حمیده صفائی|شهرآرانیوز؛ جانمایی المانهای بهاری یکی از خواستههای مردم مشهد و انتظارات زائران بارگاه رضوی است که در طی سالهای اخیر، نوروز را در مشهد گذراندهاند و فضایی متفاوت را در نوروز هرسال، در پایتخت معنوی دیدهاند. در سالهای گذشته برگزاری جشنوارههای استقبال از بهار آنچنان در شهر ما جلوه داشتهاند، به طوری که پیرو زیباییهای این شهر در آستانه بهار، دیگر شهرها نیز به این حرکت فرهنگی هنری پیوستند و کارهایی مشابه انجام دادند، اما حضور هنرمندان و تجربه کاری آنها طی این سالها همچنان مشهد را در صدر ساخت المانهای زیبا قرار داده است.
نگاهی به کارنامه المانهای بهاری در سالهای گذشته فراز و نشیبهای مختلفی را نمایان میکند که حاکی از رویکردهای متفاوت شهرداری، بودجه اختصاص داده شده به ساخت این المانها و میزان استقبال هنرمندان از این جشنوارههاست. هر چند ویروس منحوس کرونا روی زیبایی شهر هم تأثیر گذاشت، اما مدیران شهری با کمک هنرمندان تلاش کردند تا بهاری زیبا را در شهر رقم بزنند.
تصاویر المانها همه را به یاد روزهای خوش گذشته میبرد. روزهای بهاری که در شهر گشت میزدیم و فارغ از دغدغه کرونا با المانهای مختلف عکس میگرفتیم.
در سال ۱۳۹۶ المانهایی مانند «بازی شاهنامه» در محل بازی کودکان در پارک کوهسنگی روی زمین نقش بست تا ساعاتی مفرح را برای کودکانی که به این مکان برای بازی میآمدند رقم بزند.
المان «شب عید» در میدان سعدی، «نورپردازی ماتریسی» در بوستان کوهسنگی و «گرههای نور» در دانشگاه ۱۹ جزو المانهایی بودند که با بازی با نور همراه بودند و موجب درخشندگی معابر منطقه شدند.
«درختان من»، «دنیای بادکنکها»، «نگارخانه ایرانی» بر دیوارهای خیابان ارشادالرضای ۱۴، خیابان چمران بوستان رازی و چهارراه لشکر جا خوش کردهاند. البته در این سال یک نقاشی دیواری با مشارکت چهار هنرمند از سه کشور روسیه، کره جنوبی و اردن نیز بر دیوار بوستان کوهسنگی، سمت پارکینگ غربی نقش بست.
«میهمان مامان» ساده، اما متفاوت در خیابان بهار و چهارراه دانش بود. کفشهای جفت شده روی جاکفشی کوچک مقابل در چوبی قدیمی هر بینندهای را به سالها قبل میبرد. «پریسکوپ» در باغ ملی، «فرهنگ مصرف» در میدان بسیج و «فال حافظ» در ورودی پایانه امام رضا (ع) جزو المانهای مقطعی بودند که بهار ۱۳۹۶ میهمان منطقه ما شدند.
بهار ۱۳۹۷ نیز هشت المان میهمان منطقه ما شدند. «مشهد شهر گوهر سنگ» در میدان سعدی، «یک رنگ از بهار» در چهارراه بهار، «زندگی» در خیابان بهار، «بهار بافی» در میدان بیمارستان امام رضا (ع)، «شکوفههای بهاری» در استخر کوهسنگی، به این منطقه زیبایی بخشیدند و البته نقاشی «طاووس» در خیابان چمران را هم باید به اینها افزود. «باغ وحش سنگی» در بوستان کوهسنگی که یاد و خاطره باغ وحش سابق این بوستان را برای رهگذران زنده میکرد دیگر المانی بود که هنوز هم روی سنگهای این بوستان نقش بسته است. «بچرخ تا بچرخیم» کاری متفاوت در نبش جنت ۷ بود که رهگذران به ویژه کودکان و نوجوانان میتوانستند با آن بازی کنند.
هر سال که میگذرد هنرمندان در کنار زیبایی به مفهومی بودن المانها متناسب با مکان نصب آنها میاندیشند و نتیجه آن خلق اثرهایی متفاوت مانند المان «بوق نزن رفیق» در پشت بیمارستان امام رضا (ع) میشود. المانی که علاوه بر هنریبودنش پیغامی متناسب با آن فضا را برای رانندگان دارد. المان «آهو» که اشاره به همان ماجرای معروف مذهبی دارد و قصه ضامن آهو را بازگو میکند، در میدان بسیج نصب شده بود. «رؤیای رنگ» روی درختان منطقه، «بازی شاهنامه» در بوستان کوهسنگی و درختانی که نورپردازی شدهاند دیگر نمادهایی هستند که بهار ۱۳۹۸ را برای مردم زیباتر کردند.
سال ۱۴۰۰ المانهایی با نام «کتیبههای سنگی» در رینگ میدان بسیج، «ساعت» در ابتدای باغ ملی، «مشاهیر» در میدان سعدی، «عمارت خشتی» در چهارراه لشکر و «رویش» در چهارراه گلستان نصب شدهاند.
«شوق زیارت» در پایانه مسافربری امام رضا (ع)، «پناهم بده» در میدان بسیج، «در پناه خورشید» در ورودی باغ ملی، «کاشی حرم» در میدان ۱۵ خرداد آیلند میانی بولوار خرمشهر، «امام رئوف» در میدان تقیآباد ابتدای کوهسنگی، «عکاسخانه» در میدان ۱۵ خرداد؛ «زورخانه بهاری» در چهارراه لشکر، «دوچرخههای بیدود» در بولوار کلانتری (پل انقلاب)، «چراغ خرد» در چهارراه گلستان، «مشهد الرضا» در بزرگراه شهید کلانتری حدفاصل بولوار نامجو تا خیابان امید در سال ۱۳۹۹ بر در و دیوار منطقه ۸ نقش بستند و جا خوش کردند.
المان ساعت و المان رویش در سال ۱۴۰۰ جزو المانهای خاص بودند. المان ساعت را حسامالدین جلیلی در شهر یزد ساخته است. جلیلی درباره انتخاب المان ساعت توضیح میدهد: برای اینکه بتوانم ارزش و اهمیت زمان را نشان بدهم به دنبال لحظههایی بودم که در زندگی همه ما مهم و مشترک است. در آخر به این نتیجه رسیدم چه چیزی مهمتر و بهتر از لحظه سال تحویل، در نتیجه تصمیم گرفتم تحویل ۸۵ سال را با ساعت نشان بدهم. این ساعتها زمان تحویل سالهای ۱۳۲۳ تا ۱۴۰۸ را نشان میدهند. اعظم استیری نیز درباره المان رویش میگوید؛ «در این المان میخواستم به این مفهوم اشاره کنم که زن و مرد در جامعه حکم درختی را دارند که ریشه میدهند و جوانه میزنند. به عبارتی میخواستم با کمک طبیعت نشان بدهم که انسانها هم میتوانند رویش و تحول دوباره داشته باشند.»
بازی شاهنامه به خان هفتم شاهنامه، یعنی نبرد رستم و دیو سپید میپردازد. درا ین بازی سعی شده است با الهام از یک بازی قدیمی (مار و پله)، اما با بهره از شخصیتهای شاهنامه، نبرد رستم و دیو سپید به زبانی ساده و با نشاط و شادی بیشتر ارائه شود، به طوری که دیوها در نقش مار ظاهر شدهاند. تا به حال بیشتر کارهایی که با محوریت شاهنامه انجام شده مخصوص بزرگسالان بوده است، اما این بار هنرمندان با استفاده از کاراکترهای شاهنامه به سراغ کودکان رفتهاند. آشنایی با بازی قدیمی «مار و پله» و دیدن چهرههایی که اصالتشان به شاهنامه برمیگردد این تأثیر را خواهد داشت که کودکان با شخصیتهای ادبی و فرهنگی کشورمان رابطه بیشتری برقرار کنند.