سید محمدرضا هاشمی | شهرآرانیوز؛ اگرچه ده‌ها هزار نفر از کودکان مهاجر و اتباع غیر ایرانی در مدارس دولتی کشور تحصیل می‌کنند اما همچنان برخی از این کودکان از تحصیل در مدارس ایران محروم می‌شوند.
این در حالی است که به گزارش تسنیم، مقام معظم رهبری پیش از این در سال ۱۳۹۴دستور داده بودند که "هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرانی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همه آن ها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند".
برخی از این کودکان محروم از تحصیل مجبور می‌شوند به مدارس خودگردان بروند، مدارسی که مورد تایید آموزش و پرورش و اداره اتباع خارجی نیست و بالطبع نظارتی هم بر روند فعالیت و محتوای آموزشی آنها وجود ندارد.
آیا فعالیت این مدارس آسیب زا است یا می‌تواند باری از دوش آموزش به کودکان غیر ایرانی بردارد؟
از سوی دیگر ایجاد شرایط مناسب تحصیلی برای همه دانش آموزان مهاجر قانونی و غیرقانونی نیازمند حمایت‌های بیشتر سازمان‌های جهانی است که متاسفانه کمک های مالی این سازمان‌های بین‌المللی جواب‌گوی تامین نیازهای تعداد زیاد مهاجران ساکن در استان نیست.
به گزارش ایسنا، مدارس خودگردان آن دسته از مدارسی هستند که توسط جمعی از تحصیل‌کردگان مهاجر و نهادهای مدنی خودجوش مهاجران که دغدغه فرهنگی دارند، راه‌اندازی می‌شود تا هر دانش‌آموزی که امکان تحصیل در مدارس دولتی را ندارد، از حق تحصیل محروم نشود و بتواند در این مدارس درس بخواند.
یکی از فعالان امور اتباع غیرایرانی در کشور درباره مدارس خودگردان میگوید: تعدادی مدرسه خودگردان در شهر مشهد فعالیت می‌کنند که بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دانش‌آموز را تحت پوشش دارند. این مدارس زیر نظر آموزش و پرورش یا اداره اتباع استانداری نیستند اما در این چهار دهه توانسته‌اند که بخشی از بار آموزش را بر دوش بگیرند.
ایسنا بدون اینکه نام این فعال امور اتباع خارجی را ذکر کند در ادامه گزارش به نقل از او می نویسد: مدارس خودگردان معمولا امکانات کمی دارند و از آنجا که توسط نهاد یا مرکزی حمایت نمی‌شوند، با مشکلات فراوانی رو به رو هستند، اما رنج نداشتن کتاب درسی باعث چند برابر شدن این سختی‌ها می‌شود.
این فعال حوزه مهاجران متذکر می‌شود: با این که در این مدارس محتوای آموزشی و کتاب‌های کشور ایران تدریس می‌شود، اما کتابی به این مدارس تعلق نمی‌گیرد. با گذشت بیش از دو ماه از سال تحصیلی جدید، بیش از نصف دانش‌آموزان این مدارس کتاب ندارند. کلاس اولی‌های این مدرسه‌ها هنوز نتوانسته‌اند روی کتاب تمرین کنند و با گچ روی تخته و سرمشق دادن درس می‌خوانند. مدرسه‌ها هم راهی ندارند جز پذیرش این مشکلات، بدون این که اعتراضی داشته باشند. راه برای مطالبه‌گری بسته است چراکه این مدارس به صورت خودگردان پیش می‌روند و مجوزی ندارند.
این فعال اتباع غیرایرانی در این باره بیان می‌کند: امکان مطالبه‌گری وجود ندارد چون سازوکاری برای این مهم تعریف نشده است و مدارس خودگردان به رسمیت شناخته نشده‌اند.
قاسم‌علی خدابنده، مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی درباره مشکلات مدارس خودگردان در گفت‌وگو با ایسنا بیان می‌کند: مدارس خودگردان که برای دانش‌آموزان سوری، عراقی، افغانستانی و ... در مشهد شکل گرفته است تحت نظر و مورد تایید ما نیست.
او ادامه می‌دهد: از آنجا که این مدارس در سیستم و سامانه ما ثبت نیستند، کتابی هم به آنها تعلق نمی‌گیرد. افراد، مدارسی را بدون مجوز آموزش و پرورش تاسیس کرده‌اند و محتوای آموزشی کشور خودشان را هم تدریس می‌کنند و آموزش می‌دهند، اگر هم بخشی از محتوای آموزشی کشور ایران را ارائه کنند، ما نسبت به تهیه کتاب برای این مدارس تعهدی نداریم. ممکن است بتوانند از برخی مدارس یا کتاب‌های قدیمی‌تر استفاده کنند.
خدابنده در پاسخ به سوالی مبنی بر این که طبق دستور مقام معظم رهبری امکان ثبت‌نام از تمامی کودکان افغانستانی که به صورت قانونی یا غیرقانونی وارد کشور شده‌اند باید فراهم شود و چرا برخی کودکان ثبت‌نام نمی‌شوند، میگوید: ما به‌عنوان متولی آموزش نمی‌توانیم تشخیص دهیم که کدام‌یک از مهاجران امکان اقامت در کشور را دارند تا آنها را ثبت‌نام کنیم. آموزش و پرورش دانش‌آموزان اتباعی را که کارت اقامت، گذرنامه معتبر یا معرفی‌نامه دفاتر وکالت و فرمانداری‌ها داشته باشند، ثبت‌نام می‌کند.
او با اشاره به این که هم اکنون حدود ۷۵ هزار دانش‌آموز تبعه خارجی در مدارس خراسان رضوی ثبت‌نام شده‌اند،می گوید: در سال جدید هم افزایش دو تا سه هزار نفری این دانش‌آموزان را نسبت به سال گذشته داشته‌ایم. تمامی دانش‌آموزان جدید افرادی هستند که مورد تایید اداره کل اتباع بوده‌اند. اگر کسی نتوانسته است در مدارس ثبت‌نام کند یعنی مدارک شناسایی و اقامت معتبری نداشته است و امکان ثبت‌نام او میسر نبوده و ممکن است چنین افرادی جذب مدارس خودگردان شوند.
با این حال هاشمی، مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار خراسان رضوی در این خصوص اظهار می‌کند: در این موضوع بضاعت کشور اندازه ای دارد، از طرفی خود وزارت کشور و دولت برای این موضوع ضوابطی گذاشته است ، فردی که از کشور خود بدون مجوز وارد کشور و مشهد می شود و ما به راحتی به دانش آموزان آن ها بگوییم بفرمایید کلاس؛ اگر ما این کار را بکنیم سه میلیون نفر وارد مشهد خواهند شد و در این صورت فردا چه کسی جواب گوست؟
وی با بیان این که هم اکنون امکان ارائه خدمات برای اتباع جدید الورود وجود ندارد، می افزاید: در خصوص تحصیل دانش آموزان به عنوان مثال ما کلاس ها را براساس تعداد دانش آموز تقسیم بندی کردیم، ارائه خدمات به دانش آموزان جدید الورود اصلا امکان پذیر نیست، ضمن این که برای هشت هزار دانش آموز ایرانی کلاس درس وجود ندارد.
هاشمی ادامه می‌دهد: هم اکنون ۷۱ هزار نفر از دانش آموزان اتباع در مدارس استان ثبت نام کرده اند که از این تعداد ۱۶ هزار نفر غیر مجاز هستند؛ افراد غیر مجازی که بدون اجازه و هیچ حساب و کتابی وارد کشور ما شده اند، از ما انتظار دارند که آنها (دانش آموزان شان) را سر کلاس بفرستیم، اما ما در حد بضاعت و فرمان رهبر انقلاب سعی می‌کنیم دانش آموزان غیر مجاز از تحصیل باز نمانند.
وی تصریح می کند: الان در افغانستان شرایطی به وجود آمده است که شاید بسیاری از افراد آن کشور نخواهند در کشورشان بمانند. در حد بضاعت و توانی که داریم به دانش آموزان اتباعی که در استان هستند کمک می کنیم که در کلاس درس حاضر شوند.
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان رضوی با بیان این که در دوره اخیر تقاضای اتباع برای ورود به کشور و مشهد زیاد شده است،خاطر نشان می کند: افرادی با گذرنامه گردشگری برای مدت یک ماه با خانواده وارد استان شده اند اما حاضر نیستند ایران را ترک کنند، از خرداد و تیر امسال تاکنون حدود ۷ تا ۸هزار اتباع به صورت خانوادگی وارد مشهد و استان شده اند؛چه کسی می خواهد این خانواده ها را پوشش بدهد؟
وی با اشاره به فعالیت مدارس خودگردان برای تحصیل دانش آموزان اتباع نیز می گوید: اصلا فعالیت مدارس خودگردان ممنوع است، دولت باید با این ها برخورد کند چرا که خلاف قانون است ، اگر فردی هم می خواهد در این خصوص فعالیت کند باید از وزارت کشور مجوز دریافت کند تا صلاحیت افراد مشخص شود.
مدیر کل امور اتباع و مهاجرین خارجی استانداری خراسان رضوی تاکید می کند: هم اکنون ۱۲۳هزار اتباع مجاز در استان زندگی می‌کنند که کارت پناهندگی دارند، اما براساس برخی از شاخص‌ها و تحلیل‌هایی که داریم تعداد اتباع غیر مجاز خیلی زیاد است، در حاشیه شهر مشهد میزان اجاره بهای مسکن ۱۰۰ درصد رشد پیدا کرده مگر چه اتفاقی افتاده است؟ این موضوع نشان می‌دهد که حجم تقاضا برای مسکن در حاشیه شهر مشهد زیاد است.
وی تصریح می کند: ما نباید به این موضوع احساسی نگاه کنیم، باید منطقی با این مسئله برخورد کرد؛ چرا که امنیت ملی ما فراتر از سایر مسائل است،قبل از این که هوا سرد شود روزانه هزار نفر در مرزهای استان که به صورت غیر مجاز می خواستند وارد کشور شوند دستگیر می شدند که این تعداد به نصف کاهش یافته است، اگر این افراد وارد ایران می شدند وضعیت سختی داشتیم.
منبع: روزنامه خراسان