‌قدس در این کار خیر پیش‌قدم شود. وی اضافه می‌کند: به‌عنوان نمونه بین بسیج ۱۴ و ۱۶ یک زمین خالی وجود دارد که متعلق به آستان‌قدس است و می‌تواند مجوز بدهد تا شهرداری آنجا را تغییر کاربری بدهد و برای امر ورزش استفاده شود.
یکی از ساکنان محله ادعا می‌کند برای ۱۵ هزار نفر جمعیت این ۳ محله، این سطح از امکانات ورزشی واقعا کم و هیچ است. مجتبی مزدورکار گل‌ختمی با اشاره به لزوم توجه به ورزش در منطقه برای جلوگیری از رفتن جوانان به‌سمت آسیب‌های اجتماعی، خاطره‌ای تلخ بیان می‌کند: چندسال پیش یکی از بچه‌های محله که فوتبالیست خوبی هم بود و در تیم محله بازی می‌کرد، بعد از آنکه زمین را از ما گرفتند و بچه‌ها دیگر جایی برای تمرین نداشتند، به‌سمت اعتیاد کشیده شد. چندی بعد در یک خانه و در دعوا به قتل رسید و قاتلش را هم اعدام کردند. جالب آنکه خواهرزاده‌های همین آدم مدال‌آور ورزشی هستند! زرندی در تکمیل حرف‌های گل‌ختمی می‌گوید: اگر ورزش باشد، انرژی این جوان‌ها به‌سمت کار خلاف کشیده نمی‌شود.
نمای یک
این تنها زمین فنس‌دار روباز محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر است؛ زمینی که برای والیبال و بسکتبال خط‌کشی و طراحی شده و شهرداری منطقه ۶ آن را در اختیار مردم محله قرار داده است. البته این زمین هنوز افتتاح نشده و فعلا شرایط کرونایی در‌های آن را بسته نگه داشته است؛ زمینی که دقیقا در انتهای محله شهید آقامصطفی خمینی و عمار یاسر قرار دارد.
نمای دو
سایه‌بان نیمکت ذخیره‌های زمین خاکی قدیمی محله اکنون ویران شده است؛ سایه‌بانی که یک عمر فوتبالی‌های محله با آن خاطره داشتند. نیمکت حالا درست در طرح اتوبان‌سازی شهری قرار گرفته است و این ساخت‌وساز می‌تواند به کاهش بار ترافیکی کمک کند، اما هنوز جایگاه جانشینی برای آن در نظر گرفته نشده است. البته نبود مالکیت زمین مناسب برای این مسئله هم دلیل اصلی آن است.
نمای سه
زمین خالی کنار پارک خطی بسیج هم‌جوار مسکن مهر محله، جان می‌دهد برای یک زمین ورزشی روباز؛ زمینی که بلوکه‌های تملک شهرداری پای آن است، اما کارشناس تربیت‌بدنی شهرداری می‌گوید مالکیت این زمین‌ها در اختیار آستان قدس است. تضاد جالب این زمین و پارک خطی کنارش در حضور معتادانی بود که آزادانه در هنگام گرفتن این عکس مواد مخدر خریدوفروش می‌کردند و بچه‌ها در همین زمین رهاشده دنبال یکدیگر می‌دویدند و ورزش می‌کردند.