در پی قرمزشدن مشهد و دیگر شهرهای کشور، برنامه‌های تابستانیِ کودکان همچنان غیرحضوری و مجازی است.
تکتم جاوید | شهرآرانیوز؛ تابستان هم تابستان‌های قدیم. همه دلخوشی دانش آموزان همین بود که بعد از امتحان کتاب‌ها را گوشه‌ای رها کنند و تمام وقتشان را در کوچه بگذرانند. برای بعضی بچه‌ها هم مساوی بود با رفتن از این کلاس به آن کلاس. تابستان سال گذشته والدین و دانش آموزان از ترس ابتلا به کرونا و هشدار‌های مداوم در خانه ماندند، اما همه دلخوشی شان سال آینده بود که همه برنامه‌ها به روال عادی برگردد. تابستان سال بعد هم آمد، اما نه از کلاس تابستانی خبری شد نه از اوقات فراغت همیشگی.
به جز چند روز ابتدای تابستان که امید به بازگشایی کلاس‌ها در مناطق زرد یا نارنجی با حداقل جمعیت وجودداشت، رنگ قرمز مشهد نه تنها اجازه برگزاری کلاس حضوری را نداد بلکه از نیمه تیرماه دستور لغو برنامه‌های ورزشی و فضا‌های حضوری نیز صادرشد. با این همه، تدارک برای ثبت نام بچه‌ها از هرسنی در کلاس‌های آموزشی سازمان‌ها و گروه‌ها آغاز شده است تا فرزندانمان را در مقابل صفحه یارانه و شبکه شاد آموزش بدهد.
اوقات فراغتی متفاوت با همیشه
پسرانش سال تحصیلی متفاوت ۹۹ را در کلاس نهم و دهم نشستند. همان روز‌ها هم گاهی که اوضاع بهتر بود، به باشگاه می‌رفتند، اما مدتی همه چیز را تعطیل کرده بودند. زهرا، مادرشان، درباره نحوه گذراندن اوقات فراغت در تابستان می‌گوید: پسر‌ها باشگاه ورزشی را دوباره به بهانه تابستان شروع کرده اند. مدتی اجازه نمی‌دادم بروند، اما ماندن در چهاردیواری یک خانه ۹۰ متری اعصاب و روحیه برایشان نگذاشته بود. با پدرشان می‌رفتند و مراقب مسائل بهداشتی بودند. اما تعطیلی دوباره بیکارشان کرد.
شوهرش در حال حاضر شغل مشخصی ندارد و راننده تاکسی اینترنتی است؛ به همین دلیل توان ثبت نام در کلاس‌های بیرون را ندارند؛ «همین که خرج خورد و خوراک را بدهیم، خدا را شکر می‌کنیم. اگر کلاس رایگانی نزدیک خانه مان بود که هزینه کلاس و رفت و آمد نداشت، شاید ثبت نامشان می‌کردم.»
زهره مادر یک دوقلوی ۹ ساله دختر و پسر است. دخترش قبل از شیوع کرونا کلاس موسیقی می‌رفت و پسرش فوتبال. حالا فرزندانش را در کلاس‌های زبان و داستان نویسی مجازی مدرسه ثبت نام کرده؛ «چاره دیگری ندارم. آن‌ها که در خانه هستند و عمر مفید یادگیری شان می‌گذرد لااقل با نشستن پای کلاس مجازی دو کلمه یادمی گیرند. اگر همین کلاس مجازی هم نباشد که اوقاتشان فقط به جنگ و جدال باهم می‌گذرد.»
آرمین سال تحصیلی آینده، روی صندلی کلاس ششم می‌نشیند. از دوسال قبل از شیوع کرونا، کانون پرورش فکری، پاتوق روز‌های تابستانش بود، اما حالا که کلاس‌ها شبیه گذشته نیست، دلخور است؛ «امسال از آمدن تابستان زیاد خوشحال نبودم؛ چون مثل سال‌های قبل نیست. کلاس‌های مجازی لذت بازی و تفریح با بچه‌های کانون را ندارد. اما این‌قدر مربی کلاسم را دوست دارم که مجازی هم ادامه می‌دهم.»
محدود می‌شویم، تعطیل نمی‌شویم
فرهنگ سراها که در حقیقت به شهرداری وابسته هستند، توانسته اند در سال‌های گذشته با محاسن فراوان، شماری از شهروندان را جذب کنند؛ «به جز سال ۹۹ در سال‌های قبل از آن، هرسال، در حدود ۷۰هزارنفر از خدمات این کلاس‌ها فقط در حوزه آموزش استفاده می‌کردند.» یوسف اسماعیل زاده، معاون فرهنگی و هنری سازمان اجتماعی فرهنگی شهرداری مشهد، با بیان این آمار، درباره تعطیلی کامل برنامه‌ها در سال گذشته می‌گوید: به دنبال شیوع کرونا بسیاری از برنامه‌ها و فضا‌های فرهنگی تحت تأثیر قرار گرفت و تعطیل شد. بااینکه آموزش‌ها به شکل خیلی محدود در بستر فضای مجازی تشکیل شد، به هیچ وجه برای این حجم از مخاطب کافی نبود.
وی برنامه ریزی‌های تابستان امسال را برقرار می‌داند، زیرا به گفته او «باید زندگی با وجود کرونا را یاد بگیریم. برای همین در صورت آبی شدن وضعیت، برخی برنامه‌ها را در فضا‌های باز فرهنگ سراها که بتوان پروتکل‌های بهداشتی و فاصله فیزیکی را رعایت کرد، برگزارمی کنیم.»
علاوه بر فرهنگ سرای «گفتگو» که به تازگی افتتاح شده، ۲۳ فرهنگ سرا در شهر برپاست که به گفته اسماعیل زاده در ۱۶مورد آن، فضای باز مناسب برای آموزش وجود دارد. در این تعداد فرهنگ سرا حدود ۳۲۰ رشته فعال دایر است که همه اعضای خانواده می‌توانند متناسب با سن، جنسیت و علاقه خود آن‌ها را انتخاب کنند.
همچنین برنامه‌های مناسبتی تقویمی و مذهبی همچون دهه ولایت و ایام محرم، در فرهنگ سراها اجرا می‌شود. معاون فرهنگی و هنری سازمان اجتماعی فرهنگی شهرداری مشهد درعین حال به دستورالعمل‌های ستاد کرونا اشاره می‌کند و می‌افزاید: ما تابع شرایط عمومی کشور هستیم و در حال حاضر که شرایط قرمز و محدودیت اعلام شده برنامه‌های خود را به صورت مجازی ادامه می‌دهیم یعنی محدود می‌شویم، اما تعطیل نمی‌شویم. با اینکه فرهنگ سراها در طول سال فعال هستند، اوج برنامه‌های آن‌ها در ایام تابستان است که گروه‌های مختلف سنی و دانش آموزی را تحت پوشش دارند.
اسماعیل زاده یادآور می‌شود: استفاده از آموزش‌های فرهنگ سرا چند امتیاز دارد؛ فضای اطمینان بخشی برای همه اعضای خانواده است، دسترسی محلی آسانی دارد و به لحاظ هزینه نیز در پنج سطح تعریف شده است تا همه افراد در همه مناطق شهر بتوانند از آن استفاده کنند. وی از شهروندان دارای تخصص و مهارت علاقه‌مند به آموزش دعوت می‌کند برای آموزش دیگر همشهریان به فرهنگ سراها مراجعه کنند.
کلاس‌های کانون پرورش فکری با کمترین هزینه
شاید نگاه بسیاری از والدین به نظام آموزش وپرورش همان کلاس‌های خشک درس و معلمان سخت گیری باشد که توانایی برقراری ارتباط صمیمی با دانش آموزان را ندارند؛ به همین دلیل ترجیح می‌دهند ایام تابستان، فرزند خود را در کلاس‌هایی ثبت نام کنند که دور از فضای مدرسه باشد و البته مهارت آموزی و خلاقیت را به آن‌ها آموزش بدهد و درعین حال هزینه چندانی به خانواده تحمیل نکند. شاید بتوان گفت همه این ویژگی‌ها در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان جمع است. یکی از متولیان اصلی در غنی سازی اوقات فراغت و کاهش آسیب‌های اجتماعی بدون تردید همین کانون و فعالیت‌های مستمر آن است. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، هشت مرکز در مناطق مختلف مشهد و تعداد زیادی در دیگر شهر‌ها دارد.
ترکیب سنی مخاطبان کانون، سنین ۴ تا ۲۲ سال را دربرمی گیرد و به ادعای محبوبه بزم آرا، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان، گاه افراد بزرگ سالی همچون والدین دانش آموزان، معلمان و مربیان هم در کلاس‌ها شرکت می‌کنند و علاقه‌مندان بسیاری دارد. در کانون، فعالیت‌ها به شکل مداوم برگزار می‌شود و کودکان و نوجوانان در این بستر رشد می‌کنند. بزم آرا این جمله را هم برای تأکید می‌گوید: بسیاری از افرادی که به طور مداوم در کارگاه‌ها شرکت کرده اند، هنرمند، ادیب و شاعرانی برجسته شده اند. همچنین نوجوانان پس از فعالیت‌های تخصصی و طی کردن دوره‌های ارشد در انجمن‌های تخصصی تحت پوشش و حمایت کانون قرار می‌گیرند.
وی اد امه می‌دهد: بیشتر از ۵۰ عنوان فعالیت هنری، ادبی و نمایشی تعریف شده است که بسته به استقبال مخاطبان برگزار می‌شود. به عنوان مثال فعالیت‌هایی که برپایه کتاب و کتاب خوانی است، هم سال گذشته و هم امسال، به صورت مجازی برگزارشده است. ثبت نام در کلاس‌ها ازطریق ورود به سایت kps.ir کانون است. معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان با اشاره به هزینه‌های اندک و دردسترس این مجموعه برای همه کودکان، این نکته را اضافه می‌کند: هدف اصلی کانون، افزایش گستره تحت پوشش کودکان است و کارگاه‌های ما با هزینه‌های کمتر از ۵۰ هزارتومان تشکیل می‌شوند. از طرف دیگر، قصد داشتیم به ویژه در مناطق محروم تر، کودکان را جذب کنیم و آموزش بدهیم.
سامان دهی اوقات فراغت دانش آموز استثنایی، «خانواده محور» است
اگرچه آموزش وپرورش شامل همه دانش آموزان می‌شود، بخش زیادی از محصلان، کودکان و نوجوانانی هستند که دچار معلولیت اند و در بخش آموزش وپرورش استثنایی تحصیل می‌کنند. نیاز‌های این تعداد بسته به نوع معلولیتشان متفاوت است و گاهی برای شرکت در کلاس‌های فوق برنامه هم نیاز به حضور والدین دارند.
مهدی قاسمی پور، رئیس اداره آموزش وپرورش استثنایی استان، در ابتدای گفتگو به سراغ آمار و ارقام ثبت نام کلاس‌ها می‌رود و می‌گوید: در سال جاری و تاکنون نزدیک به هزار دانش آموز با نیاز ویژه در ۲۵ پایگاه سامان دهی شده اوقات فراغت در استان ثبت نام کرده اند، درحالی که تعداد ۸هزار و ۱۷۰دانش آموز استثنایی در مدارس خاص و نزدیک به ۹هزارنفر در گروه فراگیر در مدارس عادی تحصیل می‌کنند.
برای چنین دانش آموزانی تعیین نوع کلاس‌ها که هم براساس توانایی جسمی و ذهنی آنان باشد و هم بتوانند از آن به عنوان مهارتی در آینده کمک بگیرند سخت است، اما قاسمی پور از ایده‌های نو یاد می‌کند که هرسال برای تعیین رشته تابستانی دارند و می‌افزاید: ما نمی‌توانیم تنها یک رشته تعیین کنیم، بلکه باید مدیران را آزاد بگذاریم تا مهارت‌های جدید مورد نیاز دانش آموزان را ایجاد کنند. معمولا رشته‌های فوق برنامه هنری، ادبی و فنی همچون رایانه دارند. امسال براساس اصل نوآوری، دورشته جدید در گروه نابینا و ناشنوای متوسطه اول ایجاد کرده ایم که به صورت آزمایشی در تابستان اجرا خواهدشد؛ یکی برنامه نویسی رایانه برای نابینایان و دیگری رشته عکاسی زیستی برای ناشنوایان است.
کلاس‌های اوقات فراغت دانش آموزان استثنایی هم در فضای مجازی برگزار می‌شود، اما مراکز این اجازه را دارند که در صورت وجود رنگ بندی آبی، کلاس‌ها را با رعایت فاصله گذاری تا ۱۵ نفر به صورت حضوری تشکیل بدهند.
وی به مشکل تحصیل و حضور این دانش آموزان در فضای مجازی اشاره می‌کند و می‌گوید: شیوع کرونا در سال قبل و تغییر شدید رویکرد آموزش از حضوری به مجازی، چالش‌های زیادی برای خانواده‌ها و دانش آموزان ایجاد کرد.
او ادامه می‌دهد: سال گذشته طرحی را نوشتیم که با عنوان «همیار معلم» تأیید شد و مبنای آن آموزش والدین بود؛ زیرا دانش آموز توان استفاده از نرم افزار و آموختن از مربی از طریق رایانه و تلفن همراه را نداشت. به همین دلیل یکی از اعضای خانواده داوطلب شد و ما به وی آموزش دادیم و در تمام طول سال تحصیلی در کنار ما بودند. اولین پایگاه آموزش خانواده دانش آموزان اوتیسم به صورت متمرکز در استان ندارد و بعد به دیگر دانش آموزان استثنایی استان تعمیم یافت. نتیجه این بود که خانواده‌ها اگر از معلم فعال‌تر نبودند، کمتر هم کار نکردند.
برگزاری کلاس فوق برنامه در شبکه «شاد»
یکی از مراکزی که مدام با دانش آموزان درارتباط است و دغدغه اوقات فراغت آنان را دارد، آموزش و پرورش است که البته هرسال در مدارس و مراکز خود، کلاس‌های تابستانی برپا می‌کند. سال گذشته به دلیل وجود کرونا و شرایطی که پیش بینی نشده بود، تنها برخی کلاس‌ها و آن هم به صورت مجازی برگزار شد؛ دسترسی نداشتن همه دانش آموزان به تلفن همراه هوشمند و اینترنت سبب شد فقط حدود ۱۳۴ هزارنفر در کلاس‌های مجازی شرکت کنند که افت بسیار شدیدی نسبت به سال‌های گذشته است.
حسین شادکام، معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش وپرورش استان، درباره برنامه ریزی‌های امسال و دوره‌ها این گونه توضیح می‌دهد: تا امروز بیش از ۲ هزار عنوان دوره تعریف کرده ایم و ثبت نام‌ها آغاز شده است و به محض تکمیل تعداد، هردوره برگزار می‌شود. پس از پایان هردوره درصورت وجود متقاضی، ثبت نام دوره بعد همان رشته از سر گرفته می‌شود.
به گفته او پایگاه‌های مدارس، کانون‌های فرهنگی تربیتی، مراکز مشاوره، تشکل‌های دانش آموزی، پژوهش سراها، سالن‌ها و زمین‌های ورزشی دراختیار کلاس‌های اوقات فراغت است.
نحوه برگزاری کلاس‌های تابستانه آموزش وپرورش هم تابعی از تصمیمات وزارتخانه و ستاد کروناست و در شرایط کنونی که مشهد به رنگ قرمز درآمده است، هیچ کلاس حضوری برگزار نمی‌شود، اما در شهر‌ها و مناطق آبی یا زرد، چنین امکانی وجوددارد.
به گفته شادکام، عناوین همه دوره‌ها و برگزاری آن‌ها ازطریق شبکه شاد اعلام شده است و کلاس‌ها در همان شبکه برگزار می‌شود. دانش آموز باید در صفحه اصلی شبکه شاد به قسمت «پایگاه تابستانی من» وارد شود و با نام کاربری و رمز عبور خود ثبت نام کند.
وی همچنین درباره برگزاری اردو‌های تابستانی تأکید می‌کند: برگزاری اردو‌ها به طور کامل منتفی شده، اما برگزاری کلاس‌های حضوری در مناطق زرد با ۵ نفر و آبی با ۱۰ نفر امکان پذیر است.
معاون پرورشی و فرهنگی اداره کل آموزش وپرورش استان درباره هزینه کلاس‌ها می‌گوید: شهریه کلاس‌ها ناچیز است و به همین دلیل تفاوت مبلغی بین مناطق مختلف شهر نداریم؛ زیرا هزینه مربی و برگزاری کلاس مجازی می‌شود، اما اگر خیران کنار ما حضور داشته باشند، می‌توانیم هزینه دانش آموزانی را که توانایی مالی ندارند، بپردازیم تا زمینه مهارت آموزی و اشتغال آنان در آینده فراهم شود.
خواهش او از خانواده‌ها هم این است که برنامه اوقات فراغت تابستان را به عنوان یک فعالیت و نیاز ثانوی درنظر نگیرند؛ به گفته او این آموزش‌ها به اندازه فعالیت‌های سال تحصیلی اهمیت دارد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
