مهربانی، لبخند، محبت، یاوری، دیدن شادی دیگران و جمع‌گرایی رفتار‌های گرمی هستند که حالمان را خوب می‌کنند، رفتار‌هایی که در منابع دینی هم به‌شدت بر انجام آن‌ها سفارش شده است.
معصومه متین نژاد | شهرآرانیوز؛ این روز‌ها بیماری و مرگ به اندازه‌ای به ما نزدیک شده که زندگی‌مان را پر از دلهره، اضطراب و نگرانی کرده‌است و به قول بزرگی، به جای رعایت فاصله‌های فیزیکی، فاصله‌های اجتماعی‌مان را آن‌قدر زیاد کرده‌ایم که خوره تنهایی به جانمان افتاده است و ترس این می‌رود که پس از پشت سر گذاشتن این دوران سخت، موجی از بیماری‌های روحی همه جامعه را در بر بگیرد، رفتار‌های سردی که درست مانند غذا‌های سرد، انبوهی از بیماری‌ها را با خود به «ارمغان» می‌آورند. بله، درست شنیدید!
رفتار‌ها هم طبع دارند و می‌شود آن‌ها را به گرم و سرد تقسیم کرد. غم، اضطراب، تنهایی، ناراحتی و خشم، همه، رفتار‌های سردی هستند که بیماری‌زایند. به جای آن، مهربانی، لبخند، محبت، یاوری، دیدن شادی دیگران و جمع‌گرایی رفتار‌های گرمی هستند که حالمان را خوب می‌کنند، رفتار‌هایی که در منابع دینی هم به‌شدت بر انجام آن‌ها سفارش شده است. امروز می‌خواهیم دراین‌باره با هم کمی صحبت کنیم تا شاید حال دلمان در این روز‌های ناخوش تا اندازه‌ای بهتر شود و به قول فریدون مشیری: یاد من باشد فردا دم صبح/ جور دیگر باشم/ بد نگویم به هوا، آب، زمین/ مهربان باشم با مردم شهر.
برای خودمان، نه دیگران
قبل از اینکه سر اصل مطلب برویم، اجازه بدهید به نتیجه بررسی برخی پژوهشگران اجتماعی درباره چرایی مهربانی با دیگران اشاره کنیم. وقتی با کسی مهربان هستیم و به او کمک می‌کنیم، نخستین کسی که از این رفتار سود می‌برد خودمان هستیم. پس برای خودمان هم شده، این روز‌ها با دیگران قدری مهربان‌تر باشیم.
مهربانی به معنای خون‌گرمی، پاسخ‌گو بودن، صبوری، اعتماد، وفاداری و حق‌شناسی در برابر دیگران است. پیرو فروچی، روان‌درمانگر و فیلسوف، مهربانی را راهی برای «زندگی آسان‌تر» معرفی می‌کند، زیرا مهربانی انسان را از اسارت نگرش‌های منفی و احساساتی مانند تنفر، حسادت، بدگمانی و بازی دادن دیگران آزاد می‌کند.
هم‌چنین پژوهش‌های مرکز دیل کارنگی درباره میزان موفقیت‌های اجتماعی افراد نشان می‌دهد ۱۵ درصد موفقیت‌های انسان در محیط کارش به دلیل علم و دانش، مهارت و تخصص اوست و ۸۵ درصد دیگر در پی شخصیت و توانایی او در ایجاد ارتباطات مهربانانه و زیبای انسانی با دیگران پدید می‌آید.
مهربانی هم آداب دارد
- اگر قصد مهربانی با دیگران را دارید و می‌خواهید از این رهگذر هم خودتان سودی ببرید و هم دیگران، آداب مهر ورزیدن به دیگران را از پیشوایان دینی‌مان بیاموزید و رعایت کنید.
- در برابر مهربانی‌تان چیزی مطالبه نکنید. یعنی بدون قضاوت و بی‌قیدوشرط به همه مهربانی کنید.
- از مهربانی آلوده به فریب دوری کنید. یعنی برای کسب منفعت مهربانی نکنید.
- از مهربانان زندگی‌تان که بی‌چشمداشت به شما مهربانی کرده‌اند الگو بگیرید. کمی در حال و احوال بزرگان دین و جامعه کاوش کنید. نمونه‌های خوبی برای مهربانی‌کردن به شما می‌دهند.
- هرروز برای یک نفر کاری از سر مهربانی انجام دهید. سپس مهربانی‌های کوچک خود را به رفتار‌های بزرگ‌تری از شفقت تبدیل کنید. انجام کار‌های داوطلبانه برای افراد نیازمند و ابتکار عمل به دست گرفتن برای کاهش رنج دیگران نمونه‌هایی از این رفتار‌های مشفقانه است.
- با همه مهربان باشید، نه‌فقط با آن‌هایی که نیازمندند.
- بزرگ‌ترین موهبت مهربانی برای دیگران این است که در لحظه با آن‌ها باشیم. پس به جای محبت‌های مادی، قدری معنویت خرج دیگران کنیم. برای نمونه، به درد دل آن‌ها گوش کنیم و در لحظه‌های سخت کنارشان باشیم. یعنی حتی اگر شده با یک تلفن، از حالشان جویا شویم.
- خوش‌بین باشید و مثبت‌اندیش و درک کنید که رفتار مردم بیشتر وقت‌ها از سر آسیب و درد‌ی است که متحمل شده‌اند، نه نشئت‌گرفته از تمامیت وجودی‌شان.
- مهربانی و بخشندگی در قبال دیگران را تمرین کنید، حتی با یک سلام و لبخند کوتاه.
چگونه مهربان باشیم؟
مهربانی با دیگران کار سختی نیست. فقط کافی است خودتان را جای آن‌ها بگذارید تا حس و نیازشان در لحظه را درک کنید. حتما می‌دانید که اقبال به دین اسلام و گسترس روزافزون آن در جهان تنها به دلیل اخلاق خوش پیامبر (ص) بود، زیرا مهربانی تنها سلاحی است که همه را از پا درمی‌آورد. در ادامه، نمونه‌هایی از مهربانی در شرایط کنونی را که جامعه حالت انفجاری به خود گرفته است، با هم مرور می‌کنیم تا انگیزه‌ای برای مهربانی‌های بیشتر برای شما باشد.
- شاید نتوان این روز‌ها به‌راحتی به کسی سر زد و جویای حالش شد، اما می‌توانید تلفنی احوالش را بپرسید و کمی به درد‌های دلش کنید. سعی کنید در طول مکالمه‌تان پیوسته به طرف مقابل انرژی مثبت بدهید و از تمام شدن این روز‌ها بگویید. این‌گونه، هم حال خودتان خوب می‌شود هم او.
- به یکی از پویش‌ها و نذری‌های کمک‌های مؤمنانه بپیوندید. هرقدر هم کوچک باشد مهم نیست. این کار حس خوبی از مشارکت و همدلی را در شما ایجاد می‌کند.
- اگر خانواده‌ای آسیب‌دیده یا مصیبت‌زده از کرونا بین همسایگان و بستگان می‌شناسید، از هر راهی شده، حس همدلی‌تان را به آن‌ها منتقل کنید. برای نمونه، چند وعده غذا بپزید و بگویید می‌دانید آن‌ها در این شرایط حال و حوصله آشپزی ندارند، یا برای شادی روح آن عزیز یا سلامتی بیمارشان ختمی را جمعی بردارید و آن‌ها را در جریان بگذارید.
- از وقت آزادی که دارید، برای راز و نیاز بیشتر استفاده کنید. این کار حس خوبی به خودتان می‌دهد. برای مشارکت دیگران در این امر هم می‌توانید در گروه‌های اجتماعی‌ای که عضوشان هستید اطلاع‌رسانی کنید و همه با هم فعالیت‌های معنوی‌تان را انجام دهید.
- بانی خیر شوید و با جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای بیماران و خانواده‌های نیازمند آن‌ها، امکانات و دارو و کمک‌های معیشتی فراهم آورید. این کار به شما حس زندگی می‌دهد.
- تعدادی کتاب دینی و مذهبی خوب و پربار تهیه کنید و به دوستان و آشنایانتان هدیه دهید. این روز‌ها همه ما نیاز داریم که دز معنوی‌تمان را قدری افزایش دهیم.