آیا مهر ۱۴۰۰ ماه احیای دوباره شاخص بازار سهام است یا سهام داران بازهم ریزش بیشتر و ادامه روند اصلاح شاخص را خواهند دید؟ آیا بازده ناامیدکننده بازار در شهریور امسال نشانه‌ای از تکرار سونامی سقوط بازار در ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ است یا ممکن است بازار سهام از دیگر رقبای سنتی اش یعنی طلا و دلار جلوتر بزند؟
پاسخ به این سؤال بدون تأمل در فضای کلی حاکم بر اقتصاد کشور و متغیر‌های درونی و بیرونی البته دشوار است و اکنون سؤال کلیدی پیش روی بسیاری از سهام داران حقیقی این است که بازار سهام چه خواهد شد؟ آخرین ماه تابستان داغ ۱۴۰۰ سردترین و بدترین بازده را در تابستان امسال برای سهام داران به همراه داشت تا جایی که بازده بورس در نیمه نخست سال به ۶ درصد رسید و بیش از ۲۲ هزارمیلیارد تومان پول سهام داران حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شد.
آنچه مسیر آینده بازار سهام را روشن می‌کند، روند متغیر‌های سیاسی در حوزه بین الملل شامل مذاکرات هسته‌ای و همچنین گفتگو‌های احتمالی برای بهبود روابط با همسایگان از یک سو و نوسان شاخص هایی، چون نرخ تورم و کسری بودجه دولت از سوی دیگر است. هرگونه پیشرفت در روند مذاکرات و بهبود در روابط خارجی به این معناست که درنهایت روند، میزان و کیفیت ورودی ارز به داخل کشور بهتر خواهد شد و دست کم بخش زیادی از کسری بودجه تورم زای ۴۰۰ هزارمیلیاردتومانی را می‌توان از محل عایدی ارز فروش نفت و فراورده‌ها پوشش داد.
چنین اتفاقی به معنای کاهش انتظارات تورمی در جامعه و تعدیل آن به ویژه در بازار سهام است. اگر روند متغیر‌ها و مؤلفه‌های اثرگذار بر اقتصاد و البته بازار سهام به گونه‌ای پیش برود که نتیجه آن بی ثباتی در بازار ارز و بالارفتن بیشتر نرخ تورم باشد، این احتمال قوت خواهد گرفت که وزن انتظارات تورمی در بازار‌های دارایی محور ازجمله سهام، ارز، سکه و نظایر آن افزایش یابد، زیرا گزینه پیش رو برای پوشش کسری بودجه، یا استقراض از بانک مرکزی خواهد بود که تورم را به مرز نگران کننده می‌رساند یا مسیر غیرتورمی یعنی فروش اوراق بدهی دولت خواهد بود که نتیجه آن افزایش نرخ بازده مورد انتظار این اوراق و به احتمال اقدام سیاست گذار پولی برای افزایش نرخ بهره است و می‌تواند طولانی ترشدن روند ریزش شاخص بازار سهام دست کم تا ماه‌های آخر امسال باشد.
در چنین وضعیتی سهام داری کردن با تقلید از رفتار دیگران آن هم بدون تحلیل ریسک بزرگی برای سهام داران حقیقی ناآشنا با روند تحولات آینده خواهد بود. آنچه از سیاست گذاران اقتصادی انتظار می‌رود، بازگرداندن ثبات و تقویت شاخص آینده پذیری اقتصاد ایران است. اکنون بازار سهام از ناحیه سیاست‌های دستوری و قیمت گذاری کالا‌ها به شدت در ابهام قرار دارد. مهر آغاز سال تحصیلی است و امسال می‌تواند آغاز یادگیری سهام داری و سرمایه گذاری بدون هیجان و البته با تحلیل برای سهام داران حقیقی باشد. شرط آن گرفتن نمره خوب در دروس بازار سهام و مدیریت ریسک، تحلیل متغیر‌های کلان و رصد تحولات پیرامونی است. مهرماه سرنوشت ساز بازار سهام فرارسیده است.