هانیه فیاض | شهرآرانیوز؛ یکی از موضوعات چالش ساز حوزه سلامت، تعیین تعرفه‌های خدمات تشخیصی درمانی برای سال جدید است. امسال نیز پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت ماه گذشته، هیئت دولت تعرفه‌های پزشکی را به طور متوسط در بخش دولتی ۱۹.۵ درصد و در بخش خصوصی ۲۴ درصد افزایش داد.
دراین راستا تعرفه تزریقات مفصلی و عصبی تا ۸ درصد افزایش پیدا کرده است، اما بنا به گزارش‌های مردمی و بررسی میدانی شهرآرانیوز، مبلغ دریافتی تعدادی از پزشکان برای تزریق درون مفصل یا عصب بیشتر از تعرفه مصوب است؛ به طوری که برای تزریق مفصلی تا مبلغ یک میلیون تومان هم دریافت می‌شود. این در حالی است که این خدمات تعرفه مشخصی دارند، اما به نظر می‌رسد نظارت کافی برای تعهد بر طبق آن وجود ندارد.
یکی از شهروندان از تعرفه نامشخص و گران تزریق عصب و مفصلی گله دارد و می‌گوید: دکتر برای تزریق دو آمپول در عصب مچ دست هایم ۷۶۰ هزارتومان خواست. منصرف شدم و بعد از آن همه معطلی در مطب شلوغ به خانه برگشتم. پیش دکتر دیگری رفتم و او برای تزریق همان آمپول‌ها (اما از نوع خارجی) ۶۰۰ هزارتومان مطالبه کرد. مگر نظام پزشکی تعرفه مشخصی برای تزریقات مفصلی ندارد؟ آشفته بازاری است که هرکس قیمت متفاوتی می‌دهد و آدم از مداوا و درمان پشیمان می‌شود.
برای بررسی آنچه که دغدغه خیلی از بیماران است، راهی چندین مطب متخصص ارتوپدی می‌شویم.
مطب در طبقه دوم ساختمانی تقریبا قدیمی در خیابان معلم مشهد واقع شده است. خیلی شلوغ نیست. بیشتر مراجعان به صورت اینترنتی نوبت گرفته اند. نزدیک میز منشی می‌ایستم و از او می‌پرسم: دو تزریق آمپول مفصلی دارم. هزینه تزریق چقدر می‌شود؟ منشی در حالی که چشمش را به صفحه تلفن همراهش دوخته است، بدون اینکه سرش را بالا بیاورد، پاسخ می‌دهد: اگه معمولی باشد هفتصد و اگه با ژل باشد یک میلیون تومان.
نگاهم به خانمی تقریبا مسن می‌افتد که پس از شنیدن این قیمت سری به حالت افسوس تکان می‌دهد. کنارش می‌نشینم. می‌گوید: سال گذشته آرنج دستم خورد به دیوار. مدتی دردش را نادیده گرفتم و با درمان‌های خانگی سعی کردم مشکل را برطرف کنم. بعد از دو ماه دیدم که ورم کرده و آب آورده است.
رفتم دکتر و گفت که باید بخشی از آب مفصلی آن خالی شود و بعد هم باید دو آمپول، هفته‌ای یک بار، برای خوابیدن ورم آن تزریق کنم. هفته پیش دکتر برای خالی کردن آب آرنجم ۲۰۰ هزار تومن گرفت و بعد هم تزریق را ۴۰۰ هزار تومان حساب کرد. الان هم برای تزریق دوم آمده ا م. کمی صدایش را آهسته‌تر می‌کند و ادامه می‌دهد: با این هزینه‌های زیاد ویزیت‌ها و کرایه رفت و آمد‌ها فقط همین پول گزاف تزریقات را کم داشتیم. تازه من از چند جا قیمت گرفتم و این دکتر از بقیه دکتر‌ها ارزان‌تر می‌گیرد.
از آنجا خارج می‌شویم و به مطب دیگری واقع در خیابان عارف می‌رویم. بر خلاف مطب قبلی، اینجا خیلی شلوغ است. آن قدر صدای همهمه زیاد است که صدا به صدا نمی‌رسد. چند دقیقه‌ای منتظر می‌مانیم تا خلوت‌تر شود. ناگهان صدای بلند آقای جوانی توجهمان را جلب می‌کند: چه خبر است؟ مگر سر گردنه است؟ سه ساعت است که اینجا معطل مانده ام تا نوبتم شود. الان می‌گویید که ۸۰۰ هزار تومان؟ مگر دکتر می‌خواهد چه کند که این همه پول برای یک تزریق ساده می‌گیرد؟ هفته پیش رفتم پیش دکتر فلانی، خدا پدرش را بیامرزد. حداقل او ۴۵۰ هزار تومان قیمت داد.
منشی سعی می‌کند او را آرام کند، اما تلاشش بی فایده است. مرد در حالی که زیر لب غر می‌زند، به همراه آقایی با سن و سال بالا از مطب خارج می‌شود. دنبالش می‌رویم و از او علت داد و بیدادش را می‌پرسیم. توضیح می‌دهد: سال هاست که پدرم از درد پا رنج می‌برد. بعد از کلی دوندگی و دوا و دکتر، بالاخره متخصصان تشخیص دادند که بر اساس بروز نقرس به «بورسیت» مبتلا شده است.
گشتم و یک متخصص خوب پیدا کردم. برای درمان التهابش آمپولی تجویز کردند که باید در چند نوبت داخل زانو تزریق شود. در طول این مدت به چند دکتر برای تزریق مراجعه کردیم. با اینکه آمپول همان آمپول است، نمی‌دانم چرا هرکس برای تزریق آن قیمت متفاوتی می‌دهد. یعنی واقعا یک قیمت مشخص تزریق مفصلی برای دکتر‌ها مشخص نکرده اند و هیچ نظارتی بر کارشان نیست که هرقدر دلشان می‌خواهد از مردم پول می‌گیرند؟
در پی تناقض در دریافت مبلغ تزریق، با مطب برخی از پزشکان تماس می‌گیریم. از پانزده مطب متخصص ارتوپد تنها دو مطب پاسخ می‌دهند. منشی یکی از آن‌ها قیمت به ظاهر منصفانه‌ای می‌دهد و می‌گوید: آقای دکتر برای هر تزریق نهایتا ۲۵۰ هزارتومان می‌گیرد که همین مبلغ هم با توجه به وضعیت مالی بیمار متغیر است و کمتر هم می‌شود. او سال هاست که در این حوزه کار می‌کند و به قول خودش با پزشکان زیادی همکاری داشته است. وقتی موضوع گزارش را متوجه می‌شود، می‌گوید: براساس تجربه کاری ام می‌دانم که هزینه تزریق داخل مفصل یا عصب به فاکتور‌های زیادی بستگی دارد. اما در حالت کلی قیمت تزریق بسته به نوع تزریق، برند دارویی آمپول، تعداد دفعات تزریق و هزینه تزریق پزشک متخصص و آموزش دیده متغیر است. البته این وسط مسئله مهم تری هم وجود دارد و آن هم انصاف پزشک است.
خانم غیور هم از متفاوت بودن مبلغ دریافتی پزشکان برای تزریق نیز باخبر است و علت آن را سلیقه‌ای عمل کردن پزشک می‌داند و توضیح می‌دهد: سالیانه تعرفه مشخصی برای تزریق درون عصب و مفصل به متخصصان ابلاغ می‌شود و آن‌ها موظف اند طبق آن عمل کنند. اما چون در این تعرفه ضریب مشخصی ثابت است، پزشک مربوط آن طور که می‌پسندد مبلغ متغیر ضریب را افزایش می‌دهد و همین سبب می‌شود که تفاوت قیمت دیده شود. البته برخی از پزشکان به این دلیل که می‌دانند بعضی از بیماران توان پرداخت ندارند، تخفیف می‌دهند و برای حفظ بیمار خود با او به نوعی توافق می‌کنند.
گلایه‌های بیماران را از سازمان نظام پزشکی پیگیری می‌کنیم. مسعود زحمتکش، عضو هیئت مدیره و مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی مشهد، در این باره می‌گوید: خدمات پزشکی از معدود خدماتی است که به طور ویژه مشمول قیمت گذاری در هیئت دولت است و عدول از آن مخاطرات قانونی دارد. تعرفه خدمات پزشکی هر ساله معمولا با فاصله دو تا سه ماه از ابتدای سال اعلام می‌شود و مبنای هزینه‌ای ارائه خدمات درمانی قرار می‌گیرد. این تعرفه شامل تعرفه خدمات تزریقات نیز هست که با ضریب k مشخص می‌شود.
مثلا وصل سرم در سال ۱۴۰۱ معادل هشت دهم ضریب k در نظر گرفته شده و رقم اعلامی در بخش خصوصی ۲۶ هزار و ۱۶۰ تومان است. این رقم در بخش دولتی و خیریه نیز هر سال اعلام می‌شود که متفاوت است. ضریب k درنظرگرفته شده مبنای قیمت اعلامی هر سال است.
او در پاسخ به این پرسش که چرا پزشک‌های مختلف هزینه‌های متفاوتی از مردم می‌گیرند، توضیح می‌دهد: همان طور که بیان شد در طبابت هر خدمتی، ضریب و k متفاوتی دارد؛ در تزریقات داخل مفصلی هم همین موضوع مصداق دارد. رقم کاملا مشخص است. تفاوت می‌تواند در قیمت و برند داروی تزریقی و تجهیزات مصرفی باشد. نوع خدمت تزریقی هم می‌تواند به این تفاوت منجر شود. مثلا گاهی تزریق به همراه خارج کردن مایع مفصلی است یا به همراه نمونه برداری.
گاه صرفا تزریق انجام می‌شود که این موارد بنا به تشخیص پزشک معالج است. دلیل بعدی که می‌تواند منشأ تفاوت باشد این است که خدمات پزشکی سقف دارد که همان طور که اشاره شد تعرفه خدمات سلامت هرساله تعیین می‌شود، اما کف ندارد. گاه پزشکان ما در مواردی که بیماران در پرداخت‌ها دچار مشکل هستند تخفیف قائل می‌شوند. همان ابتدا بیان شد که تعرفه در بخش خصوصی، دولتی و خیریه متفاوت است که میزان آن‌ها در سایت نظام پزشکی آمده است.
برای بررسی مباحث مرتبط با هزینه‌های تزریق مفاصل و عصب با یکی از متخصصان ارتوپد گفتگو می‌کنیم. دکتر محمد باقری قوژدی توضیح می‌دهد: برای دریافت هزینه، یک k جراحی مشخصی وجود دارد که بسته به نوع تزریقات که داخل مفصل، عصب یا نخاع باشد، هزینه متفاوتی دریافت می‌شود.
این متخصص توضیح می‌دهد: اینکه تزریق در مطب که بخش خصوصی است، صورت بگیرد با تزریق در بخش دولتی هزینه متفاوتی دارد؛ زیرا در بخش خصوصی ۳ یا ۴ برابر K جراحی قیمت داده می‌شود. این در حالی است که در بخش دولتی مبلغ خیلی پایین‌تر است. البته مشکلی که وجود دارد این است که خیلی از متخصصان این حوزه قبول نمی‌کنند که تزریق را در بیمارستان‌های دولتی انجام دهند؛ زیرا اولا از هزینه دریافتی بیمار، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد به پزشک پرداخت می‌شود که مبلغ ناچیزی است و در ثانی همان مبلغ هم بعد از مدتی طولانی (حدودا یک سال بعد) پرداخت می‌شود.
او می‌افزاید: در سال گذشته هر K جراحی معادل ۵۳ هزار تومان بود که امسال با افزایش ۸ درصدی این مبلغ به ۵۸ هزار تومان رسید که مبلغی بسیار کم است. درست است که هزینه تزریق ممکن است برای بیمارانی زیاد به نظر برسد، اما درواقع باید این را در نظر داشت که تزریق پزشکی کاری دشوار است که به ظرافت نیاز دارد و حوزه درمان باید بیشتر به تحت پوشش قرار دادن بیماران توجه کند و بر اساس آن k جراحی را نیز افزایش دهد.
این پزشک متخصص با اشاره به اینکه هزینه تزریقات را شخصا در دوسال اخیر تغییر نداده است، بیان می‌کند: در کنار کوتاهی برخی از پزشکان، خیلی از همکارانم هم منصفانه رفتار می‌کنند و تخفیف می‌دهند و برخی هم مثل من افزایش قیمت نامعقولی ندارند. خودم نیز تا مدت‌ها قصد ندارم هزینه تزریق را افزایش دهم؛ زیرا در شرایط اقتصادی فعلی، باید هوای مردم را هم داشت و جامعه پزشکی بیشتر باید با بیمار کنار بیاید.