ازدواج مرحله مهمی از تشکیل خانواده است که بیش از هر اتفاق دیگری در زندگی انسان اثر دارد. نکته مهم این است که برای اینکه ازدواج دچار چالش‌های کمتری شود، نیاز است که آگاهانه صورت بگیرد که شعار «ازدواج آگاهانه و زندگی عاشقانه» در این امر راهگشاست. یعنی اگر کسی می‌خواهد ازدواج کند، باید بر پایه آگاهی‌هایی که برای ازدواج نیاز است رقم بزند.
بهتر است مصداقی به این نکته اشاره کنیم. اگر کسی دستگاهی بخرد، به دفترچه راهنمای آن مراجعه می‌کند تا دچار اشتباه و غافل‌گیر نشود. در ازدواج هم به این صورت است که فرد می‌تواند دفترچه راهنمای ورود به ازدواج را از مسیر مطالعه یا شرکت در کلاس‌ها و کارگاه‌ها به دست بیاورد.
بخشی از دانش ازدواج به اصل آن و آگاهی درباره فرایند پیش، هنگام و پس از ازدواج است. بخشی نیز به مفهوم آن برمی‌گردد که شامل انواع، ضرورت، اهداف، باور‌های منطقی و غیرمنطقی و شناخت ازدواج صحیح و کامل و لوازم مورد نیاز است.
شناخت و تحلیل خود، آگاهی از نیازها، ویژگی‌ها، شرایط و اوصاف و ایده‌آل‌های خویش و همسر آینده شخص و نیز شرایط اجتماعی حال و آینده از دیگر مواردی است که در ازدواج آگاهانه مطلوب است. البته آگاهی درباره فرد مقابل نیز لازم است تا در آینده چالش ایجاد نشود.
بنابراین، برای کسب این آگاهی‌ها باید:
دانش لازم را در کارگاه‌ها و مطالعه به دست آورد.
مهارت‌هایی را کسب کند.
در مسیر کسب اطلاعات و آشنایی حتی در جلسات خواستگاری، دانش کافی را داشته باشد. برای مثال، کلی‌گویی، نپرسیدن سؤالات کافی، نداشتن ایده‌آل‌های مشخص و کافی و ....
مشاوره‌های پیش از ازدواج می‌تواند راه مناسبی باشد.
از این مهم غافل نشویم که همه مسئولیت تحقق ازدواج آگاهانه بر عهده متقاصیان ازدواج نیست بلکه نظام، حکومت و جامعه تیز باید بستر لازم برای آن را فراهم آورند.