چگونه ماست خانگی درست کنیم؟
با گران‌شدن لبنیات و افزایش قیمت هر سطل ماست تا حدود ۴۰ هزار تومان، یکی از برنامه‌های ویژه اقتصادی که برای جلوگیری از حذف‌شدن ماست از سفره می‌توان انجام داد، روی‌آوردن به روش‌های تهیه انواع ماست خانگی است؛ روش‌هایی که قطعا به‌صرفه است و چنان‌چه برای تهیه آن به‌خوبی وقت بگذارید، از این تجربه پشیمان نخواهید شد.
برای تهیه ماستِ یک هفته یک خانواده سه‌چهارنفره، حدود چهارپنج‌کیلو شیر می‌تواند کارمان را راه بیندازد.
ترجیحا شیر را در یک ظرف مسی یا روحی بجوشانید تا ته نگیرد. اگر به هر دلیلی شیر ته گرفت، آن را هم نزنید و ظرف را تعویض کنید. ته‌دیگ‌های شیر باعث ترش‌شدن ماست شما می‌شود.
تقریبا به یک لیوان ماست برای مایه نیاز دارید. مایه نباید ترش باشد، زیرا ماست شما دقیقا مانند مایه خواهد بود و ترش می‌شود. حتی مایه ماست‌هایی که دانه‌دانه یا کشدار هستند هم همین تأثیر را روی خروجی دارند.
اگر از ماست‌های بازاری برای مایه ماست استفاده می‌کنید، سرشیر آن را بردارید و ماست را هم بزنید و از آن مایه بردارید. توجه کنید که به‌هیچ‌وجه از سرشیر روی ماست در مایه استفاده نکنید. بعد از برداشتن مایه می‌توانید سطح ماست را که جدا کرده‌اید با باقی‌مانده ماست مخلوط کنید.
بعضی‌ها سؤال می‌کنند که آیا سرشیر روی ماست را هم باید بردارند؟ اگر می‌خواهید ماست چرب‌تری داشته باشید، می‌توانید سرشیر روی ماست را هنگام مایه‌زدن هم بزنید، اما اگر ماست چرب نمی‌خواهید، سرشیر را بردارید و جدا مصرف کنید.
شیر که خنک شد، می‌توانید به آن مایه بزنید. برای میزان خنکی شیر دمای پیشنهادی ۴۰ درجه است، اما تشخیص بهتر این است که انگشت تمیزتان را داخل شیر بزنید و اگر ولرم بود و دستتان نسوخت، آن را مایه کنید. دقت کنید چنان‌چه شیر داغ باشد، ماست شما ترش می‌شود و اگر هم خیلی سرد باشد، دیرتر مایه خواهد شد یا حتی ممکن است سفت نشود. برای هردو این حالت‌ها هم راهکارهایی وجود دارد؛ اگر ماستتان ترش شد، آن را با کمی نمک مخلوط کنید و داخل کیسه بریزید و مصرف کنید. اگر هم ماست سفت نشد، می‌توانید آن را دوغ کنید.
یک لیوان ماستی را که می‌خواهید مایه بزنید، کاملا هم بزنید و به حالت چرخش دورانی به شیر بیفزایید. در همان ظرفی که شیر را جوشانده‌اید، می‌توانید مایه را هم بزنید و بعد آن را در ظرف‌های کوچک‌تر بریزید یا اینکه بگذارید ماست داخل همان ظرف خودش را بگیرد. فقط این نکته را در نظر داشته باشید که بعد از سفت‌شدن ماست یا به‌عبارتی بعد از دم‌کردن، باید ظرف را بدون اینکه به آن قاشق بزنید، تا چند ساعت داخل یخچال بگذارید؛ یعنی این ظرف باید در یخچال جا شود!
برای دم‌کردن ماست بهتر است از ظروف فلزی و لعابی استفاده کنید. کم‌کم که دستتان راه افتاد، می‌توانید در ظروف پلاستیکی هم مایه بزنید.
ماست مایه‌زده‌شده را در ظرفی که داخل یخچال جا می‌شود بریزید و گوشه‌ای از اتاق، ترجیحا کنار بخاری بگذارید که گرم‌تر است و روی آن را با پتو یا ملافه‌ای نازک بپوشانید. این کار برای حفظ گرمای ظرف است تا ماست خودش را بگیرد. تقریبا بگذارید ماست چهارپنج ساعت در همین حالت بماند.
برای برداشتن ماست سفت‌شده ابتدا به‌آرامی ملافه را کنار بزنید و مراقب باشید ظرف تکان نخورد. در ظرف را باز کنید، به‌آرامی گوشه ظرف را تکان دهید تا مطمئن شوید که ماست خودش را گرفته است. اگر شل بود، بگذارید کمی دیگر بماند تا مایه خودش را بگیرد. اگر هم سفت شده بود، به‌آرامی ظروف را داخل یخچال بگذارید و حدود ۲ ساعت به آن دست نزنید و ماست را هم نزنید که ترش می‌شود.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنید، خشک‌کردن در ظروف ماست است؛ عرقی را که روی در ظرف است، حتما قبل از انتقال به یخچال بگیرید.
با طی‌کردن مراحل بالا می‌توانید ماستی خوش‌مزه با قیمتی مناسب درست کنید. ظروف ماستی که در بازار حدود ۳۰ هزار تومان است، با این روش برای شما حدود ۱۵ هزار تومان و حتی کمتر درمی‌آید، به‌طوری‌که شما فقط پول شیر را پرداخت کرده‌اید. اگر می‌خواهید در دفعات بعدی از همین ماستی که درست کرده‌اید به‌عنوان مایه استفاده کنید، در اولین استفاده، با جداکردن چربی روی ماست، مقداری از ماست را به‌اندازه مورد نیاز در ظرفی دربسته کنار بگذارید.