نگاهی به المان‌های نوروزی ۵ سال گذشته در منطقه یک مشهد

فرامرزی | شهرآرانیوز؛ در فصل آخر سال بنا گذاشتیم که کم‌کم به سمت بهار پیش برویم و خاطراتمان با روز‌های خوش بهاری را مرور کنیم. اولین گام برای ما، مرور المان‌های نوروزی ۵ سال قبل است، المان‌هایی که شادی را به نقاط مختلف شهر می‌برند. اولین نکته‌ای که دراین‌باره به نظرم می‌رسد حجم زیاد المان‌های منطقه یک است. بیراه نیست اگر بگوییم ساکنان منطقه یک آدم‌های خوش‌شانسی هستند که رفت و آمد زائر به منطقه‌شان آن‌قدر چشم‌گیر است. این موضوع باعث شده است هر سال تعداد زیادی المان زیبا در خیابان‌هایشان جا خوش کند.

استقبال از خانه‌تکانی

نوروز ۱۳۹۶ المان «چاق و لاغر» اثر نگار دهقان در مقابل هتل هما، «لحظه تحویل» ساخته راضیه صدیف در اول احمدآباد، «شوق سفر» اثر نسرین و فرزانه محمدزاده در میدان شریعتی، «نوای مهر» اثر زهرا ایزانلو و «عید نوروز» اثر امیرمهدی وثوق هر دو در میدان فلسطین نصب شدند. در این سال اثر «خانه‌تکانی» آسیه پهلوان در میدان شریعتی توانست توجه مردم را به خود جلب کند. پهلوان وقتی مقابل تلویزیون نشسته بود و کارشناس از زیر و بم خانه‌تکانی نوروز حرف می‌زد به فکر ساخت ماکت آن افتاد.

او آن روز فکرش را هم نمی‌کرد یکی دو ماه بعد در نوروز ۱۳۹۶ آن‌قدر اثرش به مذاق مردم خوش بیاید. پهلوان توانسته بود با آن قالی روی دیوار و مادربزرگی که داشت خاک قالی را با جارو می‌تکاند با آدم‌هایی از نسل‌های مختلف ارتباط برقرار کند. ۴۰ روز کار ساخت اثر طول کشید. پهلوان شخصیت مادربزرگ را با فایبرگلاس و خانه را از آهن ساخت. او سعی کرد المان را طوری بسازد که اگر بچه‌ها از آن بالا رفتند آسیب نبینند.

سال ۱۳۹۷ و جانمایی ۷ اثر

نوروز ۱۳۹۷ آثار «زورخانه» راضیه صدیف در مقابل هتل هما، «خانه کتاب» از همین هنرمند در بولوار احمدآباد، «دوتارنواز» اثر سپیده رضوی در همین بولوار به سمت تقی‌آباد، «هدهد» اثر مهدی درویشی در میدان شریعتی، «قاب خاطرات» اثر نگار حقانی در بولوار احمدآباد، اثر «پناه امن» متعلق به مریم موسوی در آیلند میانی بولوار احمدآباد و «بیا و تماشا کن» اثر عطا صحرایی در میدان ملک‌آباد جا خوش کرد.

۱۰ المان در سال ۱۳۹۸

در این سال ۱۰ المان در منطقه یک جانمایی شد. «گل و مرغ» ساخته جواد محدث در ابتدای احمدآباد، اثر «چرخ‌های بهاری» ساخته ساره اکبری در چهارراه احمدآباد، اثر «مژده بهارانه» ساخت فرشته قاسمی در آیلند میانی بولوار ملک‌آباد، «بهترین خاطره» ساخته محدثه نیک‌فرجام در میدان فلسطین از آن جمله بود.

همچنین «پدر یعنی خورشید» اثر هاشم شفیعی در ابتدای ملک‌آباد، «سوگ سهراب» ساخته راضیه صدیف در چهارراه احمدآباد، «پرده‌خوانی شاهنامه» ساخته نگار حقانی مقابل سرم‌سازی رازی، «یادآر» اثر حسین فنایی و مهسا بیگلری حدفاصل خیابان‌های کفایی و شریعتی، «جشن بهار» ساخته مجید خداداد در دوربرگردان راهنمایی و «کاج‌های رنگی» اثر محمدرضا ابراهیم‌زاده روبه‌روی سرم‌سازی رازی از جمله این المان‌ها بودند.

«سوگ سهراب» متشکل از کتیبه و مجسمه‌ای از رستم و سهراب در ابعاد سه در پنج متر بود. روی کتیبه شعری از شاهنامه درباره رستم و سهراب حک شده بود. ویژگی شاخص این المان وجود میخ‌های فراوان در آن بود تا حالت زرهی به لباس رزم آن‌ها بدهد.
طراح المان هدفش از ساخت این المان را آشنایی بیشتر عامه مردم با اثر فاخری، چون شاهنامه ذکر کرده است. زیرا عامه مردم معمولا رستم و سهراب را می‌شناسند و با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کنند.

۷ المان در سال ۱۳۹۹

سال ۱۳۹۹ با وجود کرونا شرایط خاصی داشت. در این سال طراحان المان‌ها سعی داشتند نشاط را به نوروز کرونایی تزریق کنند. نکته دیگر اینکه دو المان «چراغ خرد» و «امام رئوف» بین مناطق یک و دو مشترک بود.
در نوروز ۱۳۹۹ المان‌های «کاشی حرم» ساخته مجید خداداد، «فانوس» اثر محدثه نیک‌فرجام، «برداشت زعفران» که از المان‌های دائمی است ساخته فاطمه ارکیان، «عمو بهار» ساخته مینا احمدی، «نقالی» اثر زهرا حسینی و... در منطقه یک جانمایی شد.

نوروز ۱۴۰۰ و ۲۱ المان

«نوای عاشقانه» اثر عقیل اصلی، «رخصت بهار» ساخته مهدی جعفری، «بازی نور و سایه» اثر فرزین هدایت‌زاده، «چون به درخت رسیدی به تماشا بنشین» ساخته بهاره قادری، «عیدی‌سازی» ساخته نفیسه خوش‌اندام، «سیاوش در آتش» ساخته پریسا عطارپور از جمله المان‌های نوروز گذشته است.

زنده‌شدن یک خاطره نوستالژیک

سال ۱۳۹۶ هم از آن سال‌های پر المان در منطقه یک بود. المان‌هایی که در نوع خود زیبا و خاطره‌انگیز بودند و نظر هر عابری را به خود جلب می‌کردند. یکی از آن‌ها که به دل مردم به‌ویژه دهه شصتی‌ها نشست، شخصیت‌های چاق و لاغر بود. این شخصیت‌ها برگرفته از مجموعه‌ای عروسکی بودند که از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹ از شبکه ۲ سیما پخش می‌شد. این دو ژیانی به نام قرقی داشتند که از دست یک ربات نجاتشان می‌داد. نگار دهقان با هدف زنده کردن خاطرات نسل قدیم و آشنایی کودکان امروز با دنیای پدر و مادرشان آن را ساخت. دهقان قد لاغر را ۲ متر و ۴۰ سانتی‌متر و قد چاق را یک متر و ۶۷ سانت در نظر گرفته بود. او برای پیداکردن ژیان به اوراق فروشی‌های زیادی سرزده‌است تا بالأخره قرقی مورد نظرش را پیدا کرده بود. آن سال مردم مناطق مختلف برای دیدن این المان به میدان ملک‌آباد می‌رفتند.

نبرد با کرونا با المان‌های ۱۴۰۰

المان «کووید ۱۹» ساخته وجیهه دانا در ابتدای خیابان اخوان ثالث در نوروز ۱۴۰۰ جانمایی شد و توانست افراد بسیاری را به خود جذب کند. دانا سعی کرد این بیماری را با نگارگری و نقاشی‌های شاهنامه تلفیق کند و به گفته خودش بحران امروزی را که مردم با آن درگیر هستند در قالب المان به نمایش درآورد. نکته درخور توجه این بود که تمام عناصر شخصیتی آن ماسک زده بودند و به نبرد با ویروس کووید‌۱۹ رفته بودند.

«کتیبه‌های سنگی» حاصل تلاش راضیه صدیف بود که در دو نقطه، یکی روی دیوار خیابان بخارایی و دیگری در میدان سعدی جانمایی شده است. کتیبه‌های خیابان بخارایی درباره امام‌رضا (ع) و موضوع‌های مرتبط مانند زیارت بود و کتیبه‌های میدان سعدی نیز به معرفی مشاهیر خراسانی مانند ملک‌الشعرا بهار، مهدی اخوان‌ثالث و... می‌پرداخت. این کتیبه‌ها نشانگر خاستگاه مذهبی و ادبی شهر مشهد بود.