به گزارش شهرآرانیوز، تحقیقات مربوط به گذران وقت از جمله موضوعاتی است که در سال‌های اخیر مورد توجه برنامه‌ریزان و محققان مطالعات اجتماعی و اقتصادی قرار گرفته و بر این اساس مرکز آمار ایران به عنوان متولی آمار کشور طراحی طرح گذران وقت را در دستور کار خود قرار داده است.
جامعه تحت پوشش این تحقیقات که افراد ۱۵ ساله و بیشتر است عضو خانوارهای معمولی ساکن یا گروهی در نقاط شهری کشور هستند و اعضای خانوارهای معمولی غیرساکن، روستایی و اعضای خانوارهای موسسه‌ای را پوشش نمی‌دهد.
دریافت توضیحات بیشتر و جزئیات در رابطه با طرح گذران وقت به ویژه در گروه‌های سنی جوانان و سالمندان که در دستور مرکز آمار ایران قرار دارد، با تشریح و ارائه گزارشی از سوی صمد احسانی – کارشناس آمارهای اجتماعی مرکز آمار ایران – که تخصص او دکترای جامعه شناسی سیاسی است به ایسنا همراه بود.
بنابر گفته وی، امروزه از داده‌های طرح گذران وقت برای فهم الگو، استاندارد، سبک و کیفیت زندگی، کارها و فعالیت‌های خانه داری، کارهای داوطلبانه، فعالیت‌های ورزشی، مشارکت اجتماعی، برنامه ریزی شهری، فعالیت‌های اوقات فراغت و موضوعات توسعه استفاده می شود و الگوی گذران وقت بر اساس چرخه زندگی انسان‌ها تغییر می کند، از این رو شناخت الگوی گذران وقت در دوره‌های مختلف زندگی مانند جوانی و سالمندی دارای اهمیت است.
طبق توضیح احسانی، مرکز آمار ایران بنابر وظیفه قانونی خود تهیه و طراحی طرح گذران وقت را در سه دوره زمانی ۸۸- ۱۳۸۷، ۹۴-۱۳۹۳ و ۹۹-۱۳۹۸ باهدف دستیابی به شیوه گذران وقت افراد جامعه، شناخت نوع و مدت زمان فعالیت‌های انجام شده توسط آنها، در مناطق شهری کشور به اجرا در آورده است.
به گفته وی، در این طرح برای طبقه بندی فعالیت‌های گذران وقت از طبقه بندی بین‌المللی ICATUS-۲۰۱۶ استفاده شده است.
اما در ادامه این کارشناس آمارهای اجتماعی مرکز آمار ایران نتایج جست‌وجوهای صورت گرفته و آمارگیری طرح گذران وقت طی سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ را ارائه کرد و در این رابطه گفت که در این آمارگیری، جمع آوری اطلاعات پرسشنامه خانواری توسط مأمور آمارگیر به صورت حضوری و اطلاعات پرسشنامه فردی توسط افراد خانوار به روش خود تکمیلی انجام شده‌است. هر یک از افراد ۱۵ ساله و بیشتر حاضر در خانوار شرح تمامی فعالیت‌های خود را در طول یک شبانه‌روز به تفکیک دوره‌های زمانی ۱۵ دقیقه‌ای به ریزترین و مشروح‌ترین شکل، شخصاً در پرسشنامه درج و مأمور آمارگیر با مراجعه مجدد، پرسشنامه تکمیل شده را جمع‌آوری کرده است.
بر اساس این گزارش، متوسط بیشترین زمان صرف شده در طول روز به گروه فعالیت «رسیدگی و خود مراقبتی»از جمله خوابیدن، خوردن و آشامیدن، مراقبت‌های بهداشتی – پزشکی، سفر مرتبط با فعالیت‌های رسیدگی و خود مراقبتی با ۱۱ ساعت و ۳۴ دقیقه اختصاص دارد.
بعد از آن «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی»شامل بازدید از رویدادهای/مکان‌های فرهنگی، تفریحی و ورزشی، سرگرمی‌ها، شرکت در ورزش‌ها، استفاده از رسانه‌های گروهی، مطالعه در اوقات فراغت، تماشای تلویزیون، گوش دادن به رادیو، سفر مرتبط با فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی و تمرین‌های ورزشی و... با چهار ساعت و ۱۹ دقیقه قرار دارد.
همچنین «اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد»شامل اشتغال در شرکت‌ها، نهادهای دولتی و موسسات غیرانتفاعی، اشتغال در بنگاه‌های اقتصادی خانگی تولید کالاها، اشتغال در خانوارها و بنگاه‌های اقتصادی خانگی ارائه خدمات، فعالیت‌های فرعی و وقفه‌های مرتبط با شغل، جست‌وجوی شغل، راه اندازی شغل، سفر و تردد مرتبط با شغل و …با دو ساعت و ۴۶ دقیقه می باشد که این مدت زمان برای مردان حدود چهار ساعت و ۵۹ دقیقه است.
گزارش احسانی نشان می‌دهد که «خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده»شامل تهیه و آماده کردن غذا، تمیز کردن خانه، خرید کردن برای اعضای خانوار، نگهداری از گل و گیاه و حیوان خانگی و ... دو ساعت و ۵۱ دقیقه از خانوارها وقت می گیرد.
«معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی» شامل صحبت کردن، شرکت در رویدادهای اجتماعی/ فرهنگی جامعه، نقش داشتن در مسئولیت‌های مربوط به شهروندی، آداب و رسوم دینی، سفر تفریحی- زیارتی و ... نیز با یک ساعت و ۳۶ دقیقه بوده است.
همچنین کمترین زمان صرف شده در شبانه‌روز مربوط به «کار داوطلبانه بدون مزد، کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد» با دو دقیقه است.
نتایج این بررسی نشان می دهد که در بین مردان، بعد از فعالیت «رسیدگی و خود مراقبتی»، متوسط بیشترین زمان صرف شده در شبانه‌روز به ترتیب مربوط به گروه فعالیت «اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد» با چهار ساعت و ۵۹ دقیقه، «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» با چهار ساعت و ۳۵ دقیقه و «معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب و رسوم دینی» با یک ساعت و ۲۷ دقیقه بوده است.
در بین زنان نیز، متوسط بیشترین زمان صرف شده بعد از رسیدگی و خود مراقبتی، مربوط به گروه فعالیت «خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده» با چهار ساعت و ۴۶ دقیقه و «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» با چهار ساعت و سه دقیقه در رتبه بعدی قرار دارد.
آن طور که این کارشناس مرکز آمار می‌گوید: مقایسه الگوی گذران وقت بین مردان و زنان نشان می‌دهد که زنان نسبت به مردان در یک شبانه روز سه ساعت و ۵۳ دقیقه وقت بیشتری به خدمات خانگی بدون مزد و بیش از چهار ساعت زمان کمتری به اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد اختصاص می‌دهند.
بر اساس این گزارش، بررسی الگوی گذران وقت در چهار فصل (پاییز و زمستان ۱۳۹۸ و بهار و تابستان ۱۳۹۹) از این حکایت دارد که بیشترین زمان صرف شده برای گروه‌های فعالیت گذران وقت، در گروه «اشتغال و فعالیت‌های مرتبط برای مزد» مربوط به فصل تابستان با دو ساعت و ۵۶ دقیقه، در گروه «خدمات خانگی بدون مزد برای اعضای خانوار و خانواده» مربوط به فصل زمستان با سه ساعت و سه دقیقه، در گروه‌های «خدمات مراقبتی بدون مزد برای خانوار و خانواده» با ۳۳ دقیقه، «یادگیری» با ۴۳ دقیقه و «معاشرت، ارتباط، مشارکت اجتماعی و آداب ورسوم دینی» با یک ساعت و ۴۶ دقیقه مربوط به فصل پاییز درگروه «فرهنگ، فراغت، رسانه‌های گروهی، تمرین‌های ورزشی» مربوط به فصل زمستان با چهار ساعت و ۲۹ دقیقه و در گروه «رسیدگی و خودمراقبتی» با ۱۱ ساعت و ۴۲ دقیقه مربوط به فصل تابستان بوده است.
بنابراین در دو گروه فعالیت «تولید کالا برای استفاده نهایی خود» و «کار داوطلبانه بدون مزد، کارآموزی و سایر کارهای بدون مزد» تفاوت چشم‌گیری بین فصول دیده نمی‌شود.
منبع: ایسنا