ملیحه ابراهیمی | شهرآرانیوز؛ همه به این موضوع واقفیم که استفاده از خودرو شخصی در سال‌های گذشته افزایش چشمگیری یافته است و این اتفاق که کم‌تحرکی رانندگان را به‌دنبال دارد، باعث بروز بیماری‌های شایع مثل چاقی، قند و دیابت شده است.
بنا بر نتایج پژوهش‌ها، رانندگی‌کردن حتی برای رتق‌وفتق امور روزانه از رفتن هرروزه به محل کار تا خرید یک سطل ماست از سوپر محل آن‌هم به‌صورت تک‌سرنشین را می‌توان یکی از متهمان اصلی آلودگی هوای شهر برشمرد.
ایجاد ترافیک و آلودگی صوتی ناشی از تردد خودروها، مصرف بی‌رویه انرژی و... از دیگر مضرات سفر‌های شهری آن هم با خودرو شخصی است. سرهنگ علیرضا رحیمی، رئیس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور استان، نتیجه گزارش‌های ترافیکی شهر مشهد و بروز معضل تک‌سرنشینی را در چند علت خلاصه می‌کند.
کمبود زیرساخت‌های مناسب در حوزه وسایل حمل‌ونقل عمومی، پراکندگی و جانمایی‌های غیراصولی اصنافی مثل خدماتی، تجاری یا پزشکی در بستر خیابان‌ها و معابر، تفکر اشتباه آسایش‌داشتن با خودرو شخصی و استفاده نادرست از خودرو شخصی مثل هواخوری، جای خالی فرهنگ‌سازی برای استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی پاک مثل دوچرخه، کم‌بودن قیمت بنزین و ایجادنکردن انگیزه برای استفاده‌نکردن از خودرو شخصی ریشه افزایش آمار تک‌سرنشینی است.
دوردورکردن وقت‌و‌بی‌وقت، می‌خواهد در روز‌های تعطیل و خلوتی معابر باشد یا اوج ترافیک، برای خیلی‌ها تفریح و سرگرمی به حساب می‌آید، بی‌آنکه متوجه این موضوع باشند که چه آسیبی به بدنه شهر وارد می‌کنند. این‌ها همان افرادی هستند که حاضرند دقیقه‌های طولانی پشت چراغ قرمز چهارراه‌های اصلی یک بستنی قیفی را لیس بزنند و از پشت پنجره خودرو شخصی‌شان با کناردستی‌شان درباره درودیوار شهر نظر بدهند و دود اگزوز خودرو تعمیرلازمشان، موتورسیکلت‌سوار پشت‌سر را خفه کند البته همین وسیله نقلیه موتوری دو چرخ هم متهم تشدید آلودگی‌های زیست‌محیطی است. بگذریم ...
چرا راه دور برویم؛ بسیاری از افراد برای خرید یا حتی تماشای مغازه‌های یک راسته تجاری حاضرند ساعت‌ها راننده خودرو شخصی‌شان را در حاشیه خیابان در حالت‌های مختلف مثل پارک دوبل، مورب، پارک در پیاده‌رو و... تنها بگذارند. این افراد به‌نوعی شریک جرم دامن‌زدن به معضل تک‌سرنشینی هستند. این درحالی است که پیاده‌روی یا استفاده از دوچرخه شخصی یا دوچرخه‌های اشتراکی، یکی از راه‌های کاهش ترافیک و برقراری انضباط ترافیکی است.
درست است برای خیلی‌ها که بار‌ها قصد کرده‌اند با وسایل حمل‌ونقل عمومی در محل کار حاضر شوند، هنوز برخی زیرساخت‌ها فراهم نشده است و به‌دور از دسترس است، اما برای آن بنده‌خدایی که تا اولین ایستگاه اتوبوس و قطارشهری کمتر از ۱۰ دقیقه پیاده‌روی نیاز دارد، انگار به‌دور از انتظار است که ببیند از پارکینگ یک خانواده چهارنفری سه خودرو بیرون بیاید. جالب اینکه گاهی پیش آمده است دو نفر از اعضای یک خانواده با یکدیگر هم‌مسیرند، اما ترجیح می‌دهند از خودرو شخصی خودشان استفاده کنند.
دلایل این افراد هم به‌نوبه خودش شنیدنی است: مگر چقدر بنزین می‌سوزونم که بخوام وسط اتوبوس بایستم؟ بابام یک‌ربع زودتر از خانه بیرون می‌رود، چه کاری است که کله صبح باهاش برم! چه اصراریه وقتی می‌تونم کولر روشن کنم و با تلفن همراهم روی بلندگوی ضبط پخش خودروم بلندبلند صحبت کنم، برم وسط جمعیت قطارشهری و معذب باشم!
امروز روز جهانی بدون خودروست؛ روزی که به ما یادآوری می‌کند با ارتقای کمی و کیفی حمل‌ونقل عمومی، ترویج و توسعه دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی می‌توان به ماهیت این روز پی برد. کارشناسان ترافیکی بر این باورند که وسایل نقلیه موتوری اصلی‌ترین مولد آلاینده‌ها و منتشرکننده گاز‌های سمی مانند co۲ هستند.
کاهش استفاده از وسایل نقلیه موتوری گاهی فارغ از استفاده‌نکردن از خودرو شخصی، باعث فراهم‌شدن زیرساخت‌های فرهنگی می‌شود. به‌عنوان نمونه سال‌هاست که پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو را پیش‌رو داریم.
با اجرای این طرح و اشتغال‌زایی از توسعه خدمات حمل‌ونقل عمومی مرتبط با دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی، شاهد بازمهندسی مبلمان شهری برمبنای انسان‌محوری به‌جای خودرومحوری مثل ایجاد مسیر‌های ایمن دوچرخه‌سواری و پیاده‌راه و به‌موازات آن‌ها، فرهنگ‌سازی و گسترش تفکر توجه به مصالح و منافع عمومی و همگانی به‌جای منافع فردی بوده‌ایم. دراین‌بین از ترویج رفتار‌های دوستدار محیط‌زیست و سلامت که در درازمدت اثرگذار و نتیجه بخش خواهد بود، نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. در ادامه، همراهمان باشید. قصد داریم نسخه پیشنهادی ویژه‌ای را برای فراموشی خودرو شخصی و به‌دنبال آن تک‌سرنشینی بپیچیم.
۵۰%
طبق آمار سالیان گذشته از تحلیل معابر شهری مشهد، ضریب سرنشین در سواری‌های شخصی به‌طور متوسط در هر خودرو کمتر از دو نفر، یعنی معادل ۱/۹ نفر است. به این معنی که ۵۰ درصد ظرفیت خودرو‌های در رفت‌وآمد معابر شهری مشهد تک‌سرنشین هستند.
۱ = ۴
استفاده از هر تاکسی درون‌شهری باعث می‌شود شاهد حذف چهار خودرو از شهر باشیم
۱ = ۳
طول یک اتوبوس و مینی‌بوس شهری به‌ترتیب دوازده و شش متر و نیم است، درحالی‌که میانگین طول هر خودرو شخصی چهار متر است. با این توصیف، خودتان حساب کنید آیا جابه‌جایی افراد با وسایل حمل‌ونقل عمومی به‌صرفه‌تر است یا خودرو شخصی؟!
۵/ ۱۵ ساعت
ساعت سرویس‌دهی ناوگان اتوبوس‌رانی از ۶ صبح تا ۲۱:۳۰ شب است.
۸۰ نفر
ظرفیت سرنشینان هر اتوبوس چهل نفر نشسته است
۲۵ نفر
ظرفیت مینی‌بوس‌های شهری ۲۵ نفر است
۱۱ دقیقه
میانگین رسیدن اتوبوس به ایستگاه
۱۶۴ خط
تعداد خط‌های اتوبوس و مینی‌بوس‌های شهری و حومه
تعداد اتوبوس‌ها، مینی‌بوس‌ها و میدل‌باس‌های شهر مشهد و حومه
۱۳۷۶ دستگاه اتوبوس - ۳۰ دستگاه میدل‌باس - ۴۰۴ دستگاه مینی بوس
۲۲۰ نفر
هر قطارشهری خط یک دو واگن دارد که ظرفیت هر واگن ۲۲۰ نفر است
۶۴ صندلی - ۱۵۶ نفر ایستاده
۱۶ ساعت سرویس دهی
ساعت سرویس‌دهی قطارشهری از ۶ صبح تا ۱۰ شب است
۲۷۰ نفر
قطارشهری خط دو متشکل از پنج واگن به‌هم چسبیده است که ظرفیت مسافرش ۲۷۰ نفر است
۴۵ صندلی هر واگن - ۲۲۵ نفر ایستاده
۴۴۰ نفر
میانگین جابه‌جایی مسافر در روز‌های عادی در یک سفر خط یک
۳۰۰ نفر
میانگین جابه‌جایی مسافر در روز‌های تعطیل در یک سفر خط یک
۶ دقیقه
میانگین رسیدن قطار خط یک به ایستگاه
۱۰ دقیقه
میانگین رسیدن قطار خط دو به ایستگاه
۱۹۴ نفر
میانگین جابه‌جایی مسافر در روز‌های عادی در یک سفر در خط دو
۱۶۰ نفر
میانگین جابه‌جایی مسافر در روز‌های تعطیل در یک سفر در خط دو