ارژنگ حاتمی - کودک پنج یا نهایتا شش سال دارد. دستهایش را توی آستین قایم کرده و رو به دوربین موبایل حرفهایی میزند که قلب هر شنوندهای را به درد میآورد. با لهجه بلوچی میگوید: «بیایید خونههای ما رو نگاه کنید. داریم از سردی میمیریم. ما گناه داریم. بارون خونههامونو خراب کرده.» بعد از چند روز غفلت، آرام آرام رسانهها و کاربران فضای مجازی نگاهشان را به سمت سیستان و بلوچستان چرخاندهاند.متأسفانه خبرهای خوبی از سیستانوبلوچستان به گوش نمیرسد، روزهایی که بیشتر حواسها به حواشی هواپیمای اوکراینی و رد صلاحیتهای انتخابات مجلس گرم بود، سیل زندگی بسیاری از مردم سیستان و بلوچستان را زیر آب و گل برد. درد خرابی و خسارت و آوارگی یک طرف، درد بیتوجهی و دیده نشدن بیشتر از همه جان سیلزدگان را آزرده کرده است.
باز هم خبرهای بد
نکته دردناک این است که در سال ۹۵ هم سیل سیستانوبلوچستان لابهلای اخبار پلاسکو گم شد. البته که حجم خسارت سیل امسال بیشتر از سال 95 به نظر میرسد. درازهی، نماینده سراوان، در گفتوگو با ایسنا گفته است:
«۵۰۰ روستای سیستانوبلوچستان به هیچ راهی دسترسی ندارند. خیلی از روستاهای سیستانوبلوچستان زیر آب رفتند.» او همچنین ابراز تأسف کرده که نفت سفید، گازوئیل و بنزین بهموقع به دست شهروندان نمیرسد.
دامنی، رئیس شورای شهر ایرانشهر، نیز عمق بیشتری از فاجعه را نشان میدهد: «به دلیل بارش بیسابقه باران و قطع کامل ارتباط، 2 روز است از اوضاع بسیاری از روستاهای بخش چهلوپنجهزارنفری بنت از نیکشهر هیچ خبری نیست.»
فضای مجازی، ناجی سیستان وبلوچستان
قدرت کانالهای خبری و غیرخبری تلگرامی در انتشار خبرهای مربوط به سیل سیستانوبلوچستان انکارناپذیر است. تصاویر مردمی که آب همه دار و ندارشان را برده است، عکسهای دامداری که بزهایش زیر گل دفن شدهاند و فیلمهایی از محاصره روستاها توسط سیل، بارها در فضای مجازی دستبهدست شده است. باورش سخت است اما تأثیر همین عکسها و فیلمها از سیل سیستانوبلوچستان به اندازه دهها یادداشت و سخنرانی و ... توجهها را به این حادثه طبیعی جلب کرده است. درعکس تأثیرگذار دیگری که از سیل این استان در شبکههای اجتماعی دستبهدست میشود، بیش از 10 نفر را میبینیم که روی یک درخت رفتهاند تا از سیل در امان باشند. شاید به همین علت است که روز گذشته یکی از کانالهای تلگرامی با انتشار عکس صفحه یکِ روزنامههایی همچون «آفتاب یزد»، «ایران»، «اعتماد» و «شهروند» نوشت: «10 سال پیش اگر سیستانوبلوچستان را آب میبرد، شاید یک ستون صفحه داخلی روزنامه میشد اما قدرت شبکه اجتماعی، صدای این مردم را از ۱۵۰۰ کیلومتر آن طرفتر میرساند و عکس یکِ روزنامهها میشوند.»
بیمهری چهرههای اینستاگرامی به سیلزدهها
بیشتر چهرههای اینستاگرامی و سلبریتیها این روزها درگیر خبرهای مربوط به هواپیمای اوکراینی و واکنشهای پس از آن هستند. برخی دیگر نیز به موضوع رد صلاحیتهای انتخابات مجلس پرداختهاند. برخی از هنرمندان نیز مشغول پستهایی هستند که به جشنواره فجر نخواهند رفت.تنها افراد اندکی هستند که به مسئله سیل پرداختهاند. در این میان، میتوان به پرویز پرستویی و امیر جعفری اشاره کرد. جعفری در پستی نوشته است: «قبل از اینکه برای سیستانوبلوچستان اتفاق فاجعهبارتری بیفتد و پیش از آنکه باز با اعداد و ارقام بهتزده شویم، به داد این دیار مظلوم برسیم.» امیرمهدی ژوله نیز به انتشار فیلمی پرداخت که در آن بالگرد هلالاحمر فردی را که بالای درخت پناه گرفته است نجات میدهد. او در ادامه نوشته است: «صدای مردم محروم و بیصدای سیلزده باشیم.»
سنگ تمام کارتونیستها برای سیلزدهها
در این میان، به نظر میرسد کارتونیستها بیش از هر قشری به سیل سیستانوبلوچستان واکنش نشان دادهاند. میرشاهولد که همواره واکنشهایی سریع به اتفاقات دارد، کارتونی کشید که در آن چند مدیر صندلیهایشان را به جای مردم نجات میدهند و نوشت: «میزها و صندلیها زیر آب نره، وگرنه سیل که مهم نیست. هرسال میآد و میره!» مهناز یزدانی، دیگر کارتونیست کشورمان، به همین مناسبت، یکی از کارهای قدیمیاش را بازنشر کرد و نوشت: «امیدوارم مسئولان بتوانند این یکی بحران رو خوب مدیریت کنند.» هادی حیدری نیز از کارتونیستهایی است که کارتونی اختصاصی برای همدردی با سیلزدگان سیستانوبلوچستان کشیده است. رضا جنگی هم کارتونی در این باره دارد. او در توضیح کارتونش از مردمی نوشته است که نیازمند کمکهای امدادی هستند.
انتقاد توییتریها از خودشان
بیتوجهی توییتریها به سیل سیستانوبلوچستان صدای خودشان را هم درآورده است و توییتهایی در انتقاد از کاربران منتشر کردهاند. فردی از روی طعنه و به زبان طنز اینگونه نوشته است: «از دور اشاره میکنند سیستانوبلوچستان چندتا کوآلا هم داره. فکر کنم دیگه وقتشه بریم برای حمایت و کمکرسانی!» کاربر دیگری توییتی به این شرح دارد: «لابهلای توییتهاتون یکم هم در مورد سیستانوبلوچستان بنویسید. صدای این بندگان خدا هم باشید.» کاربر دیگری گفته است: «برای کوآلاهای استرالیایی سینه دریدید اما برای مردم مظلوم و بیپناه سیستانوبلوچستان از یک هشتگ هم دریغ میکنید؟» برخی از کاربران هم پیکان تیز انتقادشان را متوجه سلبریتیها کردهاند. یکی از این افراد بهطعنه نوشته است: «یعنی الان سلبریتیها تو راه سیستانوبلوچستاناند؟!».
مراقب گاندوها باشید
آخرین خبرهایی که درباره سیل سیستانوبلوچستان به گوش میرسد از وخیمتر شدن اوضاع حکایت دارد. ادارهکل حفاظت محیط زیست سیستانوبلوچستان به مردم سیلزده این استان گفته است مراقب تمساحها باشند. در خبرها آمده است: «با توجه به بارندگیهای اخیر و سیلاب بهوجودآمده در جنوب این استان، احتمال خروج تمساح پوزهکوتاه (گاندو) از برکه وجود دارد و مردم باید بهشدت مراقب باشند.» البته لازم است یادآوری کنیم از همان ابتدای کار همه مسئولان دستبهکار شدهاند، از رئیسجمهور که دستورهای لازم را برای تسریع در روند امدادرسانی صادر کرده است تا هلال احمر و نهادهای دیگر که از همان ابتدای کار به کمک مردم سیلزده رفتهاند.