ماه مبارک رمضان همان‌طور که به ماه بهار قرآن معروف شده است، ماه بهار معنویت نیز هست. حال و هوای معنوی این ماه به همه برای تقویت انگیزه‌های معنوی کمک می‌کند.
اگر به منشأ این معنویتی که ماه مبارک زمینه‌ساز آن می‌شود دقت کنیم، آن را در چند عنصر مهم درمی‌یابیم؛ اول از همه توجه به قرآن، این کتاب نور و هدایت که برکات زیادی در هم‌نشینی با قرآن وجود دارد. موضوع مهم دیگری که در ماه مبارک رمضان وجود دارد که مورد تأکید علما و منبع فیض و معنویت است، سحرخیزی، ذکر، دعا و مناجات سحر است که حافظ می‌گوید: هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ/ از یمن دعای شب و ورد سحری بود.
اما سحر‌های ماه مبارک رمضان با همه سحر‌ها فرق دارد، هم از جهت فضای معنوی ویژه و هم از جهت دعای مخصوصی که در سحر‌های این ماه بزرگ خوانده می‌شود. دعای بزرگی که بیشتر ما توجه لازم را به آن نداریم، دعایی که از ادعیه بزرگ، عجیب و بسیار غنی شیعه است که بزرگان بر آن شرح نوشته‌اند و درباره فضایل آن سخن رانده‌اند.
حضرت رضا (ع) ویژگی‌های زیر را درباره دعای سحر از پدرشان از امام باقر (ع) نقل می‌فرمایند: بزرگی و عظمت درخواست‌های این دعا در درگاه حق تعالی، سرعت اجابت برای دعاکننده، وجود اسم اعظم در این دعا، دعای سحر از مکنون علم حق‌تعالی است، سفارش به حفظ این دعا از دسترسی نااهلان. حضرت باقر (ع) در آخر کلام خویش این دعا را، دعای «مباهله» می‌خوانند. درواقع این دعایی که بیشتر ما توجه چندانی به آن نکرده‌ایم، اسرار توحیدی زیادی را دربردارد.
حضرت امام خمینی (ره) در ایام جوانی کتابی در شرح این دعا نوشته‌اند.
ایشان در مقدمه این کتاب درباره این دعای شریف می‌فرمایند: دعا‌هایی که از خزاین وحی، شریعت، حاملان علم و حکمت به ما رسیده از بزرگ‌ترین نعمت‌های خداوند بر بندگان و از جمله رحمت واسعه او بر شهر‌ها و دیارهاست؛ زیرا این دعا‌ها پیوند معنوی میان خالق و مخلوق، رشته میان عاشق و معشوق، وسیله ورود به دژ محکم خداوند و عامل تمسک به عروه‌الوثقی و حبل‌المتین‌اند.
اما روشن است که رسیدن به این غرض نهایی و مقصد والا جز به قدر توان آدمی در توجه به معنای ادعیه و قدرت او در فهم اسرار و حقیقت آن‌ها ممکن نیست. در این میان، من دعای مشهور مباهله را که از ائمه اطهار (ع)، به منظور توسل به حضرت نورالانوار در سحرگاهان به ما رسیده ـ از دعا‌هایی یافتم که قدرش بسی جلیل و منزلتش بسی رفیع است، زیرا مشتمل بر صفات حسنای الهی و امثال علیای ربوبی است و اسم اعظم و تجلی اتمّ اقدم پروردگار در آن آمده است؛ ازاین‌رو خواستم آن را از بعضی جهات، با توانی اندک و دانشی ناچیز، به مقدار استعداد خویش شرح دهم. ان‌شاءا... خدای تعالی به برکت این ایام به ما توفیق دهد که توجه بیشتری به این دعای عزیز کنیم و از گنج بی‌انت‌های آن بهره ببریم.
۲۳فراز کوتاه، ولی پرمحتوای دعای سحر با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ» شروع می‌شود و از خداوند به حق زیبایی، جمال، جلال، عظمت، نور، رحمت، سخنان، کمال، اسما، عزّت، مشیّت، قدرت، علم، قول، خواسته‌ها، مراتب شرف، سلطنت، فرمانروایی، مقام بلند، احسان قدیم، آیات و شأن و جبروت او درخواست می‌کند و سپس می‌گوید: پروردگارا، از تو درخواست می‌کنم به آنچه هرگاه از تو به آن طلب کنم اجابتم می‌کنی، پس‌ای خدا، اجابتم کن و در پایان دعا آمده است: آنگاه هر حاجتی دارى از خدا بخواه که به‌یقین برآورده خواهد شد. فرصت ماه مبارک رمضان بهترین فرصت برای آشتی با خداوند و ارتباط برقرارکردن با اوست و این دعای عرشی با مضمون توحیدی و یادآوری اسما و صفات الهی، می‌خواهد ما را برای طی‌کردن این مسیر و رسیدن به مطلوب یاری کند.