کریم‌پور- رافع | شهرآرانیوز؛ «آلایندگی کشف‌رود» البته گزاره جدیدی نیست و در سال‌های پیش بار‌ها سامان‌دهی آن مطالبه رسانه‌ها بوده است. اگرچه در این سال‌ها دستگاه‌های مرتبط با سامان‌دهی این رود اساطیری، مدیران مختلفی را به خود دیده‌اند، خروجی عملکرد آن‌ها چندان رضایت‌بخش نبوده و گرهی از بی‌شمار مشکلات رود تاریخی شهر باز نکرده است؛ این موضوع صدای مجلسی‌ها را هم درآورده است و حجت‌الاسلام‌والمسلمین نصرا... پژمانفر، رئیس مشهدی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس، اوایل تابستان امسال از ورود این کمیسیون به ماجرای تخلفات و کوتاهی‌ها در سامان‌دهی کشف‌رود خبر داده بود.
موضوعی که مهر امسال هم سبب ورود وزارت کشور به این پرونده شد و پیرو آن این وزارتخانه ضرب‌الاجلی دوهفته‌ای به استانداری خراسان‌رضوی داد تا در این بازه زمانی گزارش تخلفات و کوتاهی دستگاه‌ها در سامان‌دهی کشف‌رود را ارائه کند. ضرب‌الاجلی که به سر رسید و هنوز از گزارش استانداری خبری نشد و همین موضوع هم سبب انتقاد پژمانفر شده بود.
بااین‌حال، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان‌رضوی در گفت‌وگوی کوتاهی با شهرآرا می‌گوید گزارش تخلفات و کوتاهی‌ها در سامان‌دهی کشف‌رود امروز نهایی می‌شود.
جواد خدایی با بیان اینکه مبنای این گزارش همان توافقنامه‌ای است که سال ۱۳۹۸ بین دستگاه‌های استان برای سامان‌دهی کشف‌رود منعقد شده است، اظهار می‌کند: این گزارش بررسی می‌کند اهداف این توافقنامه تا چه حد محقق شده و میزان پیشرفت‌ها چه میزان بوده است. همچنین در این گزارش این موضوع نیز بررسی شده که باتوجهبه حجم تکالیف دستگاه‌ها درباره کشف‌رود، میزان پیشرفت آن‌ها چقدر بوده است.
او در پاسخ به اینکه آیا رویکرد گزارش مزبور مثبت است یا حاکی از کم‌کاری دستگاه‌هاست، بیان می‌کند: تاکنون اقدامات خوبی از سوی دستگاه‌ها برای سامان‌دهی کشف‌رود انجام شده است. برای مثال شهرداری مشهد در این مدت حدود ۲۰۰ میلیارد تومان برای سامان‌دهی این رودخانه هزینه کرده است.
سراغ مدیران اداره‌کل محیط‌زیست خراسان‌رضوی را که می‌گیریم، مثل همیشه دستمان به مدیرکل نمی‌رسد و به‌ناچار آخرین وضعیت آلایندگی کشف‌رود را از زبان مدیر روابط‌عمومی این مجموعه و آن‌هم به‌صورت مکتوب به رشته تحریر درمی‌آوریم.
به‌گفته ابوالفضل سالاری، خروجی تصفیه‌خانه‌ها و نقاط مختلف کشف‌رود به‌صورت فصلی محاسبه می‌شود. برمبنای این بررسی‌ها، به‌طور خلاصه از ۱۰ نقطه‌ای که براساس شاخص IRWQI (شاخص کیفیت آب که برای درجه‌بندی کیفی آب رودخانه به کار می‌رود) محاسبه شده، وضعیت کیفیت آب رودخانه در هفت نقطه خیلی بد، دو نقطه بد و یک نقطه نسبتا بد بوده است.
او تخلیه آب تصفیه‌خانه‌ها و تانکر‌های فاضلاب صنایع در این رودخانه را تأیید می‌کند و با اشاره به متناسب‌نبودن ظرفیت تصفیه‌خانه‌های کشف‌رود با حجم و دبی فاضلاب ورودی به آن‌ها، می‌گوید: همچنین سیستم تصفیه‌خانه برخی تصفیه‌خانه‌ها مثل پرکندآباد ۲ و اولنگ به‌روز نیست و این مجموعه‌ها معمولا در برخی پارامتر‌ها (میکروبی) در رعایت استاندارد‌ها مشکل دارد.
سالاری ادامه می‌دهد: همچنین فاضلاب‌های تانکری (سپتاژ) هم باتوجهبه تکمیل‌نشدن تصفیه‌خانه سپتاژ مطرح است. باتوجهبه هزینه زیاد ساخت تصفیه‌خانه و با وجود همه تلاش‌ها، هنوز تا رسیدن به وضع مطلوب فاصله زیاد است.
او با اشاره به نظارت‌های مستمر محیط‌زیست بر منابع آلاینده، اظهار می‌کند: اداره‌کل محیط‌زیست در موارد لازم اخطاریه زیست‌محیطی صادر و مراکز آلاینده را به مرجع قضایی معرفی کرده است.
یکی از ایرادات رئیس کمیسیون اصل ۹۰ به آلایندگی کشف‌رود، این بود که آب ورودی به تصفیه‌خانه‌ها به‌درستی تصفیه نمی‌شود و پساب چرم‌شهر نیز به این رودخانه ریخته می‌شود؛ موضوعی که سالاری درباره‌اش می‌گوید: از پنج تصفیه‌خانه مشهد تصفیه‌خانه‌های خین‌عرب و التیمور بهترین مجموعه‌های تصفیه فاضلاب موجود در شهر هستند. در سه پایش آخر، این دو تصفیه‌خانه در ۱۰۰ درصد موارد استاندارد بوده است. تصفیه‌خانه پرکندآباد جزو تصفیه‌خانه‌های متوسط به حساب می‌آید. نتایج پایش این تصفیه‌خانه در سال‌های پیش غیراستاندارد بود، اما با اقدامات، وضعیت زیست‌محیطی این تصفیه‌خانه بهتر شده است.
وی ادامه می‌دهد: تصفیه‌خانه‌های پرکندآباد ۲ و اولنگ جزو تصفیه‌خانه‌های با عملکرد نامناسب است و در بیشتر موارد نتایج خروجی آن در برخی پارامتر‌ها غیراستاندارد است.
مدیر روابط‌عمومی اداره‌کل محیط‌زیست استان از ورود فاضلاب چرم‌شهر به کشف‌رود به‌عنوان یکی از معضلات خطرناک این رودخانه یاد می‌کند: متأسفانه خروجی چرم‌شهر علاوه بر آلایندگی بسیار زیاد، حاوی فلزات سنگین است و تصفیه‌خانه کنونی چرم‌شهر هیچ‌گونه کار مفیدی نمی‌کند. بااین‌حال، تصفیه‌خانه جدید چرم‌شهر تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
سالاری خاطرنشان می‌کند: پروژه ساخت تصفیه‌خانه خین‌عرب ۲ با ظرفیت ۱۲۵ هزار مترمکعب در شبانه‌روز به تأییدیه شورای اقتصاد نیاز دارد. در صورت صدور این تأییدیه و آغاز عملیات ساخت، تحولی بزرگ در وضعیت زیست‌محیطی رودخانه کشف‌رود صورت می‌گیرد.