سمانه سلطانی - کارشناس ارشد شهرسازی | شهرآرانیوز - با اینکه هرسال مردم در اسفندماه به فکر تغییر و زیباسازی خانه‌هایشان می‌افتند، مدیریت شهری از اواخر پاییز چند سالی است که با انتشار فراخوان و درخواست همکاری از هنرمندان، می‌کوشد شهر را زیباتر کند.
یکی از مهم‌ترین و چشمگیرترین این اقدامات طراحی و جانمایی المان‌های محیطی در فضا‌های عمومی شهر است، المان‌هایی که ارزش‌های آیینی و سنتی را به نمایش می‌گذارند یا خاطرات گذشته را زنده می‌کنند.
گرچه شهرداری مشهد به عنوان شهرداری‌ای پیشرو در مباحث زیباسازی شهری عملکرد مثبتی به لحاظ جنبه‌های زیباشناسانه داشته است، بررسی‌ها نشان می‌دهد طراحی و جانمایی المان‌های محیطی در سطح شهر ضعف‌های بسیاری دارد.
یکی از مهم‌ترین این ضعف‌ها تناسب نداشتن المان‌های جانمایی شده با هویت منحصربه‌فرد شهر مشهد است، زیرا وقتی می‌توان از المان‌های شهر مشهد در شهر‌های دیگر ایران استفاده کرد، پس در این زمینه تفاوتی میان سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و اقدامات زیباسازی در پایتخت معنوی ایران و دیگر شهر‌ها قائل نشده‌ایم. ضعف مهم دیگر بهره نگرفتن از مشارکت شهروندان شهر مشهد در طراحی و مکان‌گزینی این المان‌هاست. از این رو، مباحث معنایی المان‌ها و پیام‌هایی که این المان‌ها منتقل می‌کنند به میزان لازم مورد توجه قرار نگرفته‌اند.
اگر به شهر مشهد از ۲ زاویه نگاه کنیم، از یک طرف با شهری با عنوان شهری زیارتی روبه‌رو هستیم که در چشم‌انداز خود با عنوان «پایتخت جهان اسلام» مطرح شده است و از زاویه دیگر شهری داریم با ساکنانی با علایق و هویت فرهنگی خاص خود. موضوع زیباسازی شهر مشهد تاکنون بیشتر در مقیاس شهری مطرح و از جنبه محلی آن غفلت شده است. اگر زیباسازی شهر در مقیاس محلی نیز مطرح شود، می‌توان امیدوار بود که در نهایت محلاتی با هویت محلی بیشتر و زیبایی بصری کامل‌تری داشته باشیم.
امسال نیز مدیریت شهری شهر مشهد در نظر دارد با ارائه طرح‌هایی به استقبال از بهار برود. یکی از سیاست‌های مهم شورای شهر استفاده از نظرات و مشارکت مردمی برای بهبود کیفیت سیما و منظر شهر است. با توجه به ظرفیت گسترده فرهنگ‌سرا‌ها و شورای اجتماعی محلات در جذب شهروندان دغدغه‌مند می‌توان از این ظرفیت بهره جست.
در راستای بهره‌گیری از مشارکت محلی برای زیباسازی، با توجه به دقت نظر و دید جامع و کل‌نگری که برای زیباسازی شهری، لازم است اگر از مشارکت بانوان دغدغه‌مند، متخصص و هنرمند در این زمینه استفاده شود بسیار رهگشا خواهد بود. در واقع شرایط باید به گونه‌ای باشد که زنان احساس کنند شهرشان خانه بزرگ‌تر آن‌هاست و همان‌طور که با نزدیک شدن به سال نو، خانه و کاشانه خود را زیبا می‌کنند، می‌توانند از ذوق و هنر سرشار خود برای زیباسازی فضای شهری نیز بهره بگیرند.
در این راستا می‌توان از ظرفیت شورا‌های اجتماعی محلات و فرهنگ‌سرا‌ها استفاده کرد و در هر محله، بانوان هنرمند، متخصص و دغدغه‌مند را در پروژه زیباسازی محلی به یاری طلبید. اگر زنان در پروژه‌های زیباسازی شهری وارد شوند، قطعا شاهد شهری شاداب‌تر و سرزنده‌تر خواهیم بود.
در ادامه بخوانید
تأکید شهردار مشهد بر نشاط‌آوری، خانواده‌محوری و رویکرد شادی‌بخش مشهد در نوروز ۱۴۰۱
هنرهای شهری و ظرفیت‌های جهان‌شهری
نگاهی به تأثیر رویکرد بین‌المللیِ جشنواره استقبال از بهار در نوروز ۱۴۰۱ بر جهان شهر مشهدالرضا (ع)