سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ اگر زباله‌ها بازیافت شدنی نبودند، نیاز نبود تا این اندازه به دسته‌بندی و جداسازی آن‌ها فکر کنیم. کافی بود یکی‌دو ملاحظه ایمنی را رعایت کنیم و تمام. اما امروزه حجم زیاد زباله‌های تولیدی، کمبود جا برای دفن آن‌ها و کمبود منابع برای ساخت مواداولیه وسایل موردنیازمان سبب شده‌است تا صنعتی به‌نام بازیافت شکل بگیرد؛ صنعتی که متکی بر همین زباله‌های تولیدی روزانه ماست تا بتواند با آن‌ها وسایل جدیدی بسازد. کارخانه‌های بازیافت پسماند نیز از همین‌رو ساخته شده‌اند. زباله‌ها به آنجا که می‌رسند، روی نوار‌های نقاله قرار می‌گیرند و هرکدام سرنوشتی تازه پیدا می‌کنند. البته کار همیشه به همین آسانی نیست.
گاهی ما شهروندان با بی‌توجهی به زباله‌های تولیدی‌مان، راه را برای بازیافت آن‌ها می‌بندیم. برای نمونه وقتی زباله‌های‌تر و خشک را در یک کیسه جمع و جلو در خانه‌مان می‌گذاریم، این مواد تا به کارخانه پسماند برسد، قابلیت‌هایشان را از دست می‌دهند و دیگر در چرخه بازیافت قرار نمی‌گیرند.
در مطلب پیش‌رو به انواع زباله‌های خشک نگاهی انداخته ایم و روش‌هایی برای جمع‌آوری و تفکیک آن‌ها در خانه پیشنهاد داده‌ایم. مطالعه این مطلب و یادآوری برخی نکات حتی اگر تکراری باشد، خالی از لطف نخواهد بود.
جداکردن زباله‌های‌تر و خشک کمترین کاری است که می‌توانیم برای کمک به روند بهتر بازیافت انجام دهیم، اما اگر بخواهیم کار را به بهترین شکل ممکن به سرانجام برسانیم و همچنین مجبور نباشیم به‌علت انباشت زیاد بازیافت در خانه، هرهفته به مراکز مبادله پسماند سر بزنیم، باید روش‌های درست و اصولی بسته‌بندی پسماند‌ها را هم یادبگیریم؛ هنری که کدبانوی خانه‌دار باید آن را بداند.
نان هم نوعی زباله خشک به شمار می‌رود، با این تفاوت که احترام دارد. برای اینکه حرمت نان، این برکت سفره‌هایمان حفظ شود، می‌توانیم نان‌های استفاده‌نشده را پیش از اینکه در دسته‌بندی زباله خشک قرار بگیرند، در سبدی مخصوص و تمیز نگهداری و در زمان مناسب آن‌ها را آسیاب کنیم. خانم‌های خانه‌دار با استفاده از این پودر می‌توانند آرد سوخاری تهیه کنند. همچنین می‌توانید نان‌های خشک را در فریزر نگهداری و برای غذا‌های آبدار از آن‌ها استفاده کنید.
البته همیشه نان‌ها سالم نمی‌مانند و گاهی به‌علت بروز کپک یا مشکل دیگری باید از مصرفشان خودداری کرد. در این مواقع می‌توانید نان‌ها و بیسکویت‌های دورریختنی را در سطل یا کیسه مخصوص نگهداری کنید و هر زمان که مقدار درخورتوجهی شد، به مراکز مبادله زباله خشک تحویل دهید. فراموش نکنیم که همیشه بخشی از نان‌های خشک می‌تواند غذای پرندگان باشد و باید آن را در جای مناسب برای این موجودات قرار دهیم.
آشپزخانه پر است از ظرف‌های بلوری، شیشه‌ای و چینی و دور از ذهن نیست که استفاده از این ظروف با خطر شکستن همراه باشد. اگر در منزل یا محیط کار یا هر جایی که سامان‌دهی زباله‌ها در آنجا به عهده شماست، ظرفی شکست، خرده‌شیشه‌ها را بدون ملاحظه درون سطل زباله نریزید. شما می‌توانید شیشه‌ها را در پوششی جداگانه بسته‌بندی کنید و نام محتویات بسته را روی آن بنویسید. این کار افزون بر اینکه وظیفه شهروندی شما در زمینه تفکیک زباله است، وظیفه انسانی نیز به شمار می‌رود. زیرا باید به‌گونه‌ای رفتار کنیم که زباله‌های ما به پاکبانان محترم آسیبی نرساند. همچنین شیشه‌هایی مانند پیرکس قادرند دما‌های زیاد را تحمل کنند و بهتر است آن‌ها را که با بقیه شیشه‌ها به‌خوبی ذوب نمی‌شوند، یک‌جا قرار ندهید.
قوطی‌های مایع ظرف‌شویی و دست‌شویی، قوطی شامپوها، دستکش‌های ظرف‌شویی و یک‌بارمصرف، سفره‌های پلاستیکی، قوطی‌های شربت، ظروف یک‌بارمصرف غذا و هر زباله‌ای شبیه این‌ها را نیز باید جداگانه جمع‌آوری کنید. یادتان باشد شیشه‌های سموم و شیشه‌های شربت را درصورتی‌که محتوای داخل آن‌ها مصرف نشده است، ابتدا داخل چاه خالی کنید. این دسته از زباله‌ها، چون درشت هستند، حجم درخورتوجهی را اشغال می‌کنند؛ بنابراین می‌توانید آن‌ها را هرهفته به ایستگاه‌های مبادله زباله خشک تحویل دهید تا فضای زیادی از آشپزخانه یا بالکن را اشغال نکند.
ما روزانه خرید‌هایی داریم که در بسته‌بندی‌های مقوایی عرضه می‌شوند. این خرید‌ها انواع مختلفی دارد و از جعبه‌های موادغذایی مانند پیتزا، رشته آش، آرد، بیسکویت تا جعبه‌های کفش و کارتن‌های بلور‌ها و چینی و یخچال و... را شامل می‌شود. شاید بیراه نباشد اگر بگوییم روزانه یک زباله کارتنی یا کاغذی‌ای داریم که لازم است این‌ها را در سطل یا کیسه پلاستیکی جداگانه و دور از زباله‌های‌تر جمع‌آوری و تا زمان تحویل به خودرو‌های بازیافت یا ایستگاه‌های مبادله زباله خشک، نگهداری کنیم.
در هر خانه‌ای پیش می‌آید که وسیله‌ای برقی سر ناسازگاری بردارد و کارایی گذشته‌اش را نداشته باشد. در چنین موقعیت‌هایی، گاهی می‌خواهیم قناعت یا صرفه‌جویی اقتصادی کنیم و از خرید دوباره آن وسیله برقی سر باز می‌زنیم و رو به تعمیرش می‌آوریم، اما این کار همیشه هم جواب نمی‌دهد. اتوی برقی، دستگاه‌های رایانه‌ای بازی، وسیله‌های برقی کوچک آشپزخانه، سیم‌های رابط، سه یا چهارراهی‌های برق، کابل آنتن، کابل دستگاه‌های الکترونیکی مانند رایانه و... جزو زباله‌های الکترونیکی هستند و آن‌ها را باید جداگانه به ایستگاه‌های بازیافت زباله تحویل دهیم.
پیش از توضیح این دسته از زباله‌ها، یادآوری کنیم که برچسب‌داشتن بسته‌بندی در این‌باره اهمیت زیادی دارد. زباله‌های تیز و برنده مانند تیغ‌های بهداشتی، ژیلت، سوزن آمپول، سوزن ته‌گرد و میخ‌های معیوب، کاتر‌های شکسته‌شده و... به‌علت اینکه احتمال دارد در دست پاکبانان خراش و بریدگی ایجاد کند و سلامتی و ایمنی آن‌ها را به خطر بیندازد، باید تفکیک شوند. شما می‌توانید یک قوطی پلاستیکی یا کارتن را به این زباله‌ها و دوریختنی‌های مشابه اختصاص دهید و آن را در سطل زباله بیندازید. بهتر است دور کارتن یا قوطی پلاستیکی را نیز با چسب نواری مسدود کنید.
پیش‌تر گفته شد هر زباله‌ای بازیافت نمی‌شود و بعضی دورریختنی‌ها به معنای دقیق کلمه زباله هستند. حواستان باشد مواد زیر را هرگز نباید بین مواد بازیافتی جا داد.
لامپ‌هایی مانند فلورسنت‌ها حاوی جیوه هستند و شما نمی‌توانید آن‌ها را با مواد بازیافتی دور بریزید.
این دسته از دورریختنی‌ها ترکیبی از فلزات، پلاستیک و مواد دیگر هستند که بخش زیادی‌شان بازیافت‌شدنی نیست و نباید با مواد بازیافتی جمع‌آوری شوند.
دانستن اینکه این وسایل از چه نوع پلاستیکی تشکیل شده است، کار مشکلی است. از همین‌رو به دلیل دشواری بازیافت این مواد گاهی مجبور می‌شوند که آن‌ها را از بین ببرند.
حتی یک میلی لیتر از آئروسل مانند اسپری مو و... درون اسپری باقی بماند، آن را به زباله‌های خطرناک تبدیل می‌کند؛ بنابراین ابتدا آن را باید کامل خالی، سپس محل بازیافت را بررسی کنید تا مطمئن شوید خالی از گاز درون اسپری باشند. پیش از دورریختن این دست زباله‌ها، کلاهک پلاستیکی آن را بردارید.
جای بقایای مصالح ساختمانی در میان زباله‌ها نیست. برای جمع‌آوری این مواد، شهروندان باید باکس ویژه از شهرداری بخواهند.
فومی که در کارتن تخم‌مرغ و فنجان‌های قهوه کاربرد دارد، شکل فشرده پلی‌استایلن است که نباید آن‌ها را درون زباله‌های بازیافتی بریزید، چون مراحل بازیافت سختی دارند.
زباله‌های عفونی مانند آنچه از بیمارستا‌ن‌ها و مراکز بهداشتی و درمانی جمع‌آوری می‌شوند، در این دسته قرار می‌گیرند و به علت خطری که دارند هرگز وارد چرخه بازیافت نمی‌شوند. این مواد در مرکز دفن زباله نیز در بخش مجزایی تخلیه می‌شوند و تمهیدات بهداشتی ویژه‌ای برای آن‌ها به کار می‌رود. مصداق این دسته از زباله‌ها در مقیاس خانگی‌اش، در روز‌های دشوار بحران کرونا بیشتر وجود داشت؛ در دوره‌ای که به شهروندان توصیه می‌شد ماسک‌ها و دستمال‌های کاغذی استفاده‌شده را جدا از دیگر زباله‌ها جمع‌آوری کنند و روی بسته آن‌ها نیز نوشته شود زباله عفونی.
در روز‌های معمولی نیز باید به این مهم توجه کرد و کوشید که باند، چسب زخم، سرنگ، پوشک و امثال آن و حتی زباله سرویس‌های بهداشتی را جداگانه داخل کیسه پلاستیکی قرار دهیم. این بخش از تفکیک زباله‌ها را بیشتر باید با رویکرد فرهنگ شهروندی و داشتن جامعه‌ای سالم انجام بدهیم. ما همیشه باید به سلامت پاکبانان محترم بیندیشیم و احتمال بروز بیماری در آن‌ها را کاهش دهیم.