سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ فیلم کوتاه «هاوار» سه دقیقه قبل از فاجعه بمباران شیمیایی حلبچه را روایت می‌کند.
این فیلم سال گذشته در روز ۲۵ اسفند، سالروز بمباران شیمیایی حلبچه، در سالن شماره یک پردیس سینمایی هویزه مشهد به نمایش درآمد و پوستر فیلم با حضور عوامل، بازیگران و اهالی سینما رونمایی شد.
رضوان پورعلی، تهیه کنندگی، علی جوادی، نویسندگی و دستیاری کارگردان و موسی حاجی نژاد کارگردانی این فیلم کوتاه را به عهده داشتند. سما و مهدی سوقندی بازیگران این فیلم کوتاه هستند که تصویری از دو کودک در واقعه دردناک حلبچه را به نمایش می‌گذارند.
پنج ماه است نمایش بین المللی این اثر آغاز شده و در چهار جشنواره جهانی حضور پیدا کرده است. فیلم کوتاه «هاوار» به تهیه کنندگی شرکت سینمایی سراج فیلم به بخش نهایی هفتمین جشنواره جهانی فیلم ایتالیا راه یافته است. همچنین در فهرست فینالیست‌های جشنواره فیلم برداران آسیایی در شهر لیمای فیلیپین قرار دارد و به عنوان یکی از فیلم‌های راه یافته به بخش سالانه جشنواره استونی انتخاب شده است.
عوامل فیلم «هاوار» پس از ۱۰ ماه جست‌و‌جو در خراسان‌های رضوی، شمالی و جنوبی برای یافتن لوکیشن مناسب و مشابه با حلبچه در نهایت به روستایی در خراسان رضوی رسیدند. «هاوار» با یک نمای باز از دشتی در یکی از روستا‌های خراسان رضوی آغاز شده و از پیش‌تولید تا ساختش ۴۵ روز به درازا کشیده است. تدوین آن نیز حدود ۵ ماه زمان برده است.
مردم کرمانشاه وقتی فاجعه‌ای دردناک اتفاق می‌افتد، می‌گویند:ای وای هاوار. نمونه‌ای از این واقعه دردناک سال ۱۳۶۶ در پی حمله شیمیایی رژیم بعث عراق به حلبچه اتفاق افتاد که به کشتار حلبچه یا جمعه خونین شناخته شد و حدود پنج هزار نفر از مردم این شهر که غیرنظامی بودند کشته شدند.
فیلم «هاوار» دغدغه ۱۰ ساله موسی حاجی نژاد بوده که به تولید و نمایش‌های جهانی رسیده است. او می‌گوید: فیلم در قالب فرم و بدون هیچ دیالوگی است و دقایقی قبل از یک بله برون ساده را به تماشاچی نشان می‌دهد. فقط دو بازیگر کودک دارد و با جلوه‌های بصری ذهن مخاطب را درگیر موضوع می‌کند تا در نهایت به اکت پایانی که بمب شیمیایی و مرگ است، برسد و بیانیه‌ای کوتاه در پایان فیلم این موضوع را توضیح می‌دهد که بمباران شیمیایی حلبچه از سوی نیروی هوایی حکومت بعث عراق در واکنش به آنچه که همکاری کرد‌ها با نیرو‌های ایرانی و خیانت به صدام حسین نامیده می‌شد، صورت گرفته است.
به گفته کارگردان «هاوار»، این فیلم با هدف گذاری ساخته شده است: من و سایر عوامل قصد داشتیم یک خبر کوتاه به مخاطب جهانی مان بدهیم بنابراین به قواره همان خبر، برای فیلم تعیین کردیم که اثرگذار باشد. فیلم باید کوتاه و سریع حرفش را بزند.
حاجی نژاد می‌گوید: سال هاست در زمینه دغدغه هایم کارگردانی، فیلم برداری و عکاسی می‌کنم. دغدغه من موضوع‌های مبتلابه جامعه ازجمله جنگ تحمیلی و کشتار مردم است که شما هیچ وقت نمی‌توانید آن را از تاریخ این کشور جدا کنید.
به باور این کارگردان مشهدی، بیشتر فیلم ساز‌ها درونی گفتگو می‌کنند و برای جشنواره‌هایی که از آن اطلاع دارند فیلم می‌سازند درحالی که او هدفی بزرگ‌تر دارد. او بیان می‌کند: داستان «هاوار» ۱۰ سال در گوشه ذهنم بود، اما می‌دیدم از آثار دغدغه دار که ریشه انسانی دارد و از یک فاجعه صحبت می‌کند حرفی به میان نمی‌آید و جشنواره‌ها نیز از این موضوعات بی خبر هستند؛ بنابراین ما «هاوار» را با این ذهنیت که قرار است جایزه بگیرد تولید نکردیم، بلکه ساختیم تا ذهن مخاطبانمان در همه جشنواره‌های جهانی (حدود پنج هزار جشنواره) را به خود مشغول کند.
حاجی نژاد اضافه می‌کند: در جشنواره‌های فیلم کوتاه شما مخاطبان حرفه‌ای یک کشور را برای شنیدن دغدغه خود هدف قرار می‌دهید یعنی مخاطبی که دغدغه اش فلسفه فیلم سازی است. ما سعی کردیم فیلممان دارای بهترین کیفیت باشد تا آن‌هایی که در آن سوی مرز‌های ایران هستند آن را درک کنند و متوجه باشند در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۶۶ حمله شیمیایی به حلبچه اتفاق افتاده است و مردم کشور‌های مختلف آگاه شوند بمب‌های شیمیایی که آن کشور‌ها به صدام دادند چه فاجعه‌ای را ساخت. لوکیشن این فیلم کوتاه در خراسان و فضای سخت کوهستانی بوده و به گفته کارگردان، گرچه زمان فیلم زیر پنج دقیقه است، پلان‌های پیچیده‌ای داشته که برای هر کدام دکور ساخته شده است.
«وقتی می‌خواهیم پیامی را به مخاطبی که شاید ایران را نمی‌شناسد -چه برسد از بمباران حلبچه بداند- انتقال بدهیم باید تولید‌های رسانه‌ای ازجمله فیلم کوتاه حرفه‌ای باشد، زیرا ما فیلم کوتاه می‌سازیم تا مردم کشور‌های مختلف ببینند و صحبتمان را بشنوند» این‌ها را حاجی نژاد می‌گوید و اضافه می‌کند: از ابتدای فعالیت فیلم سازی ام در زمان شهید ابراهیم اصغرزاده و دیگر دوستان دغدغه ام این بود چطور می‌توانم فیلمی با موضوع دفاع مقدس بسازم که در کشور‌های امریکا، کانادا، اندونزی و ... اکران شود. به این نتیجه رسیدم باید تیم فیلم سازی، باسواد، قوی و دارای شناخت بین المللی باشد.
او خاطرنشان می‌کند: من الگوی ساخت فیلم‌های سیاه از ایران را شکستم، زیرا در فیلمم از تلخی صحبت نمی‌کنم بلکه از یک واقعه صحبت می‌کنم.
فیلم کوتاه «هاوار» یک برنامه ریزی برای یک تصمیم بزرگ است و کارگردان آن می‌گوید: این فیلم یک طرح کامل شده از مجموعه فیلمی است که دو فیلمش کوتاه و یکی بلند است. در ابتدا «هاوار» را می‌بینیم، سپس «ایجکت» که اکنون در مرحله نوشتن است و در پایان فیلم بلند «طعم گس گیلاس» که با موضوع بمباران حلبچه نقل می‌شود.
این کارگردان و فیلم ساز انتقاد می‌کند از سازمان‌هایی که به چنین دغدغه‌هایی بها نمی‌دهند؛ «گرچه دنیا برای ساخت فیلم‌های کوتاه هزینه‌های میلیاردی می‌کند، ما این فیلم را با دغدغه و هزینه شخصی ساختیم و اگر تاکنون موفق بوده، به دلیل تیم خوب و حرفه‌ای است. متأسفانه فیلم ساز تجربه داری که قصد دارد چنین اهداف دغدغه مندی را دنبال کند حمایت نمی‌شود. وقتی کارگردانی می‌گوید فیلم نامه‌ای در قالب فرم و مینی مالیستی دارم درک نمی‌کنند. به این دلیل که هزینه‌های شخصی مان محدود است مجبور شدیم به سه دقیقه پایانی زندگی دو کودک قبل از بمباران حلبچه بپردازیم. ناگفته نماند در این اواخر مدیر حوزه هنری خراسان رضوی برای نمایش فیلم ما را حمایت کرد.»