مشاهده دقیق و عالمانه پدیده‌ها در هر حوزه و عرصه‌ای می‌تواند فرصت کشف و پیش بینی و آینده نگاری باشد و دانشمندان و پژوهشگران در زمینه‌های مختلف بر اساس دانش و تجربه‌ای که از مشاهده‌های پیشین دارند، به راحتی می‌توانند برای آینده گمانه زنی و پیش بینی کنند.
کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی با مشاهده نوع مصرف سفره‌های زیرزمینی و کاهش بارش باران و بررسی میزان مصرف آب می‌توانند حدس بزنند که در سال‌های پیش رو چه اندازه مشکل خشکسالی و کمبود آب خواهیم داشت.
متخصصان جانورشناسی و زیست جانوری می‌توانند با بررسی نقشه پراکندگی یک گونه از حیوانات و تعداد باقی مانده از آن بر اساس تهدید‌های موجود پیش بینی کنند که چه قدر احتمال انقراض آن گونه جانوری وجود دارد.
در سایر حوزه‌ها و تخصص‌ها نیز به همین ترتیب می‌توان تصویری از آینده ترسیم کرد و فرصت‌ها و تهدید‌ها را مشخص نمود.
در حوزه علوم انسانی و مسایل اجتماعی نیز به همین ترتیب، کارشناسان خبره با مشاهده تحولات و تغییرات اجتماعی می‌توانند وقوع رویداد‌هایی را در آینده پیش بینی کنند.
تغییرات سبک زندگی، افزایش مشکلات اقتصادی و کاهش ازدواج، فراوانی طلاق و گسترش میزان مهاجرت و علائم فراوان دیگر موجب شده است که جامعه شناسان در سال‌های اخیر با نگرانی از فروپاشی اجتماعی سخن بگویند.
در روز‌های گذشته شواهدی بر این نگرانی در فضای برپایی مراسم مذهبی ماه محرم مشاهده شد که به نظر می‌رسد بسیار قابل تأمل است.
در فضای چالش برانگیز اختلاف میان موافقان و مخالفان برگزاری مجالس سوگواری، چند ویدئو از درگیری میان مردم منتشر گردید که نشان می‌داد فرد یا افرادی بر سر همین موضوع با هم گلاویز شده و به یکدیگر حمله کرده اند.
این پدیده که در بازنشر رسانه‌های بیگانه و غرض ورزان فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مورد توجه بیشتری هم قرار گرفت از همه نمونه‌های مشابه خطرناکتر است و می‌تواند بیش از ویروس کرونا همه ما و محیط اجتماعی ما را تهدید کند.
تا کنون هر چه بوده، مردم ما از طیف‌های مختلف و با گرایش‌های گوناگون فکری همه بر سر حرمت و عظمت مجالس حسینی و نشانه‌ها و نماد‌های عزاداری سالار شهیدان اتفاق نظر داشته اند و این موضوع یکی از عوامل همبستگی اجتماعی و همدلی و همراهی ما بوده است.
اکنون از سویی متاسفانه مظاهر دینی و مذهبی به اشتباه جلوه حاکمیتی و رسمی پیدا کرده و از سوی دیگر نسل جدید و فرزندان ما گاهی دچار نوعی فاصله و بیگانگی با روح و معنویت این میراث کهن گشته اند.
این نشانه‌ها نه برای کارشناسان و متخصصان، بلکه حتى برای مشاهده گر هوشمند معمولی هم می‌تواند بسیار نگران کننده باشد و تهدید یک انفجار بزرگ را گوشزد کند.
پیشگیری از این خطر تنها با ترویج فرهنگ تفاهم و آموزش مهارت گفتگو ممکن است، زیرا چه بخواهیم و چه نخواهیم فاصله فضا‌های گفتمانی میان ما هر روز بیشتر می‌شود و نمی‌توانیم همه به یک گفتمان واحد برسیم.
باید این تفاوت گفتمان‌ها را بپذیریم و به رسمیت بشناسیم، اما باور داشته باشیم که تنها با گفتگو می‌توانیم در کنار هم زندگی کنیم.