bmi مخفف Body Mass Index به معنی شاخص توده بدنی است که معیاری برای سنجش و اندازه گیری چربی بدن بر اساس قد و وزن هر فرد است. این شاخص در مورد بدن هر زن و مرد بالغی صدق میکند.
استفاده از شاخص توده بدنی برای بدنسازان، ورزشکاران، افراد قد بلند، خانم های باردار، افراد سال خورده یا کودکان مورد تایید نیست. علت هم این است که شاخص توده بدنی وزن را به گونه ای در نظر نمی گیرد که بتواند چربی و عضله را از یکدیگر جدا کند و فقط روی همان عدد تمرکز دارد.
به طور مثال ورزشکاران و بدنسازانی که ماهیچه و عضله زیادی دارند، ممکن است شاخص توده بدنی خیلی بالایی داشته باشند؛ اما در معرض خطر قرار نگیرند، چرا که در واقع چربی بدنشان کم است؛ یا مثلاً کودکان که عضلات کمی دارند، ممکن است از نظر شاخص توده بدنی در حالت تناسب قرار نگیرند، زیرا رشد آن ها کامل انجام نشده است یا مثلاً افراد سال خورده هم مانند کودکان ماهیچه های کمتری دارند و این شاخص برای آن ها دقیق نیست.
در دوران بارداری و شیردهی هم بدن خانم ها مدام در حال تغییر است و برای همین؛ شاخص توده بدنی برای آن ها استفاده نمی شود.
روش محاسبه bmi زنان، کودکان و مردان را آورده ایم.فرمول محاسبه bmi سالم برای زنان و مردان
برای محاسبه شاخص توده وزنی زنان و مردان از این روش استفاده کنید:
: bmi وزن بدن (بر حسب کیلوگرم) ÷ قد (بر حسب متر) مجذور
| bmi | وضعیت وزن |
| کمتر از 18/5 باشد | فرد دچار کمبود وزن است. |
| بین دو مقدار 18.5 تا 24/9 باشد | وزن نرمال است. |
| بین 25 تا 29/9 باشد | فرد دچار اضافه وزن است. |
| بین 30 تا 34/9 باشد | فرد دچار چاقی درجه 1 است. |
| بین 35 تا 39/9 باشد | فرد دچار چاقی درجه 2 است. |
| از 40 بیشتر باشد | فرد دارای چاقی درجه 3 است. |
در زنان باردار بی ام آی شاخص دقیق نیست زیرا طبق فرمول، قد این افراد ثابت است اما وزن آنها در حالت بارداری بیشتر است. در نتیجه فرمول، بی ام آی بالاتری را نشان میدهد که سنجش درستی نیست.
| bmi | وضعیت وزن |
| کمتر از 18٫5 | کمبود وزن |
| بین 24٫9 – 18٫5 | متناسب |
| بین 29٫9 – 25 | دارای اضافه وزن |
| بالاتر از 30 | چاق |
ارزیابی bmi برای کودکان پیچیده‌تر است، زیرا bmi کودک با بلوغ تغییر میکند و الگوهای رشد بین پسران و دختران نیز متفاوت است. بنابراین، هنگام بررسی bmi باید سن و جنسیت کودک را درنظرگرفت. دسته‌بندی وضعیت وزنی bmi کودکان براساس سن و صدک‌های مربوطه و توصیه‌های کمیته تخصصی در ادامه ارائه شده است:
| محدوده صدک | دسته وضعیت بدنی |
| وزن پایین تر از صدک 5 | دچار کمبود وزن |
| وزن صدک 5 تا پایین تر از صدک 85 | وزن سالم |
| وزن صدک 85 تا پایین تر از 95 | اضافه وزن |
| وزن بالاتر از صدک 95 | چاقی |
حدوده نرمال میانگین وزن و قد دختران 1 الی 14 سال عبارتند از:
| سن | قد (سانتی متر) | وزن (کیلوگرم) |
| 1 | 77٫5 – 67٫5 | 10 – 7٫5 |
| 2 | 90 – 79 | 16 – 11 |
| 3 | 100 – 86 | 19 – 13 |
| 4 | 92٫5 – 106 | 22- 14 |
| 6 | 122٫5 – 105 | 30 – 18 |
| 8 | 135 – 117٫5 | 40 – 22 |
| 10 | 147٫5 – 125 | 53 – 27 |
| 12 | 160 – 137٫5 | 68 – 34 |
| 14 | 169 – 147٫5 | 68 – 34 |
محدوده میانگین طبیعی وزن و قد پسران 1 الی 14 سال عبارتند از:
| سن | قد (سانتی‌متر) | وزن (کیلوگرم) |
| 1 | 80 – 70 | 10٫5 – 8٫5 |
| 2 | 92٫5 – 80 | 17 – 12 |
| 3 | 101 – 89 | 19 – 13 |
| 4 | 107٫5 – 94 | 22- 15 |
| 6 | 122٫5 – 105 | 30–18 |
| 8 | 135 – 117٫5 | 39 – 23 |
| 10 | 147٫5 – 125 | 51 – 27 |
| 12 | 159 – 135 | 65 – 33 |
| 14 | 174 – 147٫5 | 80 – 42 |
از آنجایی که شاخص توده بدنی تنها وضعیت وزنی ما را نشان میدهد و تمایزی بین چربی و عضله قائل نیست و نحوه توزیع چربی ها را نشان نمی دهد، نمی تواند شاخص خوبی برای ورزشکاران باشد مثلا ممکن است ورزشکاری که به صورت حرفه ای ورزش میکند و بافت عضلانی دارد،شاخص توده بدنی اش 30 باشد، پس مطابق فرمول bmi باید ورزشکار چاق باشد اما این ورزشکارعضله بیشتری دارد و چاق نیست.
منبع: نمناک