سمیرا شاهیان | شهرآرانیوز؛ فرهنگ امری نسبی است که بهتناسب موقعیت دستخوش تغییر میشود. اگر در روزگاری زیادهروی در مصرف، چه خرید انواع کالاها و چه بیتوجهی به مصرف مواد پلاستیکی، نشانه مایهداری، ولخرجی و ریختوپاش مالی بود، اکنون همین رفتار نشانه بیفرهنگی و مدیریتنکردن پسماندهای شخصی، خانوادگی و جامعهمان است. در سالهای گذشته، افزایش بیرویه زباله، بشر را با چالشی جدی روبهرو ساخته و ازاینرو ضروری است که همه ما برای حفظ محیط زیست، کنترل نفس زیادهخواه و نجات طبیعت، به راههای کاهش زباله بیندیشیم. پیش از اینکه کالایی را بخریم، هم زمانی که از آن استفاده میکنیم و هم زمانی که دنبال راهی برای دفع بقایای آن میگردیم، باید به روشهای بهینه و کارآمد کاهش تولیدزباله فکر کنیم.
در مطلب پیشرو به راهکارهایی نگاه انداختهایم که سبب جلوگیری از تولید بیرویه یا کاهش زباله میشود.
شاید شما هم این روزها عبارت «پسماند صفر» را شنیده باشید؛ اصطلاحی که در نگاه نخست خیلی دور از سبک زندگی فعلی ما بهنظر میآید و ما را با این پرسش روبهرو میکند که آیا ممکن است روزی در خانه ما هیچ زبالهای تولید نشود؟ باید بدانیم که افراد بسیاری در سرتاسر دنیا توانستهاند این ایده را عملی کنند.
پسماند صفر درواقع جنبشی مردمی است که از دهه ۱۹۹۰ و زمانی که مردم متوجه خطر روزافزون تولید و انباشت بیرویه پسماند در دنیا شدند، به وجود آمد. فلسفه پسماند صفر میگوید که ما انسانها باید مثل طبیعت پسماند را به منابعی جدید تبدیل و موقعیتی را فراهم کنیم که نیازمند دفن زباله یا همان سیستمی که زباله را از در خانه ما جمعآوری و در محلی دیگر دفن میکند، نباشیم.
پوست میوهها جزو زبالههایتر هستند که جایشان بیشک درون سطل زباله آشپزخانه است؛ اما اگر فردی باحوصله هستید و دغدغه محیط زیست دارید، راهحل دیگری هم برای این زبالهها وجود دارد. میدانید که یکی از پیامدهای منفی زبالههای تَر، شیرابه است. این مایع لزج و بدبو، از درون خانه تا سفرههای آبهای زیرزمینی، همه را تهدید میکند.
شکی نیست درصورتیکه افراد با بیدقتی زبالههایشان را ساماندهی کنند، از کف آشپزخانه تا داخل آسانسور و راهپلهها را با شیرابه آلوده میکنند. برای پیشگیری از تولید شیرابه و آلودهشدن محیط، میتوانید بخش کوچکی از بالکن را به سطل پوست میوهها اختصاص دهید. از آنجا که پوست میوهها طبیعی هستند و هرکدام عطری دارند، وقتی در معرض باد قرار میگیرند، اگر زباله دیگری به آنها اضافه نشود، بوی ناخوشایندی نیز ندارند. این مواد پس از مدتی خشک میشوند و شما میتوانید آنها را پودر و بهعنوان کود استفاده کنید.
اگر مایلید این روش را تجربه کنید، میتوانید کار را با دو جعبه میوه پلاستیکی شروع کنید؛ یک جعبه مخصوص پوستهای تازه و یک جعبه مخصوص پوستهای خشکشده. کافی است هربار که میخواهید پوستهای تازه را درون جعبه بالایی بریزید، پوستهای خشکشده قبلی را به جعبه پایینی منتقل کنید. در پایان ماه نیز پوستهای خشک جمعشده را خرد و پودر آن را بهعنوان کود به خاک باغچه درون حیاط یا کوچه اضافه کنید.
وقتی به فروشگاه میرویم، پس از حسابوکتاب و عبور از صندوق، چند کیسه پلاستیکی در اختیار ما میگذارند تا خریدهایمان را ساماندهی کنیم. یکی از روشهای کاهش تولید زباله از همین خریدها شروع میشود. بهتر است ما یک کیسه پارچهای زیبا که این روزها طرحها و اندازههای مختلفی از آن در بازار موجود است یا یک کیفدستی مناسب برای خریدهایمان در نظر داشته باشیم و برای حمل کالاهای خریدهشده از آن استفاده کنیم.
برای خریدهایی هم که فکر میکنیم به پوشش پلاستیکی نیاز دارند، از کیسههای پلاستیکی موجود در خانه بهره ببریم. این کار کمی برنامهریزی میخواهد و اینکه بدانیم قبل از ترک خانه برای خرید، چه چیزهایی لازم است برداریم. همه افرادی که دغدغه محیط زیست دارند، میتوانند چند کیسه پلاستیکی با اندازههای مختلف داخل خودرو، جعبه موتورسیکلت یا کیفدستیشان بگذارند و در زمان خرید از همانها دوباره و بهینه استفاده کنند. با همین کارهای ساده، حجم زیادی از زبالههای پلاستیکی کم میشود.
مدتی است استفاده از ظروف یکبارمصرف بهدلایلی مانند سبکبودن، طراحیهای متنوع و بینیازبودن از برگشتدادن ظرف به فرد توزیعکننده و... رایج شده است. شاید یکی از جاهایی که بهصورت متداول از ظروف یکبارمصرف استفاده میکنند، ایستگاههای صلواتی و پخش نذرهای مردمی باشد. اما همین ایستگاهها هم چندسالی است برای چای از لیوانهای بلوری استفاده میکنند؛ بنابراین هرچه بتوانیم از ظرفهای یکبارمصرف کمتر استفاده کنیم، بیشتر به مدیریت پسماند و محیط زیست کمک کردهایم.
شیوههای درستمصرفکردن کاغذ و بازیابی این مواد مانند درستکردن کاردستی از مواد بازیافتی را به فرزندانمان آموزش دهیم. به آنها بیاموزیم یادآوری این روشها فقط برای صرفهجویی اقتصادی نیست، بلکه کمکی جدی به محیط زیست است. با این روش، اندیشه «زباله کمتری تولید کنم» را در ذهن آنها بهوجود میآوریم و از آنها همیاران محیط زیست میسازیم.
اگر در زمانی که از کاهش تولید زباله صحبت میشود، علامت سؤال بزرگی در سرتان شکل میگیرد که دقیقا چه کار باید بکنیم، به این راهکارها بیشتر توجه کنید:
بهجای کالاهای کمدوام و خرابشدنی، کالاهای بادوام بخرید.
در بسیاری موارد میتوانید از حولههای پارچهای اسفنجی و پارچههای کهنه بهجای دستمال کاغذی استفاده کنید.
بهجای خرید وسایل نو، وسیلههای قبلی را که هنوز کاربرد دارند، تعمیر کنید.
اشتراک مجلهها و روزنامههایی را که بهندرت میخوانید، قطع کنید.
لوازم و پوشاکی را که لازم ندارید، دور نیندازید؛ آنها را ببخشید یا بهعنوان کالای دستدوم بفروشید.
بهجای نامهنگاریهای اداری کاغذی از پست الکترونیک بهره ببرید.
از نشریهها و روزنامهها بهصورت مشترک استفاده کنید.
از باتریهای شارژشدنی استفاده کنید.
یک لیوان شخصی تهیه کنید و از لیوانهای کاغذی برای چای و لیوانهای یکبارمصرف پلاستیکی برای آب کمتر استفاده کنید.
یک برنامه بازیافت در دفتر کارتان ایجاد کنید. بسنجید چه روشهایی برای شما کاربردی است.
شهرداری مشهد در سه حوزه اصلی مدیریت پسماند، کاهش تولید زباله و استفاده دوباره از پسماند فعالیت میکند.
در ارتباطات شهرداری مشهد با سازمانهای جهانی، سازمان همکاریهای بینالمللی ژاپن (جایکا) برای کاهش تولید زباله و استفاده بهینه از آن، دو راهکار به مدیریت پسماند این شهر پیشنهاد کرده است:
تغییر نگاه مردم به بازیافت پسماند که معنای آن کاهش تولید زباله است.
استفاده از ابزارهای میانی در مراحل تولید زباله تا زمان دفن آن که باتوجهبه وضعیت مشهد، بهترین راهکار تبدیل زباله به انرژی و استفاده از زبالهسوز است.